Ұсынылатын әдебиеттер:
1.Основы информатики и вычислительной техники/ А.Г. Гейн, В.Г. Житомирский, Е.В. Линецкий и др. — М.: Просвещение, 1991.
2.Аветисян Р.Д., Аветисян Д.В. Теоретические основы информатики. — М.: РГГУ, 1997.
3.Могилев А.В. и др. Практикум по информатике: Учеб.пособие для студентов высш. Учеб.заведений/ А.В.Могилев, Н.И.Пак, Е.К.Хеннер; Под ред. Е.К.Хеннера. – М.: Издательский центр «Академия», 2002. – 608 с.
4.Стариченко Б.Е. Теоретические основы информатики: Учебное пособие для вузов. – 2-е изд. перераб. и доп. – М.: Горячая линия – Телеком, 2003. – 312 с., ил.
5.Информатика: Учебник. – 3-е перераб. изд./ Под ред.проф. Н.В.Макаровой. – М.: Финансы и статистика, 2001. – 768 с.: ил.
6.Савельев А.Я. Основы информатики: Учеб. Для вузов. – М.: Изд-во МГТУ им. Н.Э.Баумана, 2001 – 328 с., ил. (сер. Информатика в техническом университете)
7.Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных: пер. с англ. – 2-е изд., испр.- СПб.: Невский Диалект, 2001. – 352 с.: ил.
8.Дж.Макконнелл. Анализ алгоритмов. Вводный курс. – М.: Техносфера, 2002. – 304 с.
9.БешенковС.А. Ракитина Е.А. Моделирование и формализация. Методическое пособие. – М.: Лаборатория Базовых Знаний, 2002. – 336с.: ил.
10.Кормен Т., Лейзерсон Ч., Ривест Р. Алгоритмы: построение и анализ, м: Центр непрер.матем. образ-я, 2000
11.М.Д.Князева. Алгоритмика: от алгоритма к программе. КУДИЦ-ОБРАЗ- М.: 2006
12.Информатика в понятиях и терминах. — М.: Просвещение, 1991.
13.Информатика. Энциклопедический словарь для начинающих. — М.: Педагогика – Пресс, 1994.
14.Бауэр Ф.Л., Гооз Г. Информатика. Вводный курс: В2–х ч. Ч.2: Пер. с нем. — М.: Мир, 1990.
15. Решетников В.Н., Сотников А.Н. Информатика — что это? — М.: Радио и связь, 1989.
Өзін – өзі бақылауға арналған сұрақтар:
Жадының логикалық түсінігі
Жады басқару функциясы
СОӨЖ тапсырмалары үшін әдістемлік нұсқаулар
Тақырып 1. Информатика пәні қоланылу облысы. Информатиканың теоретикалық негізі
Семинар сабақтар тақырыбы:
Информатиканың даму тарихы.
Информатика технологияның бірыңғай түрі.
Жаңа информатианың құрылымы.
Ғылымдағы информатиканың алатын орны.
Информатика пәнінің орны мен қызметі
Теоретикалық информатиканың бөлімдері
Бақылау сұрақтары:
1. Информатиканың қандай анықтамаларын білесін?
2. “информатика” термині қалай пайда болған?
3. Информатиканы зерттеудің қандай объектісі мен белгілері бар?
4. Информатиканың мақсаты мен табыстары туралы не айтасын.
5. Что общего и в чем различие информатики и кибернетики?
6. Ғылыми жүйеде информатиканың алатын орны қандай?
7. Ақпараттық технологиялар құрылымы қандай?
9. Информатика қалай және не үшін пайда болған?
10. Информатика пәнін ғылыми тұрғыдан фундаментальды тұрғыдан қалай қарастыруға болады.
Тақырып 2. Ақпарат түсінігі
Бақылау сұрақтары
1. Энтропия түсінігі оның информатикамен байланысы қандай?
2. Информацияның саны қанша?
3. Ақпараттың өлшем бірлігіне қандай негізгі сәйкес келеді?
4. Кибернетикалық тұрғыдан информатиканың бірлігі қандай?
5. Как определяется количество информации в знаковых сообщениях?
6.Ақпаратты өлшеудегі бірліктерін ата?
7. Информацияны философиялық тұрғыдан анықтамасын айт.
8. Килограммм және метр тұрғысынан ақпараттың өлшем бірлігі.
9. Философиялық категория тұр,ысынан информатика негізі?
10.Информацияның жаратылыстану ғылымындағы орны?
Сарамандық сабақ (машықтану сабағы)
Машықтану сабағы 1,2,3,4.
Мақсаты: Информатика пәні теориялық алған білімдерін тексеру.
1. Подсчитать количество информации, приходящейся на один символ, в следующем тексте экономического содержания:
Тақырып 2. Ақпараттың үзіліссіз және дискретті түрі
1. Информация мәні
2. Информатика негізідері
3. Ақпарат және ЭЕМ
4. Жаңа ақпараттық техногиялар
Тарихи деректер
Компьюетрлік жүйелер және оны пайдалану
Аппараттық жабдықтар
Дербес ЭЕМ-нің элементтік базасы
IBM компьютерінің негізгі блоктары
Сарамандық тапсырмалары 5,6,7,8.
Мақсаты: Санау жүйесінің әртүрлі есептеулер жүргізіндер
1. Төмендегі белгілер түріне сәйкес есептеулер жүргіз
а) 4 белгі ; б) 8 белгі; в) 12белгі; г) 16 белгі.
2. ASCII кодының кестесі бойынша мына хабарламаларды басқа кодқа ауыстыр 01010100 01001111 00100000 01000010 01000101 00100000 01001111 01010010 00100000 01001110 01001111 01010100 00100000 01010100 01001111 00100000 01000010 01000101.
3. АSCII кодының кестесі бойынша 16 разрядтық символдардың көмегімен мына сөзді ауыстыр COMPUTER.
4. Цезарь коды көмегімен —альфавиттерді нөмерлендер және әріптерді сәйкес сандармен орнын ауыстыру керек.
5. Цезарь коды көмегімен кез-келген тізбектелген санға,әріппен ауыстыру, кейбір тұрақты сандар.
Мысал 1. Ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыр (5 мәннен тұратын сандар шығу керек).
а) 464(10); б) 380,1875(10); в) 115,94(10)
Шешуі
а) 464
|
0
|
|
б) 380
|
0
|
|
1875
|
|
в) 115
|
1
|
|
94
|
232
|
0
|
|
190
|
0
|
0
|
375
|
|
57
|
1
|
1
|
88
|
116
|
0
|
|
95
|
1
|
0
|
75
|
|
28
|
0
|
1
|
76
|
58
|
0
|
|
47
|
1
|
1
|
5
|
|
14
|
0
|
1
|
52
|
29
|
1
|
|
23
|
1
|
1
|
0
|
|
7
|
1
|
1
|
04
|
14
|
0
|
|
11
|
1
|
|
|
|
3
|
1
|
0
|
08
|
7
|
1
|
|
5
|
1
|
|
|
|
1
|
1
|
0
|
16
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
1
|
|
2
|
0
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
1
|
|
1
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
а) 464(10)=111010000(2); б) 380,1875(10) = 101111100,0011(2); в) 115,94(10) » 1110011,11110(2)
(осы есептін шешімі кезінде 6 мән шығады.)
Екілік санау жүйесінен басқа жүйеге ауысу үшін, екілік санау жүйелерінін топтарға бөлу қажет, соған сәйкес алгоритм қолдану. Мысалы, егер ауыстыру 8 есептеу жүйесінде орналасса, топта 3 сан қойылады (8 = 23). Егер есептеу нәтижесі кезінде сан жетпей қалса 0 қойылады. Нәтиже сәйкесі кесте түрінде көрсетілген:
P
|
Сәйкесінше
|
2
|
00
|
01
|
10
|
11
|
|
4
|
0
|
1
|
2
|
3
|
|
2
|
000
|
001
|
010
|
011
|
100
|
101
|
110
|
111
|
|
8
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
0000
|
0001
|
0010
|
0011
|
0100
|
0101
|
0110
|
0111
|
1000
|
1001
|
1010
|
1011
|
1100
|
1101
|
1110
|
1111
|
16
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
Мысал 2. Берілген санды ондық санау жүйесіне ауыстыр:
а) 1000001(2).
1000001(2) = 1 × 26 + 0 × 25 + 0 × 24 + 0 × 23 + 0 × 22 + 0 × 21 + 1 × 20 = 64 + 1 = 65(10).
Ескертпе. Егер қандай да бір разрядта 0 болса, онда мынандай нәтиже алынады.
б) 1000011111,0101(2).
1000011111,0101(2) = 1 × 29 + 1 × 24 + 1 × 23 + 1 × 22 + 1 × 21 + 1 × 20 + 1 × 2–2 + 1 × 2–4 =
= 512 + 16 + 8 + 4 + 2 + 1 + 0,25 + 0,0625 = 543,3125(10).
в) 1216,04(8).
1216,04(8) = 1 × 83 + 2 × 82 + 1 × 81 + 6 × 80 + 4 × 8–2 = 512 + 128 + 8 + 6 + 0,0625 = 654,0625(10).
г) 29A,5(16).
29A,5(16) = 2 × 162 + 9 × 161 + 10 × 160 + 5 × 16–1 = 512 + 144 + 10 + 0,3125 = 656,3125(10).
P негіздемесіне сәйкес қосудың және көбейтудің негізгі кесте түрінде берілген.
+
|
0
|
1
|
|
´
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
10
|
|
1
|
0
|
1
|
+
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
0
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
10
|
2
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
10
|
11
|
3
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
10
|
11
|
12
|
4
|
4
|
5
|
6
|
7
|
10
|
11
|
12
|
13
|
5
|
5
|
6
|
7
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
6
|
6
|
7
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
7
|
7
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
´
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
2
|
0
|
2
|
4
|
6
|
10
|
12
|
14
|
16
|
3
|
0
|
3
|
6
|
11
|
14
|
17
|
22
|
25
|
4
|
0
|
4
|
10
|
14
|
20
|
24
|
30
|
34
|
5
|
0
|
5
|
12
|
17
|
24
|
31
|
36
|
43
|
6
|
0
|
6
|
14
|
22
|
30
|
36
|
44
|
52
|
7
|
0
|
7
|
16
|
25
|
34
|
43
|
52
|
61
|
Мысал 3. Санды қосу:
а) 10000000100(2) + 111000010(2) = 10111000110(2); б) 223,2(8) + 427,54(8) = 652,74(8); в) 3B3,6(16) + 38B,4(16) = 73E,A(16).
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
|
|
|
2
|
2
|
3
|
,
|
2
|
|
|
|
|
3
|
B
|
3
|
,
|
6
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
|
|
|
4
|
5
|
7
|
,
|
5
|
4
|
|
|
|
3
|
8
|
B
|
,
|
4
|
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
|
|
|
6
|
5
|
2
|
,
|
7
|
4
|
|
|
|
7
|
3
|
E
|
,
|
A
|
Мысал 4. Қосуды орындау:
а) 1100000011,011(2) – 101010111,1(2) = 110101011,111(2);
б) 1510,2(8) – 1230,54(8) = 257,44(8);
в) 27D,D8(16) – 191,2(16) = EC,B8(16).
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
,
|
00
|
1
|
1
|
|
|
|
1
|
5
|
1
|
0
|
,
|
2
|
|
|
|
|
2
|
7
|
D
|
,
|
D
|
8
|
–
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
–
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
–
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
,
|
1
|
|
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
0
|
|
5
|
4
|
|
|
|
1
|
9
|
1
|
,
|
2
|
|
|
|
1
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
,
|
1
|
1
|
10
|
|
|
|
|
2
|
5
|
7
|
,
|
4
|
4
|
|
|
|
|
E
|
C
|
,
|
B
|
8
|
Мсыал 5. Көбейтуді орындау:
а) 100111(2) ´ 1000111(2) = 101011010001(2);
б) 1170,64(8) ´ 46,3(8) = 57334,134(8);
в) 61,A(16) ´ 40,D(16) = 18B7,52(16).
Бақылау сұрақтары:
1. Позициялық санау жүйесі дегеніміз не?
Позициялық санау жұйесінің позициялық санау жүйесінен айырмашылығы?.
Сандарды бір санау жүйесінен ондық санау жүйесіне көшірудің жалпы ережелерін ата
Сандарды ондық санау жүйесінен қандай да бір (екілік, сегіздік, он алтылықж және т.с.с.) жүйесіне көшірудің жалпы ережелерін ата
Екілік санау жүйесіндегі теріс сандардың ұсыну формаларын ата?
ЭЕМ-де бүтін және нақты сандары не түрінде келеді? Мысал келтіріңіз
Таңбалық берілгендер ЭЕМ жадында қалай ұсынылады?
Ондық сандарды кодтау
111+101
1+1
12710=?2
0111+0101
Сарамандық тапсырмалары 9,10,11.
Мақсаты: санау жүйесінің қолданылу аумағы және түрлері
Жаттығулар
1. Мына сандарды екілік санау жүйесінен ондық санау жүйесіене ауыстыр 231, 564, 1023, 4096.
2. Мына сандарды ондық санау жүйесінен екілік санау жүйесіне ауыстыр 10011101, 1100101001110110, 101111001011001011100111.
3. Он бес саннан тұратын санау жүйесі бола ма?
4. Сегіздік сандарды екілік санау жүйесіне ауыстыр 111001, 101110111, 110010101110.
5. Екілік санау жүйесінен сегіздік санау жүйесіне ауыстыр 324, 2367, 53621.
6. Он алтылық санау жүйесіне екі санды ауыстыр 11010011, 101101101011, 1001011100111101.
7. Оналтылық сандарды екілік санау жүйесіне ауыстыр 3A, D14, AF4C.
8. Оналтылық, сегіздік, екілік санау жүйелеріне ауыстыр 1101001110011101 и 1001011010110111.
Тапсырмалар
1. . Оналтылық, сегіздік, екілік санау жүйелеріне ауыстыр
2. Сандарды ондық санау жүйесіне ауыстыр.
3. Сандарды қосу.
4. Сандарды бөлу.
5. Көбейтуді орындау.
Ескертпе. 3-5 тапсырмалардағы ауысу жүйелерін тексеру қажет. 5 мән алынатындығын қадағалау керек.
Вариант 1
1. а) 860(10); б) 785(10); в) 149,375(10); г) 953,25(10); д) 228,79(10).
2. а) 1001010(2); б) 1100111(2); в) 110101101,00011(2); г) 111111100,0001(2); д) 775,11(8); е) 294,3(16).
3. а) 1101100000(2) + 10110110(2); б) 101110111(2) + 1000100001(2); в) 1001000111,01(2)+100001101,101(2); г) 271,34(8)+1566,2(8); д) 65,2(16)+3CA,8(16).
4. а) 1011001001(2) – 1000111011(2); б) 1110000110(2) – 101111101(2); в) 101010000,10111(2) – 11001100,01(2); г) 731,6(8) – 622,6(8); д) 22D,1(16) – 123,8(16).
5. а) 1011001(2) ´ 1011011(2); б) 723,1(8) ´ 50,2(8); в) 69,4(16) ´ A,B(16).
Вариант 2
1. а) 250(10); б) 757(10); в) 711,25(10); г) 914,625(10); д) 261,78(10).
2. а) 1111000(2); б) 1111000000(2); в) 111101100,01101(2); г) 100111100,1101(2); д) 1233,5(8); е) 2B3,F4(16).
3. а) 1010101(2)+10000101(2); б) 1111011101(2)+101101000(2); в) 100100111,001(2)+100111010,101(2); г) 607,54(8)+1620,2(8); д) 3BF,A(16)+313,A(16).
4. а) 1001000011(2) – 10110111(2); б) 111011100(2) – 10010100(2); в) 1100110110,0011(2) – 11111110,01(2); г) 1360,14(8) – 1216,4(8); д) 33B,6(16) – 11B,4(16).
5. а) 11001(2) ´ 1011100(2); б) 451,2(8) ´ 5,24(8); в) 2B,A(16) ´ 36,6(16).
Вариант 3
1. а) 759(10); б) 265(10); в) 79,4375(10); г) 360,25(10); д) 240,25(10).
2. а) 1001101(2); б) 10001000(2); в) 100111001,01(2); г) 1111010000,001(2); д) 1461,15(8); е) 9D,A(16).
3. а) 100101011(2)+111010011(2); б) 1001101110(2)+1101100111(2); в) 1010000100,1(2)+11011110,001(2); г) 674,34(8)+1205,2(8); д) 2FE,6(16)+3B,4(16).
4. а) 1100110010(2) – 1001101101(2); б) 1110001100(2) – 10001111(2); в) 11001010,01(2) – 1110001,001(2); г) 641,6(8) – 273,04(8); д) 3CE,B8(16) – 39A,B8(16).
5. а) 1010101(2) ´ 1011001(2); б) 1702,2(8) ´ 64,2(8); в) 7,4(16) ´ 1D,4(16).
Вариант 4
1. а) 216(10); б) 336(10); в) 741,125(10); г) 712,375(10); д) 184,14(10).
2. а) 1100000110(2); б) 1100010(2); в) 1011010,001(2); г) 1010100010,001(2); д) 1537,22(8); е) 2D9,8(16).
3. а) 101111111(2)+1101110011(2); б) 10111110(2)+100011100(2); в) 1101100011,0111(2)+1100011,01(2); г) 666,2(8)+1234,24(8); д) 346,4(16)+3F2,6(16).
4. а) 1010101101(2) – 110011110(2); б) 1010001111(2) – 1001001110(2); в) 1111100100,11011(2) ‑ 101110111,011(2); г) 1437,24(8) – 473,4(8); д) 24A,4(16) – B3,8(16).
5. а) 101011(2) ´ 100111(2); б) 1732,4(8) ´ 34,5(8); в) 36,4(16) ´ A,A(16).
Вариант 5
1. а) 530(10); б) 265(10); в) 597,25(10); г) 300,375(10); д) 75,57(10).
2. а) 101000111(2); б) 110001001(2); в) 1001101010,01(2); г) 1011110100,01(2); д) 1317,75(8); е) 2F4,0C(16).
3. а) 1100011010(2)+11101100(2); б) 10111010(2)+1010110100(2); в) 1000110111,011(2)+1110001111,001(2); г) 1745,5(8)+1473,2(8); д) 24D,5(16)+141,4(16).
4. а) 1100101010(2) – 110110010(2); б) 110110100(2) – 110010100(2); в) 1101111111,1(2) – 1100111110,1011(2); г) 1431,26(8) – 1040,3(8); д) 22C,6(16) – 54,2(16).
5. а) 1001001(2) ´ 11001(2); б) 245,04(8) ´ 112,2(8); в) 4B,2(16) ´ 3C,3(16).
Вариант 6
1. а) 945(10); б) 85(10); в) 444,125(10); г) 989,375(10); д) 237,73(10).
2. а) 110001111(2); б) 111010001(2); в) 100110101,1001(2); г) 1000010,01011(2); д) 176,5(8); е) 3D2,04(16).
3. а) 1000011101(2)+101000010(2); б) 100000001(2)+1000101001(2); в) 101111011,01(2)+1000100,101(2); г) 1532,14(8)+730,16(8); д) BB,4(16)+2F0,6(16).
4. а) 1000101110(2) – 1111111(2); б) 1011101000(2) – 1001000000(2); в) 1000101001,1(2) – 1111101,1(2); г) 1265,2(8) – 610,2(8); д) 409,D(16) – 270,4(16).
5. а) 111010(2) ´ 1100000(2); б) 1005,5(8) ´ 63,3(8); в) 4A,3(16) ´ F,6(16).
Вариант 7
1. а) 287(10); б) 220(10); в) 332,1875(10); г) 652,625(10); д) 315,21(10).
2. а) 10101000(2); б) 1101100(2); в) 10000010000,01001(2); г) 1110010100,001(2); д) 1714,2(8); е) DD,3(16).
3. а) 1100110(2)+1011000110(2); б) 1000110(2)+1001101111(2); в) 101001100,101(2)+1001001100,01(2); г) 275,2(8)+724,2(8); д) 165,6(16)+3E,B(16).
4. а) 1011111111(2) – 100000011(2); б) 1110001110(2) – 100001011(2); в) 110010100,01(2) – 1001110,1011(2); г) 1330,2(8) – 1112,2(8); д) AB,2(16) – 3E,2(16).
5. а) 110000(2) ´ 1101100(2); б) 1560,2(8) ´ 101,2(8); в) 6,3(16) ´ 53,A(16).
Вариант 8
1. а) 485(10); б) 970(10); в) 426,375(10); г) 725,625(10); д) 169,93(10).
2. а) 10101000(2); б) 101111110(2); в) 1010101,101(2); г) 1111001110,01(2); д) 721,2(8); е) 3C9,8(16).
3. а) 1010100111(2)+11000000(2); б) 1110010010(2)+110010111(2); в) 1111111,101(2)+101010101,101(2); г) 1213,44(8)+166,64(8); д) 41,4(16)+3CF,D(16).
4. а) 1010000000(2) – 1000101010(2); б) 1011010101(2) – 110011001(2); в) 1001001010,11011(2) – 1000111000,01(2); г) 1145,2(8) – 1077,5(8); д) 380,1(16) – 2DC,3(16).
5. а) 111011(2) ´ 100000(2); б) 511,2(8) ´ 132,4(8); в) 68,4(16) ´ 37,8(16).
Вариант 9
1. а) 639(10); б) 485(10); в) 581,25(10); г) 673,5(10); д) 296,33(10).
2. а) 1011000011(2); б) 100010111(2); в) 1100101101,1(2); г) 1000000000,01(2); д) 1046,4(8); е) 388,64(16).
3. а) 1000010100(2) + 1101010101(2); б) 1011001010(2)+101011010(2); в) 1110111000,101(2)+1101100011,101(2); г) 1430,2(8)+666,3(8); д) 388,3(16)+209,4(16).
4. а) 1111100010(2) – 101011101(2); б) 1011000100(2) – 1000100000(2); в) 1101111000,1001(2) – 1000000,01(2); г) 1040,2(8) – 533,2(8); д) 3FB,4(16) – 140,6(16).
5. а) 11111(2) ´ 10001(2); б) 1237,3(8) ´ 117,5(8); в) 66,4(16) ´ 65,8(16).
Вариант 10
1. а) 618(10); б) 556(10); в) 129,25(10); г) 928,25(10); д) 155,45(10).
2. а) 1111011011(2); б) 1011101101(2); в) 1001110110,011(2); г) 1011110011,10111(2); д) 675,2(8); е) 94,4(16).
3. а) 11111010(2)+10000001011(2); б) 1011010(2)+1001111001(2); в) 10110110,01(2)+1001001011,01(2); г) 1706,34(8)+650,3(8); д) 180,4(16)+3A6,28(16).
4. а) 111101101(2) – 101111010(2); б) 1000110100(2) – 100100111(2); в) 1111111011,01(2) – 100000100,011(2); г) 1300,44(8) – 1045,34(8); д) 16A,8(16) – 147,6(16).
5. а) 100111(2) ´ 110101(2); б) 1542,2(8) ´ 50,6(8); в) A,8(16) ´ E,2(16).
Вариант 11
1. а) 772(10); б) 71(10); в) 284,375(10); г) 876,5(10); д) 281,86(10).
2. а) 1000001111(2); б) 1010000110(2); в) 101100110,011011(2); г) 100100110,101011(2); д) 1022,2(8); е) 53,9(16).
3. а) 1100111(2)+1010111000(2); б) 1101111010(2)+1000111100(2); в) 1111101110,01(2)+1110001,011(2); г) 153,3(8)+1347,2(8); д) E0,2(16)+1E0,4(16).
4. а) 1010101110(2) – 11101001(2); б) 1000100010(2) – 110101110(2); в) 1010100011,011(2) – 1000001010,0001(2); г) 1517,64(8) – 1500,3(8); д) 367,6(16) – 4A,C(16).
5. а) 1100110(2) ´ 101111(2); б) 1272,3(8) ´ 23,14(8); в) 48,4(16) ´ 5,A(16).
Вариант 12
1. а) 233(10); б) 243(10); в) 830,375(10); г) 212,5(10); д) 58,89(10).
2. а) 1001101111(2); б) 1000001110(2); в) 111110011,011(2); г) 11010101,1001(2); д) 1634,5(8); е) C2,3(16).
3. а) 1101111001(2)+1010010101(2); б) 1111001001(2)+1001100100(2); в) 100110010,011(2)+110001000,011(2); г) 1712,14(8)+710,4(8); д) E6,1(16)+38C,8(16).
4. а) 1000001110(2) – 100100001(2); б) 1101000110(2) – 1001101000(2); в) 1011001111,01(2) – 110100010,01(2); г) 1734,4(8) – 134,2(8); д) 2F2,A(16) – 22D,A(16).
