|
 Жалпы білім беретін мектептердегі әдебиет пәні мақсатының танымдық, ТӘрбиелік, дамытушылық міндеттері
|
| Дата | 30.05.2023 | | өлшемі | 5,17 Mb. | | #42843 |
| Жунис Назерке ғ.ж Орындаған: Жунис Назерке Кіріспе Көмір 450 миллион жыл бұрын пайда болған. Көмір ерте кезден-ақ жер қалыптасу кезеңінде пайда болған. Ұзақ уақыт бойына өсімдіктің заттары тығыз сығылғаны соншалықты, жұмасақ қара – қоңыр жынысқа айналды. Көмірді басқа жыныстардың арасынан қабатталып жатқан жерінен табылған. Қазақстан тәрізді жер қойнауы пайдалы қазбаларға бай мемлекетте кен өндірісі елдін ішкі экономикалык дамуы үшін де маңызы зор. Ендеше жер қойнауындағы байлықтарды ысырыпсыз игеру және кен қазу сапасын жақсартумен катар, оның көлемін арттырудың кілті алдынғы қатарлы жаңа технологияны өндіріске енгізіп отыру, тек кен мамандарының біліктілігіне байланысты болатындыты даусыз. Жұмыстың мақсаты:
Көмір өнеркәсібі – ежелден-ақ еліміздің маңызды пайдалы қорына жатады. Еліміздегі пайдаланатын отынның 1/2 бөлігі - көмірдің үлесінде тиеді. Көмірді өңдеу әдістері мен қолдану бағыттары химия саласының маңызды, өзекті зерттеу жұмыстарының бірі.
Жұмыстың өзектілігі:
- көмірдің түрлерін және өндіру әдістерін анықтау;
- қазіргі таңдағы көмірдің жаңа әдістері мен қолдану бағыттарын анықтау;
- Қазақстандағы көмір өндіру шахталары және әдістерімен танысу;
Көмірдің пайда болу процесі екі фазадан тұрады:
- бірінші (биохимиялық) фазасында - солған өсімдіктер торфка, не болмаса жер түстес коңыр көмірге айналады. Процестер көбінесе көзге көрінбейтін микроорганизмдер әрекетімен тездетіледі.
- екінші (геомеханикалык) фазасында - көмір тығыз коңыр түрінен антрацитке дейін өзгереді.
Көмірдің жалпы сипаттамасы
Көмір дегеніміз - өсімдіктерден (немесе карапайым планктонды жәндіктер мен өсімдіктер қалдықтарынан) жаратылып, минералдармен араласқан қатты жаңғыш жыныстар. Көміртегі қазбалы отындардың құрамы жағынан да, көмірді өңдеуде сапасы мен жарамдылығы жағынан да татымдырақ бөлігі болып табылады. Дүние жүзінде көмірдің жалпы қоры 15 триллион тонна шамасында бағаланады. Қазақстан бүкіл қазба байлықтарының қоры жағынан әлемде 6-шы орын алады.
Қоңыр көмір — витринит (гуминит) 0,6%-дан кем емес шағылысу көрсеткіштері бар метаморфизмнің төменгі сатысындағы көмір.
Тас көмір 0,4-дан 2,59%-ға дейін витринитте шағылысу көрсеткіштері бар метаморфизмнің орташа сатысында түзіледі.
Көмір басқа органикалық қазбалар сияқты екі бағытта қолдану мүмкін: энергия саласында отын ретінде, химиялық-технологиялық өңдеуде шикізат ретінде.
Қатты отынды өңдеуге дайындау келесі операциялардан тұрады: - гранулометрлік құрамын орташалау,
- минералды қоспалар мен ылғалдың мөлшерін азайту.
Көмірді байыту - көмірді өңдеуге дайындау барысында көмірдің сапасын жақсарту мақсатында қолданылатын ең тиімді әдіс. Көмірді байыту үшін гравитациялық және флотация әдістерін қолданады. Көмірлерді өңдеу бағыттары
Өңдеу әдістерін екі топқа бөлуге болады: Механикалық және термохимиялық.
Байыту және брикеттеуден тұратын механикалық әдістер -көмірлі отынның сапасын жақсарту мақсатында қолданылады. Брикеттеу үрдісінде әлсіз көмірленген қоңыр көмір мен тас көмірлердің ұнтақтарын қолданады. Бұл әдіс байыту үрдісіне қарағанда аз дамыған.
Көмірді термохимиялық өңдеу үрдістеріне:
- кокстеу;
- жартылай кокстеу;
- газдандыру;
- гидрогендеу үрдістері жатады.
Көмірді газдандыру Көмірдің органикалық массасын газ тәрізді жаңғыш заттарға айналдыру үрдісі газдандыру деп аталады. Газдандыру кезінде көміртек көбіне көміртек тотығына (II), сутек - су буына айналады, көмірдің органикалық массасында кездесетін күкірт пен сутек күкіртсутек, азот - азот тотықтарын түзеді. Қарағанды көмірі Қарағанды көмір бассейні ендік бойымен 120 км созылады да, көлденеңі орта есеппен 30 км-ге жетеді. Көмір бассейнінің аумағы 3600 км2 құрайды, оның ішінде көмірлік қыртысты жерлері 2000 км2 жерді алып жатыр. Бассейн территориясында облыстық және өнеркәсіптік орталық - Қарағанды қаласы және сондай-ақ шахтерлық қалалар Сарань, Абай, Шахтинск, Шахан және басқа да тұрғындық мекендер орналасқан. ҚОРЫТЫНДЫ Табиғи қорлар – табиғи ортаның, қоғамның материалдық жəне рухани мұқтажын қамтамасыз ету үшін өндірісте пайдаланылатын бөлігі. Табиғи қорларды тиімді пайдалану жəне адамзатты үнемі табиғи қормен қамтамасыз ету өте күрделі мəселелердің бірі болып отыр. Сондықтан табиғи қорларды сарқылтпау үшін қалпына келмейтін табиғат байлықтарын тиімді пайдалануға, шикізаттың, отынның, энергияның жаңа көздерін іздеуге барлық күш жұмылдыруда. Бұл шараларды іске асырудың маңызды жолдары басқа (арзан) шикізатты кеңінен қолдану жəне жан-жақты толық пайдалану. НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
