Имашева Әлия Қошқарбайқызы Оңтүстік Қазақстан облысы

2. 
   «Отырардағы той» әні орындалады
   
3. 
   Мұғалімнің кіріспе сөзі
   

Жәмшид Шәмші атанып, оның компазиторлық атағы шыққан кезде, оның анасы қайта айықпайтын ауруға ұшырайды. Өзінің о дүниелік екенін сезген анасы Алматыдағы Шәмшіні шақыртады.

Көрініс («Ана туралы жыр» әнінің шығуы)

Шәмші:

Міне, анам қайтыс болды, мен содан кейін үйлендім. Анам баласының бұл қызығын көре алмай, өмірден өтті. Бұл жағдай менің жаныма қатты батты. Анама арнап, ұзақ толғанып жүріп әннің жиырма бес вариантын жаздым. Ең соңында қазір өзім орнындағалы тұрған нұсқасына тоқтадым. Бұл бәріңізге арналады. (Ана туралы жыр әнін орындалады. Оқушылар аналарымен билейді.

Ана туралы жыр. Бұл ән өмірге осылай келді. Жай келген доқ. Ән әлемін дүркіретіп келді. Басқа елдерге де тез тарады. Дүниеде анаға деген сезімнің тереңдігін, қасиеттілігін, пәктігін, асқақтығын, жұмбақтылығын таныта білген мұндай әндер сирек. Тіпті, Монғолиядағы қазақ мектептері таңертеңгі алғашқы сабақты «Ана туралы жыр» әнімен ашатын көрінеді.

Бәрекелді, Монғолия қазақтары әр сабағын «Ана туралы жыр» әнімен ашатын болса, біз бүгінгі Шәмші рухына арналған сабағымыздың алғашқы бесігін, Шәмшінің өз әнімен тербеткеніміз көңіл қуантарлық жай болды.

Армысыздар, Шәмшідей талантты дүниеге әкелген киелі топырақтың ұстаздары, армысыздар Шәмші әнінен нәр алып өскен ағайын.

Ия, Шәмші әндері қазақ даласына қаранғы түн қойнауына сәулесін шашқан жарық жұлдыздай жарқырай келді.

Шәмші Қалдаяқов. Қазақ өнерінде, оның ән, саз саласында тұтас бір дәуір болып қалған осы бір есім қазіргі қандастарымыздың үлкеніне де,кішісіне де етене жақын, ерекше ыстық. Өйткені, қартымыз да, орта буынымыз да сол Шәмші әндерінен көкірігіне нұр құйып, жүрегіне сыр түйіп өскен. Ал кейінгі жастарымыз...

Кейінгі жастарымыз ше? Олар мына біздер ғой. Ата-аналарымыз бүгінгі жастар Шәмші әндерін тыңдағанннан гөрі шетелдік әуендерді тыңдағанға өте үйір деп өкпе-наз айтып жатады. Осындай пікірлерге сен не айтар едің?

Рас. Ондай өкпе-наздар көп айтылады. Бірақ, Жайна, «Таразының екі басы бар» демекші халық жүрегінің төрінен мәңгі орын алған ұлы композиторды ұлықтауды мектеп табалдырығынан Шәмші әндерінің кештерін ұйымдастырудан бастаса, бүгінгі жастарға айтылар өкпе-наз да азаяр еді, шетел музыкасына табыну да тыйылар ма еді еді деп ойлаймын. Солай емес пе?

Дәл солай. Өйткені Шәмші атаның құрметіне өтіліп отырған бүгінгі сабаққа дайындық басталғалы бері ән айта алмайтын менің өзім де ыңылдап Шәмші әндерін айтып жүруді әдетке айналдырып алдым.

Ұлылыққа табыну деп осыны айт.

Қазақ елі- ардақты, әруақты ұлға кенде емес. Соның бірі Шәмшің болса , ол да 80-ге таяп қалды. Біздің алдымызда әнін айтады екенсің, өзін де аяла, ардақта. Елеп- ескерсең,еске алсаң түгің кетпейді деген міндет тұр. Өлгеннің шырағын қайта жандырып, құрағын қайта өсіру, пырағын қайта ерттеу- біздің борышымыз.

Міне, қымбатты достар, «Жақсының қадірін жақсы біледі, дарынның қадірін дарынды біледі» деп Роза апамыз айтқандай, Шәмші туралы ұлыларымыздың бәрі өте керемет пікір айтқан екен.