ІІ тарау  КАССАДАҒЫ НАҚТЫ АҚШАНЫҢ ЕСЕБІ

Ақша қаражаттарын сақтау, қабылдау мен беру үшін әрбір шаруашылық жүргізуші субъектісінің кассасы болады. Касса орналасқан үй-жайы кассалардың техникалық жағынан беріктігі және өрттен-сақтау сигнализация қүралдарымен жарақтандыру жөніндегі талаптарға сәйкес оқшаулануға өрі жабдықталуга тиіс. Субъектілер басшылары ақшаның кассада, сондай-ақ оны банктен жеткізетін немесе банкке өткізген кезде сақталуьш қамтамасыз етуге тиіс. Белгілі бір субъектіге тиесілі емес қолда бар ақша мен басқа да қүндылықтарды кассада сақтауга тыйым салынады.

Субъект өзінің кассасында қолда бар ақшаны қажетгі шекте сақтауы және ақша түсімін ең аз мөлшерде пайдалануы керек. Ең аз мөлшерден тыс нақты ақшаны субъект есеп айырысу шотына қоса есептеу үшін банк мекемесіне өткізуге тиіс.

Кассир — материалдық жауапты адам. Ол касса операцияларын жүргізу тәртібімен таныс болуға тиіс. Осыдан кейін ғана оның ма­териалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы онымен шарт жасалынады. Егер еңбекақы мен басқа да төлемдерді беру үшін субъект басшысының жазбаша бүйрығы бойынша басқа адамдар тартылатын болса, онда бүлардың материалдық толық жеке дара жауапкершілігі туралы олармен де шарттар жасалынды.

Кассадан ақша беру кассаның шығыс ордерлерімен (ү.№КО-2) немесе басшы мен бас бухгалтер қол қойган тиісінше рәсімделген төлемдер тізімдемелерімен, ақша беруге жазылган өтінштен, шоттармен жене баска да қүжаттармен рөсімделеді. Егер касса шығыс ордерлеріне қоса тіркелген қүжаттарда субъект бас-шысының рүқсат берілген қолы болса, ордерге оның қол қоюы міндетті емес. Жекелеген адамға кассаның шығыс ордері бойынша ақша берген кезде кассир алушының төлқүжатын немесе жеке ба-сының куәлігін көрсетуді талап етеді. Оның атауы мен нөмірін, оны кімнің жөне қашан бергенін ордерде көрсетеді. Алушы касса ордеріне қол қояды жөне алган сомасын: тенгені— жазумен, тиын-ды—сандармен көрсетеді. Толтырылган шыгыс ордері төменде келтіріліп отыр.

Сенімхат бойынша берілген акша жагдайында касса шыгыс ордерінде ақшаны алуга сенім білдірілген адамнын тегі, аты мен әкесінің аты көрсетіледі. Егер ақша төлем тізімдемесі бойынша жүргізілетін болса, ол тізімдемеге: «Сенімхат бойынша» деген жазу жазылады. Бүл жазуды касса шыгыс ордеріне немесе ведомосқа (төлем тізімдемесі) қоса тіркейді.

Кіріс және шыгыс касса ордерлері мен оның орнына жүретін қүжапарды бухгалтерия дал әрі айқын етіп сиямен немесе түтікше каламмен жазып береді.

Жалақы, уақытша енбекке қабілетсіздігі жөніндеп жэрдем-ақылар мен сыйлықтар төлемдерінің ведомосы бойынша таратыла-ды, оныч қасбетінде (титул) ақша беретін мерзімі жазумен жалпы сомасын көрсете отырып басшы мен бас бухгалтердің рүқсат жаз-басы көрсетіледі.

Банктен ақша алганнан кейін үш күн өткен бонда кассир телем тізімдемесіне еңбекақысы бойынша тиесілі сомасын алмаган адам-дардын тегі тұсына мөртабан согады немесе «Депозитке салынды» деп қолымен жазып белгі согады, берілмеген сома төленбеген жалақы тізіміне енгізіледі; тізімдемеде нақты төленген сома мен де-позитке салынуга тиісті сома жөганде жазылады. Егер төлемді кас­сир емес, уәкілдік алган адам жасайтын болса, төлем тізімдемесінде: «Тізімдеме бойынша ақша таратқан (қолы)» деген жазу жазылады. Толтырылган төлемдер тізімдемесі төменде келтіріліп отыр.

• 
  
  
  
  жүктеу 42,71 Kb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: