Шынында, тұйық жүйе квазитәуелсіз бөліктерге бөлінетін болсын, әрқайсысы жуықтап теңбе-тең күйде болады делік. Постулатқа сәйкес кез- келген бөлігінің барлық микрокүйлерінің ықтималдықтары тең болып есептеледі. Тұтас жүйенің микрокүйін алу үшін бөліктердің белгілі бір микрокүйлеріндегі жиынын қабылдау керек. Бұл микрокүйінің ықтималдығы ρ=ρ1·ρ2….ρn бөліктердің микрокүйлердің ықтималдықтардың көбейтіндісіне тең.
Микрокүйлердің саны көп болғанмен, бұндай көбейтінділер сан жағынан тең, Бұл-жүйе микрокүйлерінің ықтималдықтарының өзара теңдігін білдіреді. Бұдан шығатын салдар: микрокүйлер ауысып тұрғанмен жүйенің қай макрокүйде ұзағырақ болуы оған сәйкес келетін микрокүйлердің санына байланысты. Олар неғұрлым көп болса, соғұрлым ұзағырақ болады. Мүмкін макрокүйлердің кейбіреулері жиі, кейбірі сирек болады. Сондықтан термодинамикалық ықтималдықтардың қатынасы макрокүйлердің іске асу ықтималдықтарын сипатттайды. Бұл қорытындылар дискреттік күйлер, дискреттік энергия деңгейлері туралы айтқанда ғана емес, үздіксіз энергия күйлері туралы айтқанда да дұрыс болады.
(8.2)
Бұдан классикалық салада термодинамикалық ықтималдықтың өлшемі фазалық көлем болатындығы көрінеді. - берілген макрокүймен үйлесетін микрокүйлердің белгілі бір үздіксіз жиынына сәйкес келетін фазалық көлем. Көп бөлшектерден тұратын жүйелердің бір макрокүйі ақиқат болып келеді, ал басқа макрокүйлердің ықтималдықтары нөлге жуық. Сондықтан кез- келген тұйық жүйе берілген күйге орнығады да, өз бетімен бұл күйден шыға алмайды.
Теңбе–тең күйде термодинамикалық ықтималдық максималды.
Бұл макрокүйде жүйе барлық параметрлері бойынша біртекті болады. Теңбе-теңдікте ішкі қозғалыс толастамайды, бірақ микрокүйлер ауысып тұрғанмен, макрокүй өзгермейді. Тәуелсіз жүйелер үшін термодинамикалық ықтималдық мультипликативті шама болып табылады. Яғни екі тәуелсіз жүйенің бірімикрокүйлердің біреуінде, ал екіншісі микрокүйлердің бірінде орналаса алатын болса, онда 2 жүйені біріктіргенде, жүйенің микрокүйлерінің саны болады. Сондықтан ол үшін болады. Есептеулерде аддитивті шаманы қолданған ыңғайлы. Бұндай шама-
Достарыңызбен бөлісу: |