Тарихты проблемалық оқыту

Проблема дегеніміздің ӛзі шешімді, зерттеуді талап ететін теориялық және практикалық мәселе. Пролемалық оқудың басты негізі – пролема міндетін қою. Оның қҧрылымын ҥш компонент қҧрайды:мәлімет (шарт), талап және белгісіздік.

Проблемалық ситуацияның пайда болуына 2 жағдай алып келеді:

1. 
   гносеологиялық – оқушыда білім мен дағды қорының болуы мен міндетті шешу ҥшін талап етілетін білімнің болуы, оқушы ӛз бетімен жҧмыстана алатындай болуы тиімді;
   
2. 
   Мотивациялық – міндет мазмҧны оқушының кӛңіл-кҥйіне әсер етіп, эмоциональды әсер туғызатындай, оқушыларды ойландыратындай қабілетті болуы керек.
   

1. 
   Кездейсоқтық жағдай (кҥтпеген жағдай). Бҧл оқушылардың факті-идеялармен танысуы барысында пайда болады. Осылай болуы мҥмкін бе? деген сҧрақтың туындауы. Мысалы, жылнамаларда князь Владимирдің 5 ретҥйленгені туралы айтылған және оның кӛптеген кҥнәлар жасағаны туралы аңыздар да кездеседі. Бірақ халық санасында ол Владимир
   

2. 
   Жанжалдық, таластық жағдай. Ол жаңа фактілер мен теориялық қорытындылардың қарама-қайшылығына қҧрылады.
   

3. 
   Сәйкессіздік жағдай. Ол ғылыми мәліметтердің тҧрмыстық тәжірибелерге сәйкес келмеуінен туындайды. Мысалы, І Павел патшалығы кезінде «Гуливердің саяхаты» еңбегін оқуға тыйым салынды. Осы қызық кітап шын мәнімен ресейдің билеуші тобы ҥшін қауіпті болды ма?
   
4. 
   Болжамдық жағдайы бар тапсырмалардың берілуі. Мысалы, Москваның ҧлы князы Д.М.Донской 1380 жылы Куликово шайқасынан кейін кеңінен белгілі болды. Бірақ оны атақтылар қатарына тек 1988 жылдан кейін ғана жатқызды. Неге? Жалпы проблемалық мәселе туралы кең зерттеу жҥргізіп келген әдіскер и.Я.Лернер пролемалардың 15 типін кӛрсеткен. Бҧл проблемалық ситуацияны шешу ҥшін Лернер мынадай әдістерді ҧсынады: салыстырмалы-тарихи әдіс, аналогия әдісі, статистикалық әдіс, кері қорытынды жасау әдісі, тҧтасты бӛлікке реконструкциялау т.б. Проблемалық мәселені шешу ҥшін жеке,