2.1. Ағымдағы және сақтық қорды табу
Жеткізу датасы
|
Жеткізу құны (млн. теңге)
|
Жеткізу датасы
|
Жеткізу құны (млн. теңге)
|
15.01
|
100
|
01.05
|
100
|
20.02
|
200
|
02.08
|
250
|
01.03
|
150
|
10.10
|
200
|
20.03
|
210
|
01.12
|
150
|
2.2. Транспорттық қор шамасын анықтау: жүк айналымы мерзімі — 20 күн; құжаттардың пошталық жүрісі — 7 күн; құжаттарды өңдеу — 4 күн; акцепт мерзімі— 3 күн.
2.3. АҚ нормативын анықтау: өндірістік қорлардың тоқсан ішіндегі шығыны 1980 мың теңге; жеткізу интервалы — 16 күн; қабылдау уақыты — 4 күн.
2.4. Тоқсан ішінде жоспарлы шығын:
А материалы б-ша — 45 млн. тг. Норма А = 10 күн;
В материалы б-ша — 27 млн. тг. Норма В = 30 күн;
С материалы б-ша — 18 млн. тг. Норма С = 20 күн.
АҚ жалпы нормативын табу.
2.5. Өңдірілетін өнімнің тоқсан ішіндегі көлемі — 2250 бірлік. Өндірістік өзіндік құны — 80 мың. тг/данасы. Бастапқы өндіріс шығындары — 32 мың тг. Өндірістік цикл ұзақтығы — 5 күн. Шығындар біркелкі өседі. Аяқталмаған өндіріс нормативын табу.
2.6. Тауарлы өнім — 180 млн. тг. Шығару шығыны — 90 млн. тг. Тоқсан — 90 күн. Дайын өнімге АҚ нормасы — 8 күн. Дайын өнім нормативын табу.
2.7. Тоқсан ішінде АҚ орташа қалдығы — 270 млн. тг. Өткізу көлемі — 1080 млн. тг. 1 айналым ұзақтығын табу; АҚ айналымдылық коэффициентін және тиеу коэффициентін.
2.8. Өткізу көлемі — 420 млн. тг. АҚ орташа жылдық құны — 70 млн. тг. Айналымдылықты 1 айналымға өсірсе АҚ үнемін анықтау керек.
2.9. АҚ абсолютті және салыстырмалы үнемін анықтау.
Көрсеткіш
|
1 жыл
|
2 жыл
|
Өткізу құны (млн. тг)
|
150
|
104
|
АҚ орташа жылдық құны (млн. тг)
|
15
|
10
|
2.10. АҚ салыстырмалы үнемін анықтау, ағымдағы жылы өнім өткізудің іс жүзіндегі көлемі — 25 200 млн. тг. Ағымдағы жылдың аяғында АҚ жалпы құны — 2 800 млн. тг. Келесі жылы тауарлық өнім — 36 000 млн. тг. АҚ айналымдылығының жоспарлы өсімі — 4 күн.
2.11. Дайын өнімнің қоймадағы нормативы — 350 млн. тг, ресімдеуге жіберілген дайын өнім нормативы — 140 млн. тг. Тоқсан ішінде жоспарлы өнім көлемі — 6300 млн. тг. АҚ нормасын табу.
Тақырып 4. Кәсіпорынның еңбек қорларын дамыту (1 сағат)
Дәріс жоспары:
Фирманың еңбек қорларының құрамы және құрылымы
Жұмыс күшінің қажеттілігін анықтау әдістері
Еңбек өнімділігін өсіру мәселелері
Практикалық сабақ (1 сағат)
Есеп жинағы бойынша берілген тақырыптың 3.1., 3.3 тапсырмаларын орындау, тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру.
Әдебиет
Дәрістер
Сергеев И.В. Экономика предприятия. М.: «Финансы и статистика», 2000 г., 220-230 б.
Грузинов В.П. Экономика предприятия. М.: «Банки и биржи», 1999 г., 203-218 б
Экономика предприятия / под ред. О.И. Волкова, М.: «Инфра-М», 1997 г., 208-223 б.
