Инженерлік пәндер кафедрасы

Бейорганикалық заттар өндірісі Күкірт қышқылының өндірісі Бейорганикалық дәрілік заттар және олардың медицинадағы маңызы жайлы жалпы мәліметтер

жүктеу 3,45 Mb.

бет	23/52
Дата	16.05.2023
өлшемі	3,45 Mb.
	#42621

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 52

ОХТ 1-50 тфп-20-015-2к

Азот қышқылының өндірісі
Күкірт қышқылын өндіру

18.Бейорганикалық заттар өндірісі Күкірт қышқылының өндірісі Бейорганикалық дәрілік заттар және олардың медицинадағы маңызы жайлы жалпы мәліметтер

Аммиак өндірісі
Аммиакты синтездеу үшін азот сутек 1 3 қатынаста алады.
Аммиак синтезі төмендегі реакция бойынша жүреді (25-60мПа
400-500 С Ғе катализаторы)
Аммиак шығарылатын зауыттардың көпшілігі сутегі әсіресе азотсутек қоспасын метанды конверсиялау арқылы алады.

Азот қышқылының өндірісі
Азот қышқылы маңызды минералды қышқылдардың бірі сусыз азот қышқылы түссіз сұйық ауада буланады қайнау температурасы 470 С қату температурасы 860 С .
Өнеркәсіпте азот қышқылының екі сорты шығарылады

50-60 – HNO3 сұйық азот қышқылы
96-98 – HNO3 концентрлі азот қышқылы

Бірнеше алу әдістері бар

Селитрадан алу ( Глаубер әдісі ) 17 ғасырдың ортасынан бастап 20 ғасырдың басына дейін осы әдісті қолданды.

NANO3+H2SO4---NAHSO4+HNO3

Ауадан алу Бұл әдіс электр энергиясы арзан жерде болмаса өте қымбат әдіс .

N2+O2----2N0- 181.4
2N0+O2----2NO2+112
3N02+H2O---2HNO3+NO+136

Аммиактан алу Азот қышқылын аммиактан өндіру мына сатылармен жүреді

Аммиакты катализатор қатысында азот оксидіне дейін тотықтыру

4NH3+5O2—4NO +6H2O+907

Азот оксидің азот диоксидіне дейін тотықтыру

2NO+O2---2NO2+112

Азот диоксидің сумен абсорбциялау

NO2+H2O---2HNO3+NO+136
Бөлінген азот оксиді диоксидке дейін тотықтырып қайтадан абсорбцияланады.

Күкірт қышқылын өндіру
Таза күкірт қышқылы түссіз май тәрізді сұйық зат Ол 10,4 С температурада кристалды зат болып қатады. Ал 29602 С температурада қатады.
1 моль күкірт қышқылы суда ерігенде 36 кдж жылу бөліп шығарады, өйткені ол сумен гидрат түзеді.
Құрамындағы қоспаларға және концентрациясына байланысты күкірт қышқылы үш түрге бөлінеді

Техникалық (купорос майы) -95,2 %
-Олеум 18,50 %моногидрат құрамында бос қалпында болады мұнара қышқылы 75%
Аккумулятор күкірт қышқылы 92-94 %

Күкірь қышқылын өндіру

10 ғасырда алғаш рет 940 л күкірт қышқылын табиғи купорос сланцесымен темір купорос қоспасын қыздыру арқылы өндірген , осы себептен өндірісте техникалық купорос мацы деп аталады.
Қазіргі кезде күкірт қышқылын негізгі екі әдіспен өндіреді

Контактілік әжіс (олеум 20% ,купорос майы 92,5%, аккумуляторлық қышқыл)
Нитрозалық әдіс (мұнаралық) 75-77 %

Контактәләк әдіс

Контакт әдісімен күкірт қышқылын өндіру үш сатыдан тұрады

Газдарды тазарьу

Катализаторға зиян келтіретін заттардан газды тазарту. Күйдірген газдан тозаңдарды бөліп алғаннан кейін оны катализаторға зиян келтіретін мышьяк,селен, фтор тб заттардан тазартады .Осымен қатар газдан өте қымбат қоспалар селен, теллур және тб бөліп алады.

Катализор қатысымен тотықтыру

Күкірт диоксидін катализатордың қатысуымен тотықтыру , күкірт қышқылын өндіру үдерісінің негізгі сатсы болып есептеледі.
Катализатор ретінде платина, темір оксиді, ванадий 5 оксиді қолданылады.
Платина-ең активті катализатор , бірақ құны өте жоғары және тез уланады.
Темір оксиді- құны төмен, мышьякпен уланбайды, каталитикалық активтілігі тек қана 625 С температурадан басталады, активтілігі басқалардан төмен.
Ванадий 5 оксиді – активтілігі платинадан төмен болғанымен құны төмен мышьякпен улануы платинадан мыңдаған есе аз ..Күкірт қышқыл зауыттарында промоторланған 7 ванадий 5 оксиді, промотр ретінде сілтілік металдар оксиді қолданылады. Катализатор мөлшері-5мм.

жүктеу 3,45 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 52