Казбекова Г. К., Ескалина К. Т., Набока О. М

16 

 

Зертханалық жұмыс

 

№3 

Тау жыныстарының ашық қуыстылығын анықтау. Тау жыныстарының 

коллекторлық қасиеттерін анықтау 

 

Сабақтың мақсаты:

 Тау жыныстарының ашық қуыстылығын анықтау 

арқылы кеніштің мұнайгаз сумен қанығу көрсеткіштерін, мұнайгаздың табиғи 

қорының мөлшерін анықтау 

Теориялық  мәлімет:

 

Ашық  қуыстылық  коэффициенті 

тау 

жынысының  бойындағы  әртүрлі  конфигурациялы  өзара  байланысты  бос 

каналдардың көлемінің жалпы жыныс көлеміне қатынасын айтады.  

Жұмысты  жүргізу  тәртібі:

  экстрагирленген  және  кептірілген  үлгі 

тасты  салсақ  өлшегішпен  өлшейді.  Жұмысты  жүргізу  кезіндегі  үлгі  тастың 

салмағының дәлдігі 0,001 г. құрайды.  

Өлшеген  соң  үлгіні  ыдысқа  салып,  вакуумды  қондырғыға 

салып,жұмысшы  сұйықтығынан  бөлек  3-5  мм  сынап  бағанасына  дейінгі 

қысымға  дейін  вакуумдейді.  Содан  соң,  жұмысшы  сұйықтығын  ыдысқа 

ағызып, үлгі тас жұмысшы сұйықтығына 0,5 см дейін батқанша ағызады. Үлгі 

тас жұмысшы сұйықтығымен толық қаныққанша вакуумдеуді жалғастырады. 

Бұл  үлгі  тастың  бетінің  түсінің  өзгеруімен  байқалады.  Капиллярлы  сору 

аяқталған  соң  ыдыстағы  сұйықтықтың  деңгейін  үлгі  тас  бетінен  2-3  см 

биіктікке  көтереді  де,  үлгіден  ауа  көпіршіктері  бөлінуін  тоқтатқанша 

вакуумдейді.  Содан  кейін  вакуум  қондырғысының  қақпағынан  ауа  кіргізеді. 

Атмосфералық  қысымның  әсерінен  жұмысшы  сұйықтығы  ауа  ұстамайтын 

жыныс қуыстарына қарай ығыстырылады.  

Қаныққан үлгіні жұмысшы сұйықтығынан көтереді және сұйықтықтың 

қалдығынан  тазартады.  Ол  үшін  үлгіні  әйнекке  қойып,  оны  құрғақ  әйнек 

бетіне    үлгі  сұйықтықтан  тазарғанша  және  үлгі  беті  тегістелгенше  бірнеше 

рет айналдырады.  

Салмақ  өлшейтін  қондырғының  көмегімен  сұйықтыққа  қаныққан 

үлгінің  салмағын  өлшеу  арқылы  анықтайды.  Үлгіні  капрон  жіппен  байлап, 

жұмысшы сұйықтығында өлшейді. Ол үшін салмақ өлшегіштің ыдысы үстіне 

жұмысшы сұйықтығы құйылған  стакан орнатылған мостикті қояды.   Үлгіні 

сұйықтыққа  батырып,  жіппен  салмақ  өлшегіштің  ілмегіне  іледі.  Капрон 

жіптің салмағын (М

ж

) анықтайды.  

Тау  жыныстарының  ашық  қуыстылығын  мына  формула  бойынша 

анықтайды:  

 

                          M

а

 =  100 (М

2

 – М

1

) / [М

2

  - ( М

3

 – М

н

)],            (3.1) 

 

мұндағы:  M

а

 – ашық қуыстылық коэффициенті, %; 

М

2

 -  ауадағы құрғақ үлгінің массасы, г; 

М

2

– жұмысшы сұйықтығымен қаныққан үлгінің массасы, г; 

М

3

 – жұмысшы сұйықтығында жұмысшы сұйықтығымен қаныққан үлгі 

массасы, г; 

17 

 

М

ж

 – капрон жіп массасы, г. 

Жыныстардың  ашық  қуыстылық  коэффициентінің  нақтылығын  0,1% 

дейін анықтайды. 

 

Зерттеу нәтижелерін 3.1-кесте бойынша көрсетеді. 

3.1-кесте  

Жыныстардың ашық қуыстылығын зерттеу нәтижелері 

 

Алаң……………………………. 

Зерттеу жүргізілген күн………. 

Үлгіні алу интервалы…………. 

Ұңғы……………………... 

Үлгінің зертх. №.............. 

Горизонт…………………. 

 

жүктеу 491,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: