Қазаадардыц жүмыс тәртіптері. Режимдік карта

13.1 Қазаадардыц жүмыс тәртіптері. Режимдік карта
Қазандарды 
пайдаланудың 
негізгі 
мақсаггы 
максималды 
Тиімділікпен  берілген  бу  өңдірулік  немесе  электр  қуаты  бойынша 
жүкгемені  сақтап,  олардың  ұзақ  уақыт  сенімді  жұмыс  істеуін 
қамхамасыз ету.
Электрстансаньщ 
жүкгеме 
графигінде 
(сызбағында) 
бірқальшсыздық орын алады.
Бірқалыпсыздықты  қайраттық  жүйенің  кұрылымы  мен  оның 
басқа  жүйелермен  байланысы  анықтайды.  Тэуліктік,  апталық және 
маусымдыц жүктемелік сызбақтар болады.  Әдетте, таңертеңгі және 
кешкі  сағаттарда  жүктеменің  шыңдары  байқалады,  ал  күндіз  және 
әсіресе түнгі уақытта ол төмендейді.  Жүктеменің айтарлық төмендеуі 
жұмыстық емес күндері, эсіресе олардың түнгі уақыттарында.
Жабдықтың  жұмыс  режимдерін  негізгі,  жартылай  иіыңдық 
және  шыцдыц  режимдер  деп  ажыратады.  Негізгі  тәртіпте  қазан 
тұрақгы  жүктемемен  істейді.  Онда  қазан  үнемділігі  жогары  болады. 
Жартылай  шыңдық  режимде  жабдық түнде  және  барлық жұмыстық 
емес  күндері  қорға  (резервке)  токтатылады.  Шыңдың  режимде 
жабдық тек жүктеменің шыңдық кезеңдерінде ғана пайдаланады.
Жартылай  шыңдық  пен  шыңдық  режимдерде  қазан  айналымы 
бу  өндірулікте  істейді,  жиі  іске  қосылады  жэне  тоқтатылады,  соған 
байланысты қондырғы үнемділігі (экономичность) төмендейді.
Қазанды  пайдалану  кезінде  оның  жүктемесі  (бу  өндірулігі) 
өзгертіледі. 
Қайратқұрама  (қазан+шығыр) 
жүктемесін  өзгерту 
аралығы  (диапазон)  жағатын  отынға  байланысты,  яғни  жанудың 
орнықгылығымен  анықталады. 
Қатгы  отын 
жаққаңда,  ұшпа 
заттардың  шығуы  аз  болса,  жүкгеме  өзгерту  аралығы  тарылады. 
Сұйық  қож  шығарьш  жағу  да  жүктеме  өзгертуді  қиындатады. 
Көміртозанды  құрамалар  үшін  техникалық  рұқсатгы  (допустимый) 
жүктемені азаіһу аралығы 20-дан 50%-ға дейін болады.
Кез  келген жүктемеде  бу  көрсеткіштері аз  ғана ауытқып жұмыс 
істеу тәртібін қалыптасқан  режимы дейді.  Жүктеме өзгеруімен және 
бу 
көрсеткіштерінің 
ауытқуымеи 
сипатталатын 
тэртіпті 
қалыптаспаған тэртіп деп атайды.
Режимдық_карта'>13-тарау. Қазандық қондырғыларды пайдаланудыц
негіздері
144

Режимдық карта бойынша ауысымдық (сменный) қызметшілер 
жабдықты пайдаланады.
Онда бу, су, түтін газдарының жэне ауа көрсеткіштері беріледі. 
Оларды корсетілген (номинал) максималды, мннималды жэне аралық 
өндіруліктер үшін келтіреді. Режимдық карта бойынша қызметшіпер 
қазан жұмысын басқарады. Режимдық карта қазанды сынау  негізінде 
жасалады.  Бірлік  қуаты  жогары  (20-1200МВт)  құрамаларды  басқару 
күрделі  мәселе.  Қазанның  қалыпгы  жұмысы  қондырғыны  толық 
автоматтандырғанда қамтамасыз етіледі.
13.2 Пайдалану ерекшеліктері
Қазанның  жұмыс  режимін  сипаттайтын  негізгі  көрсеткіштер: 
жұмыстық 
уақыт, 
пайдалануға 
дайын 
болу, 
қазан 
қондырылғыларының қуатын пайдалану еселеуішілер және қазанның 
үзіліссіз  жұмыс  істегенде  сагат  саны,  орташа  жэне  максималды 
қазанның  жұмыс  істеу  ұзақтығы.  Жүмыстыц  уақыт  еселеуіші,  ол 
қазанның  жұмыс  істеу  уақытының  тж  қарастырылған  уақыт 
кезеңіндегі (ай, жыл) күнтізбелік уақыт тк қатынасына тең
(13.1)
Г ,
Қуатты қондырғылар үшін бұл еселеуіш 70-90%-ға жетеді.
Пайдалануга дайын болу еселеуіші
(13.2)
мұнда Іт, -  жиынтық жұмыс істеу уақыты; 
-  жиынтық қорда болу 
уақьггы; тқ-  күнгізбелік уақыт.
Қазанның қондырылгыларының қуатын пайдалану еселеуііиі
(13.3)
D-8760
мұнда  8760  -   бір  жылдагы  сагаттардың  астрономиялық  саны,  D  -  
көрсетілген (номинал) бу өңдірулік, (ХР,)та. -  жыл бойыңдагы нақты 
бу ондіру.
Жиі  К  панд  орнына  қазандарды  пайдалану  кезінде  сагаттар 
санын анықтау
(13.4)
D 
ж ш
145

Тыс*)  дегеніміз  қазан толық  қуатымен  үзіліссіз  жұмыс  істегенде, 
будың жылдық өндірулігі алынатын сағат саны.
Орташа  жэне  максималды  ңазанның  жұмыс  істеу  ұзақтыгы 
немесе  сенімділік  саласындағы  атауларға  (терминдерге)  сәйкес  -  
тоқтап  қалуга  (отказ)  дейін  істеу  уақыты  (тоқгап  қалу  дегеніміз 
қазанның жұмыстық қабілетінің бұзылу уақиғасы).
Негізгі 
режимде 
жабдық 
келтірілген 
көрсеткіштердің 
максималды  мэнінде  пайдалануы  керек.  Жартылай  шыңдық  жэне 
шыңдық режимде пайдаланған жабдықга бұндай көрсеткіштерге жете 
алмайды.
13.3 Пайдаланудагы қазан күйлері
Бу қазаңцары әртүрлі күйлерде болуы мүмкін (13.1-сурет).
Сұлбага  сәйкес  қазан  белгіленген  көрсеткіпгтері  бар  будың 
қажетгі  мөлшерін  шығарып,  қондырғы  жүмыста  болады.  Егер  қорда 
болудың  үзақтыгы  бірнеше  сағат  (әдетте  түнгі)  болса,  онда  қазан 
ыстық  қорда  дейді.  Егер  қорда  болудың  ұзактығы  тәулік  және  көп 
болса, онда қазан салқын ңорда дейді. Егер  қондырғы  1-2 апта тоқгап 
тұрса,  оңца  ол  сақталуда  дейді.  Соңгы  жагдайда  тұрған  кезде, 
қыздыру  беттерінің  тотығуын  болдырмау  үшін,  алдын  ала  шаралар 
қолданылады. Жөндеуге  қазанды  жоспар  бойынша  тоқгатады.  Қорга 
тоқтатқанда,  қазанды  салқындатпауға  тырысады,  ап  сақтауға  немесе 
жөндеуге  тоқтатылса,  онда  қондыргының  жинақгалган  жылуын 
толық  пайдаланып  салқындатады.  Жөндеулер  агымдыц  (алдын- 
алулық) және күрделі деп ажыратылады. Агымды жөндеулер жылына 
1-2 рет өткізіледі, эрқайсысының ұзақтыгы 4-12 күн болады.
13.1. Сурет. Қазан күйі
146