5. а) 1000000(2) ´ 100101(2); б) 103,2(8) ´ 147,04(8); в) 67,4(16) ´ 54,8(16).
Вариант 13
1. а) 218(10); б) 767(10); в) 894,5(10); г) 667,125(10); д) 3,67(10).
2. а) 1111100010(2); б) 1000011110(2); в) 101100001,011101(2); г) 1001111001,1(2); д) 1071,54(8); е) 18B,0C(16).
3. а) 1000011111(2)+1111100(2); б) 1011100011(2)+111110110(2); в) 111111100,1(2)+1011100100,1(2); г) 1777,2(8)+444,1(8); д) 3EF,3(16)+C7,4(16).
4. а) 1101000100(2) – 101010101(2); б) 1110010111(2) – 1011100(2); в) 1100101111,01(2) – 10010001,01(2); г) 640,2(8) – 150,22(8); д) 380,68(16) – 50,4(16).
5. а) 100010(2) ´ 1100110(2); б) 741,4(8) ´ 141,64(8); в) B,7(16) ´ D,C(16).
Вариант 14
1. а) 898(10); б) 751(10); в) 327,375(10); г) 256,625(10); д) 184,4(10).
2. а) 101110100(2); б) 1111101101(2); в) 1110100001,01(2); г) 1011111010,0001(2); д) 744,12(8); е) 1EE,C(16).
3. а) 1001000000(2)+101010110(2); б) 11000010(2)+1001110100(2); в) 1011101110,1(2)+11100101,01(2); г) 2015,1(8)+727,54(8); д) 9D,8(16)+ED,8(16).
4. а) 1010000100(2) – 1000001000(2); б) 1111110011(2) – 1001101001(2); в) 101001100,101(2) – 100100101,1(2); г) 1024,6(8) – 375,14(8); д) 3E9,4(16) – 72,6(16).
5. а) 1001010(2) ´ 1001000(2); б) 747,2(8) ´ 64,14(8); в) 56,1(16) ´ 33,C(16).
Вариант 15
1. а) 557(10); б) 730(10); в) 494,25(10); г) 737,625(10); д) 165,37(10).
2. а) 101001101(2); б) 1110111100(2); в) 10000001000,001(2); г) 1000110110,11011(2); д) 147,56(8); е) 1CA,3(16).
3. а) 1101100001(2)+1001101110(2); б) 1101010101(2)+101011001(2); в) 1101111110,011(2)+1100101101,1011(2); г) 1771,2(8)+300,5(8); д) 2F2,8(16)+E4,B(16).
4. а) 1111000000(2) – 111101000(2); б) 1100110111(2) – 1001110000(2); в) 1000011110,1001(2) – 110000111,01(2); г) 1436,34(8) – 145,2(8); д) 3F5,98(16) – 240,3(16).
5. а) 1011100(2) ´ 101000(2); б) 1300,6(8) ´ 65,2(8); в) 68,A(16) ´ 9,6(16).
Вариант 16
1. а) 737(10); б) 92(10); в) 934,25(10); г) 413,5625(10); д) 100,94(10).
2. а) 1110000010(2); б) 1000100(2); в) 110000100,001(2); г) 1001011111,00011(2); д) 665,42(8); е) 246,18(16).
3. а) 11110100(2)+110100001(2); б) 1101110(2)+101001000(2); в) 1100110011,1(2)+111000011,101(2); г) 1455,04(8)+203,3(8); д) 14E,8(16)+184,3(16).
4. а) 1000010101(2) – 100101000(2); б) 1001011011(2) – 101001110(2); в) 111111011,101(2) – 100000010,01(2); г) 341,2(8) – 275,2(8); д) 249,5(16) – EE,A(16).
5. а) 1001000(2) ´ 1010011(2); б) 412,5(8) ´ 13,1(8); в) 3B,A(16) ´ 10,4(16).
Тақырып 3. Есептің қиындығы
Есептің қиындық шарттары
Есептің негізгі түрі
NP есептеменің класы
P және NP кластарының айырмашылығы
P, NP, NPI, NPC кластарының қиындығы
Тақырып 4. Моделдердің әртүрлігі
1. Модель дегеніміз не?
2. Модельдеуді қалай түсінесіз?
3. Модельдеу жүйесі деген не?
4. Модельдер неше топқа бөлінеді?
5. Модельдеуді неден бастаған дұрыс?
6. Объект белгілерін айқындауды қалайша түсінесіз?
7. Формалдау ұғымы нені білдіреді?
8. Модельдеудің дұрыстығын тексермесе не болуы мүмкін?
Тақырып 5.
Сарамандық тапсырмалар12,13,14,15.
Мақсаты: коммивояжера түсінігін қалыптастыру, комивояжера әртүрлі алгоритмдер қарастыру .
Бақылау сұрақтары
Коммивояжера түсінігі.
Коммивояжера қарастыратын облысы мен қызметі?
Ықтималдықтар теориясы?
Не себепті алгортим сараң деп аталады?
Сараң алгортим түсінігі.
Тақырып 6. Автомат теориясы
Автомат. Соңғы автомат
Соңғы автомат модификациясы
Автомат теориясы
Соңғы автомат мысалдары
Тьюринг машинасы
Тақырып 7. Матроидтар
Матроид түсінігі
Граф түріндегі матроид
Қарапайым циклдар мен базалар
Матроидтар және комбинаторлық шешім
Жасаң алгоритм
СӨЖ Тапсырмалары:
СӨЖ №1 тапсырмасы. Логикалық алгебраның негізгі түсінігі
Тапсырма: Осы тақырыптар біреуіне реферат жұмысын орындау керек
Логиканың түсінігі.
Логикалық (булева) айнымалы
Логикалық функция.
Алгебраның элементарлық функция қасиеті
СӨЖ №2. Программаны іздеу және таңдау
Тапсырма:Әрбір тақырыпқа сұрақ түрінде дайындалу
Тізбектелген іздеу.
Екілік іздеу.
Таңдау.
СӨЖ №3.Таңдау
Тапсырма: Кез келген бір тақырыпқа реферат орындау.
Қойылымдарды сұрыптау.
Сұрыптау кестесі.
Шелл сұрыптауы.
Ішкі көпфазалы сұрыптау
СӨЖ№4. Программалау түсінігі
Тапсырма: Осы тақырыптың біреуін таңдап реферат жазу керек
NP түсінігі. Бір тапсырмадан екінші тапсырмаға нұсқау.
NP- толық тапсырмалар.
NP типтік тапсырмалар.
Рюкзак топтау.
СӨЖ№5. Информатиканың семантикалық негізі
Тапсырма: Әрбір тақырыпқа конспект жасау
Компьютерлердің семантикалық жүйесі.
Семантикалық ақпарат. Семантикалық операциялар.
Семантикалық объектілер.
Семиотик түсінігі
Бақылауға арналған сұрақтар топтамасы
Ақпарат және ақпараттың базалық түрлері.
Ақпараттың үзіліссіз және дискретті түрлері.
Ақпараттың саны және өлшем бірлігі.
ЭЕМ даму кезеңдері.
Программалау тілдері. Программалаудың технологиясы.
ЭЕМ ақпаратты өңдеудің әмбебап құрылымы.
ЭЕМ- нің дискретті құрылымы.
Санау жүйесі. Екілік арифметика. Бір санау жүйесінен басқасына өту.
ЭЕМ ақпараттың қойылымы. Мәліметтердің құрамы.
Мәліметтер типтеріннің классификациясы.
Тізімдер. Тізімдер түрлері. Құрылымды ұйымдастыру түрлері.
Тізімдегі элементтерді қосу және жою.
Позициялық санау жүйесі деген не?
Позициялық санау жүйесінің позициялық емес санау жүйесінен айырмашылғы? Мысалдарды келтіру.
Сандарды бір санау жүйесінен ондық санау жүйесіне көшірудің жалпы ережелерін ата
Сандарды бір ондық санау жүйесінен қандай да бір (екілік, сегіздік, он алтылықж және т.с.с.) жүйесіне көшірудің жалпы ережелерін ата
Екілік санау жүйесіндегі теріс сандардың ұсыну формаларын ата?
ЭЕМ-де бүтін және нақты сандары не түрінде келеді? Мысал келтіріңіз
Таңбалық берілгендер ЭЕМ жадында қалай ұсынылады?
20. Алгоритмдер.
21.Сипаттау.
22. Блок- схема.
23. Агортимдердің ұғымы.
24. Әр түрлі құрылымды алгортимдерді блок- схема және қолданылып жүрген тіл көмегімен сипаттау.
25. Есептерді ДЭЕМ-да шешуге даярлау.
26.Информация мәні
27. информатика негіздері
28.Ақпарат және ЭЕМ
29.Жаңа ақпараттық технологиялар
30. Компьютерлік жүйелер және оны пайдалану
31.Ақпараттық жабдықтар
32.Дербес ЭЕМ –нің элементтік базасы
33.IBM компьютерінің негізгі блоктары
34.Ондық сандарды кодтау:
111+101
1+1
12710=?2
0111+0101
35.ЭЕМ-де ақпарат не түрінде келеді?
36.Таңбалық берілгендердің ЭЕМ жадында келуі?
37.Басқару тамбалары дегеніміз не және олар қалай кодталады?
38.Растірлік бейнелері бар файлдарды ішінде қандай берілгендері сақталады?
39.Ақпараттың қандай өлшеу шамаларын білесіз?
40. Сигналдар түсінігі
Курс бойынша жазба жұмыстардың тақырыптары
Межелік бақылау № 1
Келесі тест сұрақтарына жауап беру:
Нұсқа 1.
1. Информатика бұл-... ғылым.
A. ЭЕМ -нің көмегімен ақпаратты жинақтау,өңдеу сақтау және беру заңдылықтары
B. Мәліметтерді таңдау
C. Техникалық тасымалдаушыға ақпараттарды орналастыру
D. Оқу процесінде компьютерді пайдалануды айтамыз
E. "тынық мұхиттағы" ақпараттар ағымы
2. Ақпаратның қандай қасиеті ақпаратның сапасын сипаттайды
A. ақпаратның адекваттығы
B. ақпаратның актуалдығы
C. ақпаратның объектілігі
D. ақпаратның толықтығы
E. ақпаратның шындығы
3. Ақпарат алу мүмкіндігі-
A. ақпарат адекваттылығы
B. ақпарат тығыздығы
C. ақпарат актуалдылығы
D. ақпарат объективтілігі
E. ақпаратны қолдану мүмкіндігі
4. Ақпарат қандай мағынаны білдіреді?
A. түсіндіру, баяндау, білу
B. жазу, оқу
C. сызу, сурет салу
D. отыру, тұру
E. тану
5. ақпаратны өлшеу бірлігі
A. сөз
B. дискета
C. Байт, бит
D. Дьюм
E. пункт
6. Бір байтта
A. 8-бит
B. 18-бит
C. 6-бит
D. 8100-бит
E. 100-бит
Нұсқа 2.
1. Мына амал қай санау жүйесінде орындалған 101+001=110, 111+1 =1000
A. 10-дық
B. 8-лік
C. 2-лік
D. 4-тік
E. 1-лік
2. Мына қосындының қайсысы дұрыс? 111+101 ( екілік жүйеде)
A. 202
B. 1100
C. дұрыс жауап жоқ
D. 2102
E. 1111
3. 16-лық санау жүйесіндегі А – ның 10-дық жүйедегі мәні:
А) 9
В) 0101
С) 10
D) 12
E) 11
4. 8-дік санау жүйесіндегі қабылдайтын мәндер жиыны:
0- 2
B) 0 мен 1
C) 0-ден А-ке дейін
D) 0-ден 7 – ге дейін
E) 1-ден 8 дейін
5. 5 деген 10-дық санау жүйесіндегі санның екілік жүйесіндегі мәні:
010101
B) 101
C) 011
D) 001
010
6. 2-лік санау жүйесіндегі 1+1 амалының мәні:
A) 2
B) 01
C) 5
D) 1
E) 10
Нұсқа 3.
1. 16-лық санау жүйесіндегі F-тің мәні:
A) 14
B) 12
C) 13
D) 15
E) 16
2. 127 – нің 10-дық санау жүйеснің 16-лық жүйесіндегі мәні (12710=?2):
А) 176
B) 177
C) 178
D) 0101
E) 156
3. Екілік санау жүйесіндегі 0111+0101 амалының мәні
А) 1100
B) 0111
C) 1010
D) 1110
E) 1101
4. Екілік санау жүйесіндегі 0111+0101 амалының мәні
А) 1100
B) 0111
C) 1010
D) 1110
E) 1101
5. (1А+2Е)16=?10
А) 71
B) 72
C) 1010
D) 1110
E) 1101
6. Ақпаратның өлшем бірлігі не?
A. кг
B. см
C. м
D. тонна
E. бит,байт,….
Нұсқа 4.
1. БИТ қандай символдан тұрады?
A. 0 немесе 1
B. 0,01
C. 1, 1
D. 1, 2
E . 2, 2
2. Ақпаратның 1024 байттан тұратын өлшем бірлігі қайсы?
A. МГ БАЙТ
B. К БАЙТ
C. БАЙТ
D. БИТ
E. КГ
3. Ақпаратның ең кіші өлшем бірлігі қайсы?
A. КБАЙТ
B. Г БАЙТ
C. БАЙТ
D. БИТ
E. МГ БАЙТ
4. Диск 3,5” 1,44 Мб қандай дискіге жатады
A. қатты диск
B. иілгіш магнитті диск
C. лазерлік диск
D. флешка
E. ондай диск жоқ
5. Монитордың жұмыс істеуіне қай құрылғы жауап береді
A. пернетақта индикаторлары
B. бейнекарта
C. аудиокарта
D. проектор
E. экран
6. Процессор қай конфигурацияға жатады
A. базалық
B. сыртқы
C. ішкі
D. қосымша
E. қолданбалы
Нұсқа 5.
1. Каталог деген не?
A. файлдар тізімі
B. файлдар және басқа каталогтар жиынын сақтайтын орын
C. файл кеңейтуі
D. командалардың жиынтығы
E. арнаулы программа
2. Жадының қандай түрлері бар
A. операциялық жүйе, программалар
B. қатты диск, жұмсақ диск
C. программалар, қолданбалы программалар
D. дискеттер, дискілер
E. оперативті , тұрақты, кэш,
3. Файл деген не?
A. компьютерге сақталған ақпарат атауы
B. санау жүйесі
C. программалардың жины
D. қолданбалы пакет
E. ақпарат бірлігі
4. Файл атауы мен кеңейтуінің арасында қойылатын белгі-
A. сызықша
B. нүкте
C. үтір
D. жұлдызша
E. қос нүкте
5. Файлдардың толық аталуы
A. файл атауы және типі
B. файл типі
C. файлдың аты
D. файл қасиеті
E. файл көлемі
6. Дискілер қалай белгіленеді?
A. орыс алфавитіндегі А, В әріптерімен
B. c: , d: , a: , …
C. қазақ алфавитінің әріптерімен
D. [a], [c]
E. a[i], b[i]
Достарыңызбен бөлісу: |