Термиялық жарақат: күйік және үсік. Күйік деп ыстық сұйықтықтар, қышқыл-сілті, жалынның шарпуы, сәулелі ыстық, қатты ысыған заттар, электр тогы немесе электромагниттік радиацияның әсерімен теріге және одан төмен жатқан адам денесінің ұлпаларына жасалған зиянды әрекетті айтады. 50°С температураға шалдыққан теріні 5 минуттан кейін күйік шалады. Қатты күйік шалған кез келген адам ауырсынудаң үрей мен күйік салдарынан болатын де-недегі сүйықтың сарқылуынан оп-оңай-ақ естен танып қалуы мүмкін.
Күйген адамды сергітіп, тыныштандырыңыз. Ауырсынғанын жеңілдету үшін оған аспирин мен кодеин ішкізіңіз. Аздап қана түздалған сумен ашық жарақатты жуу да ауырсыну жағдайын жеңілдетуге көмектеседі. Бүл үшін 1 шәй қасық түзды қайнатылып суытылған 1 литр суға езіп еріту қажет. Күйген адамға мүмкіндігінше суды кеп ішкізіңіз. Егер күйген жердің аумағы үлкен болса (қолының мөлшерінен екі есеге жуық үлкен болса), онда мынандай сусын дайындаңыз:
Бір литр суға: жарты қасық тұз және жарты қасық ас содасын қосыңыз. Будан басқа оған 2—3 ас қасық қант немесе бал салыңыз, ал бар болса. кішкене ғана апельсин мен лимон қышқылын да қосқан артық болмайды.
Күйген адам сұйықты мейлінше көп ішуі керек, әсіресе жеңіл дәретке жиі-жиі бара бастағанша іше бергені жақсы. Ол көп жері күйген болса күніне 4 литрге дейін, ал өте көп күйік шалғандай жағдайда 12 литрге жуық су ішуі қажет. Күйіп зардап шеккен адам құрамы протеинге бай тамақты көбірек ішкен жөн. Жалпы ас атаулының қай-қайсынан да бас тартудың қажеті жоқ.
Үсік - тәуліктік орташа температура 0°С-тан жоғары кезде түнде немесе таңертең, көктемде немесе күзде ауа температурасының теріс мәнге дейін төмендеуі. Үсік суық ауа массасының (адвекциялық үсік) басып кіруінен немесе топырақпен өсімдік жамылғысы бетінің түнгі суынуынан (радиациялық үсік) пайда болады. Термикалық факторлардың әсерінен мыс: от, ыссы металл, ыстық су, қайнаған смола, күн сәулесі, кварцтық сәуле алу дененің ашық жерлерінің зақымдануын термикалық күйіктер деп аталады. Күйікті ауырлығына қарай төрт дәрежеге бөледі. Күйіктің көлемін анықтау үшін алақан немесе «тоғыздық» ережесін қоладанады. Үсу – күйіктерге қарағанда әртүрлі температурада пайда болатын зақымдану. Көбінесе дененің ашық бөліктері (құлақ, мұрын, бет бөлігі) және аяқ-қол үседі. Зақымдануына байланысты үсудің 4 дәрежесі бар. Әр дәрежені жарақаттанушыны жылытып алғаннан кейін және алғаш көмек көрсеткеннен кейін дәл анықтауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |