10-қосымша (міндетті) Сарқынды суларда сальмонелларады анықтау әдісі
Сарқынды сулардағы сальмонеллаларды табу үшін жиналудың кем дегенде екі ортасын пайдаланады: магнийлік, селениттік сорпа, Кауфман, қызған суслосы бар ортаны және т.б. Қоректік ортаны дайындау ӘС 2285-81 бойынша жүргізіледі.
Тазартуға дейінгі, биологиялақ тазартқаннан кейінгі, зарарсыздандырғанға дейін сарқынды суды себу сызбанұсқасы: екі еселеніп шоғырланған жиналу ортасына 100 мл тең мөлшерде себеді, 10 мл сарқынды сұйықтықты 100 мл қалыпты шоғырлану ортасына себеді, 1 мл сарқынды суды қалыпты шоғырланудың 10 мл ортасына енгізеді. Зарарсыздандырғаннан кейін сарқынды суды себу сызбанұсқасы: 500 мл сарқынды суды экспедициялық жазбаның магнийлік ортасына енгізеді; 500 мл – екі еселенген шоғырланудың басқа шоғырлану ортасының біріне енгізеді.
Егістерді 37°С температурасында 18-20 сағат бойына инкубациялайды. Келесі күні лайланған кезде оқшауланған колонияларды алатындай есеппен висмут-сульфиттік агар салынған екі шыны аяққа ілмекпен жинақталу орталарынан себеді. Жинақталу орталарын термостатта 48 сағатқа дейін өсіреді, егістер салынған шыны аяқтарды 37°С температурасында инкубациялайды және 18-24 сағаттан кейін қарайды. 24 сағаттан кейін шыны аяқтарда өсу болмаған жағдайда оларды 48 сағаттан кейін келесі қарау үшін термостатта қалдырады, ал жинақталу ортасынан висмут-сульфиттік агарды қайталап егеді. Сальмонеллалар колонияларындағы висмут-сульфиттік агарда - айналасында сұрлау металлды жылтыр бар қара дөңгелек, колония астындағы ортаның қараюын тудыратын қара ортасы бар және қара ортасы жоқ жасыл. Глюкозаның, лактозаның, сахарозаның ферменттелуін, күкірт сутегінің қалыптасуына, несепнәрдің бөлшектенуіне мүмкіндік беретін (Рессель, Олькеницкий орталары және т.б.) аралас ортадағы сальмонеллаларына тән 4-5 колонияларды әрбір шыны аяқтан алады. Аралас ортада сальмонеллаларға тән реакция табылған кезде жалпы қабылданған әдістеме бойынша күкірттің түрнұсқасын анықтау бойынша күкірттік бірегейлендіру жүргізіледі (глюкозаны ферменттейді, лактозаны, сахарозаны, несепнәрді ыдыратпайды, күкірт сутегін қалыптастырады).
11-қосымша (міндетті) Сарқынды суларда колифагтарды анықтау тәсілі
Колифагтар – E.coli лизирлеуге және 18(±2) сағаттан кейін 37(±1)°С температурасында қоректік агарда лизис аймақтарын қалыптастыруға қабілетті бактериялық вирустар.
1. Сарқынды сулардағы колифагтарды анықтау 3 көлемді тікелей себу тәсілімен жүргізіледі: тазартқанға дейін - 0,1 мл, 1 мл және 10 мл; тазартқаннан кейін – қоректік агар салынған Петри шыны аяқтарында Е.соli К12 F+ газонында лизис аймақтарын (түйіндіктерді) одан әрі есепке алу арқылы бір сынаманың 10 мл алынады. Бақылау үшін қоректік агардағы Е.соli К12 F+ таза газоны бар шыны аяқтар пайдаланылады.
2. Талдауды жүргізу.
Талдауды жүргізгенге дейін 24 сағат қалғанда қоректік агармен таянатын Е.соli К12 F+ детекторлық дақылын егу қажет. Талдауды жүргізу алдында 5 мл стерильді су құбыры суындағы бактерияларды шаю керек және лайлану стандарты бойынша 1 мл-гі 109 бактериялық жасушалардың шоғырлануында Е.соli дақылының тұнбасын дайындаңыз.
2 %-қ қоректік агарды ерітіп, 45°С температурасын дейін суытыңыз (Хоттингер, МПА, шабақ гидролизатында). Сынаманың 50 мл көлемін 15 минут ішінде қарқынды сілку арқылы 5 мл хлороформмен өңдеңіз және содан кейін хлороформ толығымен тұнғанға дейін сынаманы қойып қойыңыз. Зерттелетін суды 10 мл-ден 3 стерильді Петри шыны аяқтарына құйыңыз. Салқындатылған қоректік агарға 100 мл агарға 1,0 мл бактериялар шайындысы есебінен (1 мл-де 109 бактериялық жасушалардың шоғырлануы) Е.соli шайындысын қосыңыз және абайлап араластырыңыз. Алынған қоспадан алдымен бос Петри шыны аяғына 15 мл құйыңыз (Е.соli газонын бақылау), содан кейін зерттелетін су құйылған барлық шыны аяқтарға құйыңыз. Шыны аяқтардың ішіндегісін (10 мл сынама мен 15 мл агар) жеңіл шайқау арқылы араластырыңыз. Шыны аяқтарды салқындау үшін бөлме температурасында қалдырыңыз, содан кейін төңкеріп, түбін жоғары қаратып, +37°С температурасында 18 сағатқа термостатқа салыңыз.
3. Нәтижелерді есептеу
Есептеуді 3 Петри шыны аяқтарында өскен түйіндіктерді есептеу және қосу арқылы, су сынамасының 100 мл-гі түйіндікті қалыптастыратын бірліктермен (ТҚБ) берілген нәтижелерді қайта есептеу арқылы жүргізіледі. Бақылау шыны аяғында колифагтар болмау керек. Бақылау шыны аяғында түйіндіктер болған жағдайда нәтиже есепке алынбайды. Басқа ампуладан дайындалған, Е.соli К12 F+ дәл осы штаммнан дайындалған жаңа дақылды қолданып, талдауды қайталау қажет.
12-қосымша Құбырларды дезинфекциялау кезінде хлорлы судың қажетті мөлшері
100 п.м-ге құбырдың диаметріне байланысты 50 мг/л мөлшерімен хлорлы судың литрдегі қажетті мөлшері
|
№
|
Ерітіндінің шоғырлануы, %
|
Белсенді хлордың болуы, г/л
|
Д, мм
|
50
|
100
|
150
|
200
|
250
|
300
|
350
|
400
|
450
|
500
|
600
|
700
|
800
|
900
|
1000
|
1100
|
көлем, м3
|
0,2
|
0,78
|
1,7
|
3,13
|
4,9
|
7,1
|
9,6
|
12,5
|
15,9
|
19,6
|
28,3
|
38,5
|
50,2
|
63,5
|
78,5
|
101
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
1
|
0,1
|
1
|
|
10
|
39
|
85
|
157
|
245
|
355
|
480
|
623
|
795
|
980
|
1415
|
1925
|
2510
|
3175
|
3925
|
5655
|
2
|
0,2
|
2
|
|
5
|
19,5
|
42,5
|
78,5
|
122
|
177
|
240
|
312
|
397
|
490
|
708
|
963
|
1255
|
1587
|
1963
|
2828
|
3
|
0,3
|
3
|
|
3,3
|
13
|
28,3
|
52,3
|
82
|
118
|
160
|
207
|
265
|
327
|
472
|
642
|
837
|
1058
|
1308
|
1885
|
4
|
0,4
|
4
|
|
2,5
|
9,8
|
21
|
39
|
61
|
89
|
120
|
156
|
199
|
245
|
354
|
481
|
628
|
794
|
981
|
1414
|
5
|
0,5
|
5
|
|
2
|
8
|
17
|
31
|
49
|
71
|
96
|
125
|
159
|
196
|
283
|
385
|
502
|
635
|
785
|
1131
|
6
|
0,6
|
6
|
|
1,7
|
6,5
|
14
|
26
|
41
|
59
|
80
|
104
|
133
|
163
|
236
|
321
|
418
|
529
|
654
|
943
|
7
|
0,7
|
7
|
|
1,42
|
5,6
|
12
|
22
|
35
|
51
|
69
|
89
|
114
|
140
|
202
|
275
|
359
|
454
|
561
|
808
|
8
|
0,8
|
8
|
|
1,25
|
5
|
10,6
|
20
|
31
|
44
|
60
|
78
|
99
|
123
|
177
|
241
|
314
|
397
|
491
|
707
|
9
|
0,9
|
9
|
|
1,1
|
4
|
9,4
|
27
|
27
|
39
|
53
|
69
|
88
|
109
|
157
|
214
|
279
|
353
|
436
|
628
|
10
|
1,0
|
10
|
|
1
|
3,9
|
8,5
|
15,7
|
24,5
|
35,5
|
46
|
62
|
80
|
98
|
142
|
193
|
251
|
318
|
393
|
565
|
11
|
2,0
|
20
|
|
0,5
|
2
|
4,3
|
7,9
|
12
|
18
|
24
|
31
|
40
|
49
|
71
|
96
|
126
|
159
|
196,3
|
283
|
12
|
3,0
|
30
|
|
0,3
|
1,3
|
2,8
|
5,2
|
8,2
|
12
|
16
|
21
|
27
|
33
|
47
|
64
|
84
|
106
|
131
|
189
|
13
|
4,0
|
40
|
|
0,2
|
1
|
2,1
|
3,9
|
6,1
|
9
|
12
|
16
|
20
|
25
|
35
|
48
|
63
|
79
|
98
|
141
|
14
|
5,0
|
50
|
|
0,2
|
0,8
|
1,7
|
3,1
|
4,9
|
7,1
|
9,6
|
12,5
|
16
|
20
|
28
|
39
|
50
|
64
|
79
|
113
|
15
|
6,0
|
60
|
|
0,17
|
0,7
|
1,4
|
2,6
|
4,1
|
6
|
8
|
10
|
13
|
16
|
24
|
32
|
42
|
53
|
65
|
94,3
|
16
|
7,0
|
70
|
|
0,14
|
0,6
|
1,2
|
2,2
|
3,5
|
5,1
|
7
|
9
|
11,4
|
14
|
20,2
|
28
|
36
|
45
|
56
|
81
|
17
|
8,0
|
80
|
|
0,12
|
0,5
|
1,1
|
2
|
3,1
|
4,4
|
6
|
8
|
10
|
12
|
18
|
24
|
31
|
40
|
49
|
71
|
18
|
9,0
|
90
|
|
0,11
|
0,4
|
0,9
|
1,7
|
2,7
|
3,9
|
5
|
7
|
9
|
11
|
16
|
21
|
28
|
35
|
43
|
63
|
19
|
10,0
|
100
|
|
0,1
|
0,4
|
0,8
|
1,6
|
2,5
|
3,6
|
4,8
|
6,2
|
8
|
10
|
14
|
19
|
25
|
32
|
39
|
57
|
20
|
0,1
|
1
|
|
20
|
78
|
170
|
314
|
490
|
710
|
930
|
1246
|
1530
|
1960
|
2830
|
3850
|
5020
|
6350
|
7850
|
11310
|
21
|
0,2
|
2
|
|
10
|
39
|
85
|
157
|
244
|
354
|
480
|
623
|
795
|
980
|
1415
|
1925
|
2610
|
3175
|
3926
|
5656
|
22
|
0,3
|
3
|
|
6,6
|
26
|
58,6
|
105
|
164
|
236
|
320
|
414
|
530
|
654
|
944
|
1282
|
1674
|
2116
|
2616
|
3770
|
23
|
0,4
|
4
|
|
5,0
|
20
|
42
|
78
|
122
|
178
|
240
|
312
|
398
|
490
|
708
|
962
|
1256
|
1588
|
1962
|
2828
|
24
|
0,5
|
5
|
|
4,0
|
16
|
34
|
62
|
98
|
142
|
192
|
250
|
318
|
392
|
566
|
770
|
1004
|
1230
|
1570
|
2262
|
25
|
0,6
|
6
|
|
3,4
|
13
|
28
|
52
|
82
|
118
|
160
|
208
|
266
|
326
|
472
|
642
|
836
|
1058
|
1308
|
1886
|
26
|
0,7
|
7
|
|
2,8
|
11
|
24
|
44
|
70
|
102
|
138
|
170
|
228
|
280
|
404
|
550
|
718
|
908
|
1122
|
1616
|
27
|
0,8
|
8
|
|
2,5
|
10
|
21
|
40
|
62
|
88
|
120
|
136
|
198
|
246
|
354
|
482
|
628
|
794
|
982
|
1714
|
28
|
0,9
|
9
|
|
2,2
|
8
|
19
|
34
|
54
|
78
|
106
|
138
|
176
|
218
|
314
|
428
|
558
|
706
|
872
|
1256
|
29
|
1,0
|
10
|
|
2
|
7,8
|
17
|
31
|
49
|
71
|
96
|
124
|
160
|
196
|
284
|
386
|
502
|
636
|
786
|
1130
|
30
|
2,0
|
20
|
|
1
|
4
|
8,6
|
16
|
24
|
36
|
48
|
62
|
80
|
98
|
142
|
192
|
252
|
318
|
392
|
566
|
31
|
3,0
|
30
|
|
0,6
|
2,6
|
5,6
|
10
|
16
|
24
|
32
|
42
|
54
|
66
|
94
|
128
|
168
|
212
|
262
|
377
|
32
|
4,0
|
40
|
|
0,4
|
2
|
4,2
|
8
|
12
|
18
|
24
|
32
|
40
|
50
|
70
|
96
|
126
|
158
|
196
|
243
|
33
|
5,0
|
50
|
|
0,4
|
1,6
|
3,4
|
6,8
|
10
|
14
|
19
|
25
|
32
|
40
|
56
|
78
|
100
|
128
|
157
|
226
|
34
|
6,0
|
60
|
|
0,34
|
1,4
|
2,8
|
5,2
|
8
|
12
|
16
|
20
|
26
|
32
|
48
|
64
|
84
|
106
|
131
|
193
|
35
|
7,0
|
70
|
|
0,28
|
1,2
|
2,4
|
4,4
|
7
|
10
|
14
|
18
|
23
|
28
|
40
|
56
|
72
|
90
|
112
|
162
|
36
|
8,0
|
80
|
|
0,24
|
1,0
|
2,2
|
4
|
6,2
|
9
|
12
|
16
|
20
|
24
|
36
|
48
|
62
|
80
|
98
|
171
|
37
|
9,0
|
90
|
|
0,22
|
0,8
|
0,9
|
3,4
|
5,4
|
7,8
|
10
|
14
|
18
|
22
|
32
|
42
|
56
|
70
|
87
|
126
|
38
|
10,0
|
100
|
|
0,2
|
0,8
|
1,7
|
3,2
|
5
|
7,2
|
9,6
|
12,4
|
16
|
20
|
28
|
39
|
50
|
64
|
79
|
113
|
Достарыңызбен бөлісу: |