Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

жүктеу 1,76 Mb. Pdf просмотр бет 131/236 Дата 03.10.2022 өлшемі 1,76 Mb. #39472

қ һәм ғ дәйім жуан айтылады. Өзге 19 дыбыстардың һәр қайсысы екі түрлі айтылады, бірде жуан айтылса, бірде жіңішке. Егер де бұл 19 дыбыстың жуан айтылғанына бір харіф, жіңішке айтылғанан бір харіф керек десек, мысалы:  ص , س ,ﺕ , ط сықылды, онда 19 дыбысқа 38 харіф керек болар еді. Бұған дәйім жуан айтылатұғын қ менен ғ- ларды, дәйім жіңішке айтылатұғын к, г һәм е –   лерді қосқанда,   һәммәсінә   43   әріп керек болар еді. … Дауыссыз дыбыстар үшін біз мынау әріптерді алып тұрмыз: ﺏ ,  ﻥ , م , ﻝ , گ , ﻙ ,  ف , غ , س , ﺯ , ﺭ , ﺩ , ﭺ , ج , ﺕ , ﭗ  .  Мұнан   көрінеді, осы қазақ сөзіне көбінесе жазылып жүрген  ص менен  ط –  ларды алмағанымыз.   Екі түрлі айтылатұғын дыбыстардың   әріпін « ﺀ » тұрмаса жуан оқимыз. Бұлай боғанда ﺕ –  ны « ﺀ » тұрмаса ط сықылды жуан оқимыз. Сондықтан  ﺕ  болған соң  ط – ның,  س  болған соң  ص –  ның һәм  ج  болған соң  ژ –  ның керегі жоқ. … мұнан басқа араб харіфлері араб, парсы я басқа түркі тілдеріне керек болса да, қазақ сөзін жазу үшін керегі жоқ. …. ﺵ – ны алмай ﭺ – ны алғанның мәнісі қазақ тілінде жазылған кітаптарды, журналдарды қарасақ ﺵ  жазылған қазақ сөздері тіпті аз, жоқ есебінде. Көбінесе  ﺵ  орнына  ﭺ  жазылыпты.  ﺵ  ды- бысы қай тілде болсада  ﺵ –  дан гөрі  ﭺ –  ға жақын.. Сондықтан ﺵ дыбысының белгісіне ﭺ – ны алдым. ق  һәм غ  жазылатұғын сөздің алдына « ﺀ » қойылмайды. Оны қойғанменен олар жіңішке айтылмайды.  ﻙ  һәм  گ  жазылатұғын сөздердің алдына « ﺀ » қойылмайды, ол қойылмаса да бұлар жіңішке айтылады». жүктеу 1,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз