Жапбаров Амангелді Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі мен дағдыларын

Бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша

жүктеу 0,8 Mb.

Pdf просмотр

бет	113/145
Дата	26.02.2022
өлшемі	0,8 Mb.
	#37639

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 145

Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі

1.  Бастауыш   пен   баяндауыштың   арасына   қойылатын   сызықша.
Сызықшаның   қойылатын   орындары   да   алуан   түрлі.   Солардың   бірі   –
бастауыш пен баяндауыштың арасына қойылатын сызықша. Бұл – оқушылар
үшін   синтаксистегі   ең   қиын   категорияның   бірі.   Мұны   оқушылардың   жете
меңгеруі үшін, олар сөз таптарын түгел білуі керек және сөздерді тұлғасына
қарай талдай білуге жетік болуы керек.
Бастауыш   пен   баяндауыштың   арасына   қойылатын   сызықша   туралы
түсіндіргенде,   бұл   да   қайталаудан   басталады.   Барлық   сөз   таптары   атау
тұлғада тұрып бастауыш та, баяндауыш та бола алады деп кішкене тұжырым
жасалады   да,   бір   сөйлем   жазылып,   ол   оқушылар   арқылы   сөз   таптарына
талданады. Ең соңында оқушылардан атау тұлғалы сөздер туралы сұралады.
— Атау тұлғалы сөздер деп қандай сөздерді айтамыз?
—
Ешқандай жалғау жалғанбаған сөздерді атау тұлғалы сөздер деп
атайды және көптік, тәуелдік жалғаулары жалғанған сөздерді де атау тұлғалы
сөздер деп атайды. Мысалы: кітап, кітаптар т.б.
— Қазақ тілінде неше түрлі жалғау бар?
141

– Қазақ тілінде төрт түрлі жалғау бар. Олар: көптік, септік, тәуелдік,
жіктік.
–Септік, жіктік жалғауы жалғанған сөздерді неге атау тұлғалы сөз деп
атамаймыз?
– Оның себебі: ол сөздер атау септігінің кім? не? кімдер? нелер? кімі?
несі? т.б. сұрауларына жауап бермейді. Міне, осылай сөз таптары мен атау
тұлғалы сөздер еске салынғаннан кейін кесте пайдаланылады.
3-кесте
Сызықша –
атау тұлғада тұрған бастауыш пен баяндауыштың арасына
қойылады (ереже).
1) Сан есім. Үш жердегі үш – тоғыз.

2) Заттанған есімше Жым-жырт жиынның ішінен

жүктеу 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 109 110 111 112 113 114 115 116 ... 145