20
Курсор — манитор экранында жарықша түрінде көрінетін символ. Ол перне
тақтадан енгізілетін келесі белгі позициясын көрсетеді.
Монитор — ақпараттың визуальды бейнесі көрінетін құрылғы (мәтін, кесте,
сурет, және т.б. түрінде).
Принтер
— баспаға шығару құрылғысы.Компьютерде кодталған
ақпараттарды печатталған мәтін көшірмелері түрінде немесе графика түрінде
шығаруды орындайды. Принтерлердің мыңдаған атаулары бар. Бірақ негізгі
принтерлердің
үш
түрі
бар:
матрицалық,
лазерлік
және
жылжымалы(струйный).
- Матрицалық принтерлер кіші тетіктер комбинациясын қолданады, олар
бояғыш лентеларға ұрып отыру арқылы,символдарды қағаз батіне басып
шығарады. Принтерде басылатын әрбір символ, тік қатарлар түрінде
қалыптастырылатын 9, 18 немесе 24 ине жиынтығымен құрастырылады. Бұл
арзан принтерлердің кемшіліктеріне оның жұмысының шулылығы, сапасыз
басып шығарылуы жатады. Ол негізінен үй мақсаттарында қолданылады.
- Лазерлік принтерлер ксерокстар (көшірмелер) сияқты жұмыс жасайды.
Компьютер өз жадысында мәтін бетінің “бейнесін” қалыптастырадыда, оны
принтерге жібереді. Бет жайлы ақпарат электрлік қасиеттерін жарықтандыруға
байланысты өзгертетін, жарық сезгішпен жамылған, айналып тұрған барабанға
лазерлік сәуле арқылы беріледі
- Жәй жылжымалы принтерлер сия нүктелері арқылы тізбектелген
символдар түрінде генерацияланады. Принтердің баспаға беру тетігінің ұсақ
каналдары болады. Олар арқылы беттерге тез кебетін сиялар шашылады. Бұл
принтерлер қағаз сапасын талап етеді. Түрлі – түсті жәй жылжу принтерлері 4
негізгі түстен тұратын сияларды араластыра отырып түсін құрады. Олар ашық
көк, қып – қызыл, сары және қара.
Принтер компьютермен принтер кабелі арқылы байланысқан. Ол кабелдің
бір ұшы принтер тетігінің ұясына, ал екінші ұшы компьютер принетрінің
портына қосылады. Порт – бұл сыртқы құрылғы мен компьютер процессорын
қосады.
Плоттер (графқұрастырғыш) — Компьютердің басқаруымен графтар,
диаграммалар және суреттер салуға арналған құрылғы.
Плоттер іс схемеларын, географиялық және метеорологиялық карталар,
архитертуралық жобалар және күрделі конструкциялық сызбаларды алу үшін
қолданылады. Плоттер бейнелерді қалам көмегімен салады.
Сканер — компьютерге графикалық бейнелерді енгізу үшін керек құрылғы.
Құжаттың цифрланған бейнелерін құрады да, оны компьютер жадысына
апарып орналастырады.
Егер принтер ақпаратты компьютерден шығарып беретін болса, сканер
керісінше қағаз бетіндегі ақпараттарды компьютер жадысына апарып
орналастырады. Сканерлердің қолмен жасалатын түрлері, яғни құжат бетін
қолмен домалату арқылы және планшеттік сканерлер сыртқы түріне
байланысты көшіру машиналарына ұқсайды.
Модем — телефонның байланыс желілері арқылы алыс ара қашықтықтағы
компьютердің деректерін жеткізу үшін арналған құрылғы. Компьютермен
21
өңделетін сандық сигналдарды телефондық желі арқылы тікелей беруге
болады. Өйткені ол адам тілімен сигналдардың дыбыстық жиіліктерін үздіксіз
беру үшін арналған.
Модем — дыбыс диапозонының айнымалы ток жиілігіне компьютердің
цифрлық сигналдарын ауыстыруды орындайды. Бұл процесс модуляция деп
аталады, сондай – ақ кері ауыстыруды да жасайды. Ол ауыстыруды
демодуляция деп атаймыз. Модем сөзі осы модулятор/демодулятор сөздерінен
шыққан.
Манипуляторлар (тышқан, джойстик.) — бұл курсорды басқару үшін
қолданылатын арнайы құрылғылар.
Тышқан алақанға толығымен сиятын кішкентай қорап түріндегі құрылғы.
Тышқан компьютермен адаптер арнайы блогымен кабель арқылы байланысқан
және оның қимылы дисплей экранындағы курсордың қимылына сәйкес.
Құрылғының жоғарғы бөлігінде басқарушы батырмалар орналасқан (әдетте
үшеу). Ол қимылдың басы мен соңын беруге, менюде таңдау жасауға
көмектеседі.
Джойстик —бұл стержень – қалам. Тік күйден басқа жаққа ауытқуы
манитор экранындағы курсордың өзгертілуіне сәйкес келеді. Әдетте
компьютерлік ойындарда қолданылады. Кейбір модельдерде джойстикке басу
датчигі орналастырылады. Бұл жағдайда пайдаланушы қаламға неғұрлым көп
күш түсірсе соғұрлым дисплей экрандағы курсор тез жылжиды.
Трекбол —Корпустың жоғарғы бөлігіне орналастырылған шаригі бар
кішкентай қорапша. Пайдаланушы шарикті қолмен жүргізіп отыру арқылы
сәйкесінше курсорды қозғалтады. Тышқаннан ерекшелігі оған компьютер
қасынан бос орын бөлудің қажеті жоқ, оны машина корпусына да
орналастыруға болады.
Ақпараттарды сақтау принциптері
.
Компьютерде өзінің функционалды
белгіленуіне байланысты және ақпаратты сақтау әдістеріне байланысты,
сондай-ақ конструкциясына байланысты қолданылатын жадының бірнеше типі
ерекшеленеді. Компьютер жадысы
негізгі және сыртқы
болып екіге бөлінеді.
Қазіргі кездегі компьютерлердің
сыртқы жадықұрылғылары
компьютерді
өшіргеннен кейінгі ақпаратты сақтап қалуға мүмкіндік береді., өйткені оларда
магниттік немесе оптикалық ақпаратты жазу-оқу әдістері қолданылады. Бұл
жағдайларда ақпаратты тасымалдаушы ретінде магниттік және оптикалық
дискілер қолданылады.
Негізгі жады
кей кездері
ішкі жады
–деп те атайды, ол
жүйелік блоктың ішінде орналасады.Ол кез-келген компьютердің міндетті
құрама бөлігіне жатады., персоналды компьютерлерде материндік платада
орналасады және электрондық микросхема түрінде таратылады. Негізгі жады
тұрақты және жедел жадыдан
тұрады.
Тұрақты жады
немесе тұрақты есте сақтау құрылғысы — ПЗУ (Read only
memory - ROM), — тек оқуға арналған жады. Жоғарыда айтылғандай ол
электрондық схема түрінде таратылған және компьютердің бастапқы
жүктемеленуі кезіндегі программаларды сақтаумен тораптарын тестілеу үшін
қызмет етеді. Бұл жадының типін біз тұрақты деп атаймыз, өйткені мұнда
жазылған ақпарат компьютерді өшіргеннен кейін өзгермейді. Ол энергияға
Достарыңызбен бөлісу: |
