Жапбаров Амангелді Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі мен дағдыларын

жүктеу 0,8 Mb.

Pdf просмотр

бет	102/145
Дата	26.02.2022
өлшемі	0,8 Mb.
	#37639

1 ... 98 99 100 101 102 103 104 105 ... 145

Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі

«бірақ»

Үтір
мен
сызықша
.
— Бұл сөйлемнің жалғаулықсыз қарсылықты екенін білеміз ғой?
– Білеміз.
Екі жай сөйлемнің арасына қандай жалғаулык. қойып айтуға болады?
– Екі жай сөйлемнің   арасына
«бірақ»
  жалғаулығын қойып айтуға
болады.
Сонда қандай сөйлем болып шығады? Кім жазады?
Бір оқушы тақтаға шығарылып, сөйлем толық жаздырылады.
Ол былай жазады: «Атты семірту оңай, бірақ семірген атты суыту қиын».

- Бұл мағынасына құрмалас тәсіліне қарай қандай сөйлем болады?
- Жалғаулықты қарсылықты салалас сөйлем.
-   Жалғаулықты   қарсылықты     салалас   сөйлемдердің   арасына   қандай
тыныс белгі қойылады?
- Екі жай сөйлемнің арасына үтір қойылады.
Тақтада   тұрған   оқушы   «Атты   семірту   оңай»   деген   сөйлемнен  кейін   үтір
қояды. Бұл оқушыны орнына отырғызып, барлық оқушылардан:
- Неге сызықша қоймаймыз?
- Сызықшаның орнына «бірақ» жалғаулығын жаздық.
- Мына жерге неге сызықша қойылған? (Кестеден көрсетіледі).
– «Бірақ» жалғаулығы түсірілген.
Сабаққа қорытынды жасалады.
Үтір   –   жалпы   жалғаулыкты   салаластың   арасына   қойылатын   тыныс
белгі,   ал   сызықша   -   түсірілген   қарсылықты   жалғаулықтардың   орнына
қойылатын   тыныс   белгі.   Үтір  мен  сызықшапың   қабаттаса   қойылу   себебі
оқушыларға   салыстырыла   талдау   арқылы   түсіндіріліп,   мәні   ашылады,
жаттығулар жүргізіледі.
Үтір  кез   келген   жалғаулықты,   жалғаулықсыз   салаластардың  арасына
қойылатыны   түсіндіріле   келіп   (қос   нүкте,   сызықша  қойылатын   жерінен
басқа), үтірдің қойылмайтын жағдайлары  да кесте арқылы көрсетіледі. Екі
жай   сөйлемнің  арасы  «және»   жалғаулығы   арқылы   байланысса,   үтір
қойылмайтыны туралы анықтама игертіледі.

жүктеу 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 98 99 100 101 102 103 104 105 ... 145