5. Бейсенова М., Садықбаева А. Кәсіпорын экономикасы (есептер жинағы), Алматы: «Ғылым», 2002 ж., 36-44 б
6. «Кәсіпорын экономикасы» курсы бойынша практикалық сабаққа арналған есептер
жинағы /Оқу-тәжірибелік құрал/ Алибаева М.М., Қалдыбаев М.М.: 2005, 33-35 б
Студенттің өздік жұмысына арналған бақылау тапсырмалар
Есеп жинағы бойынша берілген тақырыпқа арналған өздік жұмыс есептерін шығару (№1, №2, №3), сұрақтарға жауап беру.
1. Фирманың еңбек қорларының құрамы және құрылымы
Кәсіпорынның барлық жұмыскерлері өнеркәсіпті-өндірістік персоналға (ӨӨП) – өндірісте істейтін және оған қызмет көрсететін адамдарға және өнеркәсіптік емес персоналға– өнім өңдіруге қатыспайтын адамдарға бөлінеді. Кәсіпорынның адам санын және еңбек өнімділігін есептеуде тек ӨӨП көрсеткіші қолданылады. ӨӨП-ның жалпы саны келесі бөліктерден тұрады:
Жұмысшылар – еңбек затына тікелей әсер ететіндер – негізгі және көмекші болып бөлінеді.
ИТЖ – инженерлі-техникалық жұмыскерлер –кәсіпорынға ұйымдастырушылық, экономикалық, техникалық басқарумен айналысатын адамдар.
Қызметкерлер – Құжаттармен айналысатын, есепті, есеп жүргізу, талдау жұмыстармен жұмыскерлер.
КҚП – кіші қызмет көрсетуші персонал.
Оқушылар – Кәсіпорында оқитын және оның тізімінде тіркелген адамдар.
Қорғау бөлімі – қорғаудың барлық түрлері.
Қазіргі кезде ӨӨП саны келесі формула бойынша табылады:
ӨӨП құрылымы деп жұмыскерлердің белгілі бір категориясының жалпы санындағы пайыздық үлестерін айтады.
 , мұндағы чi –i-й топ жұмыскерлер саны.
Жұмыскерлер сондай-ақ, мамандығына, кәсіби мамандығына және біліктілігіне қарай бөлінеді. Нарықтық жағдайларда жаңа пайда болған мамандықтар: мысалы, брокер, дилер, маклер, дистрибьютор, коммивояжер, т.с.с.
2. Жұмыс күшінің қажеттілігін анықтау әдістері
Жұмыскерлер санын анықтағанда олардың келу және тізімдік санын есептейді.
Жұмыскерлердің келу саны – өндірістік бағдарламаны орындауға қажет жұмыскерлердің саны.
Жұмыскерлердің тізімдік саны – кәсіпорынға қабылданған, оның кадрлық тізімінде тіркелген жұмыскерлер саны (іссапарларда, демалыстарда, мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді атқаратын, сырқатқа байланысты келмеген жұмыскерлерді есебке алғандағы).
Жұмысшылардың саны келу және тізімдік саны бойынша табылады, қалған жұмыскерлер категориялары тек тізімдік саны бойынша табылады.
Жұмысшылар саны үш әдіспен анықталады:
Уақыт нормасы бойынша:
ti – i-й бұйымды өңдірудің еңбек сіңіргіштігі, нормо-сағат.
Ni –i-й бұйымды өңдіру жоспары.
 - бір жұмысшының нәтижелі уақыт қоры.
Квн – нормаларды орындау коэффициенті
Штаттық жұмыс орындары бойынша:
 - жабдықтың нәтижелі жұмыс уақыт қоры.
Ri – i-й жабдыққа қызмет көрсететін жұмысшылар нормасы, саны.
Қызмет көрсету нормалары бойынша:
Но – бір адам қызмет көрсететін агрегаттар саны, қызмет көрсеті нормасы.
S – сменалар саны.
ИТЖ саны жұмысшылардың жоспарлы саны және басқару нормасы негізінде анықталады. Мамандар және қызметкерлер саны штаттық кестеге қарай анықталады. КҚП саны қызмет көрсету нормалары арқылы табылады. Оқушылар саны кадрларды даярлау жоспарына сәйкес есептейді. Қорғау бөлімінің адам санын қорғалатын территория ауданына, пост санына, жұмыс смендылығына, жергілікті қалыптасқан криминальды жағдайға қарай анықталады. ӨӨП жалпы саны барлық жұмыскерлер катеорияларды қосу арқылы табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
