Кейс-менеджмент

47

46

              

      Денсаул

ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм

еткерлеріне арналған анықтамалық

ЖЕР

Г

І

ЛІК

ТІ 

ДЕҢ

ГЕЙ

Д

Е

Г

І Ә

Л

Е

У

М

Е

ТТІК

 ЖҰМЫ

СТА

Ғ

Ы

 

К

ЕЙС-

М

Е

Н

ЕД

ЖМЕ

Н

Т 

8 қосымша

зОРЛЫҚ-зОМБЫЛЫҚ КӨРСЕТУГЕ КҮДІК 

ТУҒАНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН шАРАЛАР 

Бала өзіне зорлық-зомбылық көрсетілгеніне шағым жасағанда немесе 

балаға зорлық-зомбылық көрсетілгеніне күдік туғызатын себеп болғанда 

қызметкерлер балаға сыйластықпен қарауы тиіс және балаға бұл туралы ай-

тып беруге мүмкіндік беруі тиіс.

Тергеу процесін балаға түсіндіру керек және балаға оның зорлық-зомбылық 

іс-әрекетттері туралы айтып бергенде дұрыс істегенін түсіндіру керек. 

Қызметкерлер осындай құпияларды сақтауға болмайтынын және олардың тек 

болған оқиға туралы сұрақтар қоятынын түсіндіруі тиіс. 

Ақпаратты мұқият ДЗ1 үлгісіне (қосымша ретінде берілген) жазып алу ке-

рек және баланың өзінің сөздерін қолданып жазу керек және баланың жеке 

ісіне слау керек. Оқиға туралы оқиғаларды тіркеу журналына жазылады және 

директордың орынбасарына (Кәсіби қамқорлық) тез арада хабарлау керек.  

ТЕРГЕУ пРОЦЕСІ 

Директордың орынбасары (Кәсіби қамқорлық) баланың қауіпсіздігін 

қамтамасыз етуі тиіс және баланы медициналық тексеруден өткізудің 

қажеттілігін қарастыруы тиіс. Балаға қолдау көрсету керек және ол сұхбат 

өткізу кезінде онымен ілесіп жүретін адамды таңдауға құқылы.

Ішкі тергеу зорлық-зомбылық оқиғасы ашылғаннан кейінгі бір (1) жұмыс 

күні ішінде басталуы керек және 7 күннен артық мерзімге созылмауы тиіс. 

Баланың ата-анасына зорлық-зомбылық оқиғасы туралы хабарлау керек және 

оларға тергеу барысы туралы ақпарат беріп отыру керек. 

Баламен сұхбатты үзіліссіз өткізу керек. Сұхбат өткізу орны және 

қызметкерлердің көзқарасы қандай жағдай орын алғанын дәл анықтау үшін 

және дұрыс шара қолдану үшін жағымды болуы керек. 

Баланы зорлық-зомбылық оқиғасын ашып бергені үшін ешқашан айыпта-

мау керек немесе жазаламау керек. Білім бөлімі Орталықтың директоры-

мен кеңескеннен кейін қажеттілігіне қарай, заңгерлермен, психологтармен, 

әлеуметтік жұмыскерлермен байланысуы керек.  

зорлық-зомбылық оқиғасы туралы белгілі 

болғанда немесе оған күдік туғанда, қызметкерлер 

мына іс-әрекеттерге жол бермеуі тиіс:  

•

 дүрлігу,

•

  қажет болмаған жағдайларда, баланы әңгімесін қайта айтып беруге мәжбүр 

ету,

•

  зорлық-зомбылық оқиғасы туралы баладан жауап алу,

•

  тым көп сұрақ қойып, өзінің жеке тергеу ісін бастау,

•

  мәселені дербес түрде шешуге тырысу,

•

  өзін қауіпті жағдайға қою 

мына іс-әрекеттерді жасауы тиіс:

•

  сабырлық сақтау,

•

  мұқият тыңдау,

•

  балаға өзінің әңгімесін айтып беруге мүмкіндік беру,

•

  оның көрсетілген зорлық-зомбылық оқиғасы туралы айтып бергенде дұрыс 

істегенін түсіндіріп, баланы тыныштандыру.

Сонымен бірге төмендегі шараларды қолдану қажет.

зорлық-зомбылықты қызметкердің көрсетуіне 

күдік туғанда:

a)  білім органдарына тез арада хабар беру керек;

b) зорлық-зомбылық көрсетті деген күдік туған қызметкермен сұхбат 

өткізіледі, онда ол оқиға туралы өзінің нұсқасын айтып береді;

b)   қызметкер өзі таңдаған адамды тергеу барысындағы сұхбат кезінде ілестіріп 

жүруге құқылы;

c) қызметкер шынымен зорлық-зомбылық көрсеткеніне сенуге негіз бол-

са, онда қызметкер өзінің міндеттерінен уақытша (тергеу мерзіміне) 

шеттетіледі және еңбек ақысы сақталады; 

d)  қызметкерге тергеуден туындайтын нақты мәліметтерден басқа, тергеу ба-

рысы туралы ақпарат беріп отыру керек;

e) зорлық-зомбылық көрсетудің орын алғанының дәлелдері болғанда, 

есептерді прокуратура кеңсесіне тапсыру керек.

зорлық-зомбылықты баланың ата-анасының/

қамқоршысының көрсетуіне күдік туғанда:

f)   ата-анасының/қамқоршысының үйіне бару керек;

g) ата-анасына/қамқоршысына баланы қорғау ісі бойынша тергеу процесі 

туралы ақпарат беру керек.

зорлық-зомбылықты басқа баланың көрсетуіне 

күдік туғанда: 

h)  баланы оның қауіпсіздігі үшін басқа мекемеге ауыстырудың қажеттілігін 

ескеру керек немесе күдіктіні басқа мекемеге ауыстыру керек. 

49

48

              

      Денсаул

ық сақтау, білім беру және әлеуметтік қорғау жүйелерінің қызм

еткерлеріне арналған анықтамалық

ЖЕР

Г

І

ЛІК

ТІ 

ДЕҢ

ГЕЙ

Д

Е

Г

І Ә

Л

Е

У

М

Е

ТТІК

 ЖҰМЫ

СТА

Ғ

Ы

 

К

ЕЙС-

М

Е

Н

ЕД

ЖМЕ

Н

Т 

ЕСЕп БЕРУ ЖӘНЕ ЖАзБАЛАР

Зорлық-зомбылық көрсетілмегені туралы қорытынды шығарылғанда, есепте 

осы қорытынды негізделген себептерді көрсету керек (есептің үлгісі қосымша 

ретінде берілген). Осы есепті сенімді сейфте сақтау керек және оған тек осы 

ақпаратты қажет ететін адамдар ғана қол жеткізу керек.

Күдік негізді деп сенуге себептер болса, директор білім органдарымен байла-

нысып, оларға ішкі тергеу барысында жиналған материалдарды жолдауы ке-

рек. 

Балаларды қорғау ісіне қатысты барлық құжаттар қатаң түрде құпияда 

сақталады, осындай ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндігін тек директор, 

директордың орынбасары және балаларды қорғау ісін тергеуге қатысатын 

сыртқы органдар (Бас прокуратура) алады. Сонымен бірге ақпаратты уәкілетті 

органға беру керек (атап айтқанда білім органдарына).

Тергеу кезінде бала мен оның ата-анасына процесс туралы хабарлау керек 

және қорытынды шешімді жазбаша түрде және ауызша түрде беру керек. 

Бала мен оның ата-анасынан процеспен қанағаттанғаны жөнінде сұрау керек 

және бұл туралы олардың файлына жазу керек. Қол қою үшін үлгі ата-анаға 

және балаға қол жетімді болуы керек. 

Ата-аналарды қызмет жеткізуші білетін болса, олар бағдарламаны жоспарлауға 

қатыстырылуы тиіс және оларға істің барысы туралы уақытылы есептер 

берілуі тиіс. Істің барысы есептерді тіркеу журналына тіркеу керек және 

қолдау ыңғайлы болуы үшін әрбір балаға оның барлық құжаттары сақталатын 

іс ашқан жөн.  

9 қосымша

Баланы қорғау оқиғасы туралы есептің үлгісі

Балының қауіпсіздігіне қауіп төнуі мүмкін екені сізге белгілі болса, осы үлгіні 

мүмкіндігінше толығырақ толтырыңыз. Баланың қауіпсіздігіне қатысты 

алаңдаушылық туралы тез арада директордың орынбасарына (КБО-тары 

үшін) баяндалуы тиіс және сол күні баяндалғаны жөн. Осы үлгіні оқиғаны 

директордың орынбасарымен талқылауға дейін немесе одан кейін толтыруға бо-

лады. Кұпиялылық сақтау шарттарына сәйкес осы есепті тек сіз жазуыңыз керек 

және оған қол қоюыңыз керек, сонымен бірге ол қауіпсіз жерде сақталуы керек. 

Бала туралы ақпарат

Аты-жөні

Жасы 

Жынысы: 

ер

әйел

Баланың ата-анасы немесе баланың қамқоршылары:

Алаңдаушылық себебі туралы

Зорлық-зомбылық:   БАйҚАЛғАН немесе КҮДІК БОЛғАН? 

Сіздің алаңдаушылығыңыз алғашқы ақпарат көзінен 

алған ақпаратқа негізделген бе?     ИӘ/ЖОҚ          

Сіз осы ақпаратты басқа біреуден алдыңыз ба? 

жауап «ИӘ» болса, сізге осы жағдай туралы

хабарлаған адамның аты-жөнін көрсетіңіз.  ИӘ/ЖОҚ                    

Өзі тап болған қатыгездік көрсету оқиғасы туралы 

Сізге бала айтып берді ме?      ИӘ/ЖОҚ   

Орын алуы мүмкін оқиғаның күні:

Орын алуы мүмкін оқиғаның уақыты:

Орын алуы мүмкін оқиғаның болған жері: 

Қатыгездік көрсетуі мүмкін кінәлінің 

аты-жөні 

Орын алуы мүмкін оқиғаның мән-жайы: