Қазақстандағы
уран кен орындары
алты уран провинциясы бойынша
топтастырылған.
ҚМК стандарттарына сәйкес уран қорларының бөлінуін көрсете
отырып, қазақстандық уран провинциялары
1,8%
17,3%
15,2%
0,8%
4,7%
60,1%
БАЛҚАШ МАҢЫ
ШУ-САРЫСУ
СЫРДАРИЯ
СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН
КАСПИЙ МАҢЫ
ІЛЕ
Солтүстік Қазақстан және Ақмола
облыстарындағы, Солтүстік Қа-
зақстанда орналасқан Семізбай кен
орнын қоспағанда, Компанияның кен
орындары Қазақстанның оңтүстігін-
де Шу-Сарысу провинциясында (8)
және Сырдария провинциясында (5)
орналасқан.
Барлық кеніштер аз қоныстанған және
ең аз өсімдік жамылғысы бар жерде
орналасқан. Кеніштердің учаскелерін-
дегі табиғи өсімдіктер шөлден бұта-
лар арқылы далаға дейін өзгереді. Тек
алты кен орны елді мекендерден 10
км
шегінде орналасқан, олардың бар-
лығы кенттер немесе ауылдар болып
табылады. Барлық аймақтарда климат
континентальды, жазы ыстық, қысы
қатты және аздаған жауын-шашын
(300 мм немесе одан аз).
УРАН ӨНІМДЕРІНІҢ
НАРЫҒЫ
Топтың қаржылық нәтижелеріне әсер
ететін негізгі фактор уран өнімін
сату бағасы болып табылады, бұл
2018 жылдың қорытындысы бойынша
шоғырландырылған түсімдегі уран
сегментінің үлесі 84%-ды құрайды.
Қандай да бір өндірушінің орташа
жылдық өткізу бағасы сату құрылы-
мына байланысты болса да (атап
айтқанда, ұзақ мерзімді келісімшарт-
тар бойынша жеткізу үлесі
және әрбір
келісімшартта қолданылатын бағаны
есептеу тәсілдері), ұзақ мерзімді
жоспарда уран өнімінің нарықтық
бағасы сұраныс пен ұсыныстың
теңгерімімен айқындалады. Салалық
сарапшылардың пікіріне сүйене
отырып, Топ ұзақ мерзімді жоспарда
атом энергетикасы парниктік газдар
шығарындыларына байланысты емес
электр энергиясына базалық сұра-
нысты қанағаттандырудың тұрақты
көзі ретінде өсіп келе жатқан энергия
өндірісінің жалпы құрылымында өз
позицияларын сақтап, нығайтатын
болады,
бұл уран өніміне сұраныстың
өсуін қамтамасыз етеді. Бұл, өз ке-
зегінде, алдыңғы жылдары уранның
жаһандық өндірісінің өсуі аясында
2011 жылы Фукусимадағы электр
станциясындағы апаттан кейін уранға
сұраныстың төмендеуі жағдайында
қалыптасқан ағымдағы деңгеймен
салыстырғанда осы өнімге бағаның
өсуіне алып келеді. Уран өнімінің
бағасына әсер ететін факторларды
егжей-тегжейлі талдау Қазатомөнер-
кәсіптің IPO даңғылының «Салалық
шолу» бөлімінде келтіріледі.
КАП2
«Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ |
33
2018 жылы уран өнімінің нарығына
сұраныс тарапынан әртүрлі бағыттағы
факторлар әрекет етті. Мәселен, тұты-
нушылардың көңіл-күйіне
АҚШ сауда-
сын кеңейту туралы заңның 232-бөлімі-
не сәйкес жалғасып жатқан тергеумен
байланысты белгісіздік әсер етті, оның
нәтижесі квоталарды немесе кедендік
баждарды ықтимал енгізу нәтижесінде
атом электр станцияларының америка-
лық операторларының импортталатын
уранға қол жеткізуінің нашарлауы
болуы мүмкін. Қосымша генерациялай-
тын қуаттарды енгізу перспективасына
келетін болсақ, бір жағынан, БАӘ-де
атом реакторының құрылысын кідірту
және жапон
реакторларын қайта іске
қосудың баяу қарқыны және екінші
жағынан, Францияда атом энергети-
касының үлесін қысқарту жөніндегі
жоспарларды кейінге қалдыру және
Тайвань мен Оңтүстік Кореядағы
ядролық энергетикадан ықтимал бас
тарту жөніндегі жоспарларға қатысты
халықтың оппозициялық көңіл-күйі
бір жыл ішінде сұранысқа әсер етті.
Сұраныс тарапынан белгісіз жағдай-
дың сақталуы орта және ұзақ мерзімді
келісім-шарттар нарығындағы белсен-
Уранның 2000-2018 жылдары спот-бағасы, АҚШ доллары/ U
3
O
8
фунты үшін
Дереккөз: UxC
Макартур
Ривердегі су тасқыны
Хедж-қордың
сатып
алулары
Сигар Лейкте
1 су тасқыны
Сигар Лейктегі
2 су тасқыны
Рейнджердегі
циклондар
АҚШ
Энергоминдерінің
аукциондары
Қаржылық
дағдарыс
Фукусимадағы
апат
Қытайдың
сатып алуы
Раббит
Лейктегі тоқтау
ҚР-да өндірудің
қысқаруы
Макартур
Ривердегі
алғашқы
тоқтау
Қордың сатып
алулары +
қосымша
қысқартулар
Макартур
Ривердегі белгісіз
мерзімге тоқтау
UPC кіруі
Ux бойынша
U
3
O
8
бағасы
140
120
100
80
60
40
20
0
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
18
діліктің төмен болуына себеп болды:
сатып алу көлемі 90 млн фунттан сәл
сәл артық болғанда ұзақ мерзімді баға
бір фунт үшін 30 АҚШ долларына жуық
деңгейде тұрақтады, бұл жылдық тұты-
нудан едәуір аз.
Ұсыныс
тарапынан маңызды фактор
Қазатомөнеркәсіпті қоса алғанда,
ірі өндірушілер тарапынан өн-
дірісті кеңейтуге жеткізілімдер мен
инвестициялардың қысқаруы болды.
Сондай-ақ қайталама көздерден ұсы-
ныс қысқарды. Нәтижесінде, нарықта
ұзақ мерзімді артық ұсыныстан кейін
2018 жылы теңгерімге немесе тіпті аз
тапшылыққа қол жеткізу жағына қарай
жылжу болды. Осының салдарынан,
2018 жылдың ішінде спот нарығында
сауда-саттықтың жоғары көлемі кезінде
U
3
O
8
фунты үшін бағаның 24-тен 29
АҚШ долларына дейін өсуі байқалды.
САТЫЛЫМДАР
МЕН ӨТКІЗУ
Клиенттер
Топ өз өнімін 11 елде 22-ден астам
клиенттерге сатады. Күнтізбелік 2018
жыл ішінде алғашқы үш
және алғашқы
бес клиент уран өніміне тиісінше
Топтың кірістерінен 45% және 62%-ды
құрады.
2018 жылдың мамыр айында Ком-
пания Лондон қор биржасында
тіркелген табиғи уранды ұзақ мерзімді
корпоративтік ұстаушысы Yellow Cake
plc-пен жеткізу туралы келісім жаса-
сты. Келісімде 170 млн АҚШ доллары
сомасына 8,1 млн фунт U
3
O
8
(немесе
3 112 тоннаға жуық) мөлшерінде
бастапқы жеткізу және Yellow Cake plc
жыл сайын 2019-2027 жылдары 100 млн
АҚШ доллары қосымша сомаға U
3
O
8
сатып алу құқығы көзделеді.
Топ қазіргі уақытта әлемде шамамен
70-ке жуық түпкілікті
уран пайдала-
нушысы бар деп санайды. Компания
болашақта өзінің клиенттік базасын
кеңейтуге ұмтылады және Еуропадағы,
Солтүстік және Оңтүстік Америкадағы
және Таяу Шығыстағы әлеуетті клиент-
термен келіссөздер жүргізеді.
Төмендегі кестеде күнтізбелік 2015-
2018 жылдарға арналған кірістер
бойынша Топтың уран өніміне
клиенттердің географиялық бөлінуі
жөніндегі деректер келтірілген:
102-6, 102-9, 102-10
34 | Жылдық есеп. 2018
1. Компания туралы
