Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

жүктеу 1,76 Mb. Pdf просмотр бет 178/236 Дата 03.10.2022 өлшемі 1,76 Mb. #39472

Навигация по данной странице:

• Әліпбиі мен графикасы. Бұл жазудың алғашқы әліпби жо- басында (1939ж. 10-тамыз) 40 әріп болды, ал әліпби тәртібі төмендегідей: а, ә, б

Құдайберген Жұбанов Материал 1936 ж. жарық көрген Қазақ тілі  терминологиялық сөздігінің алғысөзінен де басылған. 14-дәріс. Орыс графикасына негізделген қазақ жазуы Қазақ жазуының 1940ж. латын графикасынан орыс графика- сына көшуінің бірнеше себебі болды: 1) өзге идеология мен саясат ұстанған Түркия мемлекеті мен кеңестер одағындағы түркі халықтарының араласуына кедергі жасау; 2) араб және латын графикасына негізделген қазақ жазуының негізін қалаған қайраткерлердің (Т. Шонанұлы, Қ. Кемеңгеров, Қ. Жұбанов, Е. Омаров, О. Жандосов, Н. Төреқұлов) “халық жауы” болып шығуы; 3) бір мемлекет (ССРО), ортақ астана (Мәскеу) астындағы халықтардың ортақ мемлекеттік жазуы болуы керектегі (орыс тілі мен жазуы); 4) термин сөздердің орыс тілі арқылы игерілуі; 5) жазу емлесіндегі ала-құлалық т.б. 1926ж. I түркітанушылардың съезінде де, 1929ж. емле кон- ференциясында да қатынасқан орыс ғалымдары әр халық өз жа- зуын өз мүмкіндіктері тұрғысынан шешуі керек деп, бейтарап позиция ұстанғанмен, термин сөздерді орыс тілі арқылы игер-ген жөн (К. Юдахин), орыс жазуының да латын графикасынан кемістігі жоқ (Н. Ф. Яковлев, Жирков), фонетикалық принципке сақтықпен қарау керек (Л. В. Щерба) деген ішінара, іріткі ойла-ры, сондай-ақ қазақ оқымыстыларының да ортақ жазу – орыс жазуына көшкен дұрыс, терминдер орыс тілі нұсқасынша жазы-лу керек (С. Аманжолов) деген көзқарастары, сөйтіп, ақырында орыс графикасын қабылдауымызға себеп болды. Әліпбиі мен графикасы. Бұл жазудың алғашқы әліпби жо- басында (1939ж. 10-тамыз) 40 әріп болды, ал әліпби тәртібі төмендегідей:  а, ә, б, в, г, д, е, ж, з, и, й, і, к, л, м, жүктеу 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз