1.
Біріншілік-ошақты түрлері:
а) менингококк тасымалдаушы;
б) жедел назофарингит;
в) пневмония;
2.
Гематогенді-жайылмалы түрлері:
а) менингококкемия - типті, «жәй оғындай», созылмалы;
б) менингит;
в) менингоэнцефалит;
г) аралас (менингококкемия+менингит);
д) сирек түрлері: эндокардит, артрит, иридоциклит.
Жас адамдардың арасында аса кең таралғандары
– менингит пен аралас
(менингококкемия+менингит) түрлері, ал сирек кездесетін түрі - менингитсіз менингококкемия,
сондай-ақ менингоэнцефалит.
Жедел назофарингит
- іріңді менингиттің басталу кезеңі болуы мүмкін немесе
менингококкты инфекцияның дербес клиникалық білінуі болуы ықтимал. Ол дене қызуының
орташа көтерілуімен (38
С дейін) және 1-3 күндей сақталуымен, ағзаның әлсіз улануымен
(шаршағыштық, бас ауыруы, бас айналу) және назофарингитпен сипатталған
.
Менингит
жедел басталады. Науқастардың жартысында ғана (45%) 1-5 күндей
назофарингит түрінде басталып, менингитке ұласуы мүмкін. Ауру ағзаның улануымен, көз
алмаларының ауыруымен, әсіресе қозғалғанда, содан кейін маңдай-самай тұстарындағы, сирек-
желке тұсындағы бастың ауыруымен ерекшеленген. Бас ауруы азапты түрде тез үдейді. Науқастың
тәбеті жойылып, жүрек айнуы білінеді. Ал ауыр түрлерінде ақыл-ес бұзылады (сомноленция,
сопор, кома). Ауру басталғаннан кейінгі 12-14 сағаттан соң ми қабықтарының қозуының
объективті симптомдары пайда болады (желке еттерінің сіреспелігі, Керниг, Брудзинский, Гийон,
Бехтерев, Мейтус симптомдары). Қанда-жоғары нейтрофильді лейкоцитоз, ЭТЖ жоғарылаған.
Менингококкты менингоэнцефалит
ауыр ағыммен сипатталған. Ми симптоматикасы тез
күшейеді. Бірінші тәуліктің соңы мен 2-ші тәуліктің басында терең сопор түріндегі ақыл-естің
бұзылуы дамиды. Онымен қатар менингеальды белгілер де үдейді. Аурудың басталуынан 1
тәуліктен соң көпшілік науқастарда менингеалды қалып байқалған (науқас бір бүйіріне қарай
аяқтарын бүгіп, басын шалқайтып жатады). Науқастарда тез арада психикалық бұзылыстар, толық
немесе жарым-жартылай амнезия, көру және есту галлюцинациялары, эйфория немесе
депрессиялық жағдай дамиды.
Менингитсіз менингококкемия
сирек тіркелген. Аурудың жеңіл ағымында дене қызуы –
38-39
С жоғарылайды. 1-ші сағаттарында-ақ аяқ-қолдың терісіне, кеудеге мардымсыз жұлдызша
түріндегі қанталаған бөртпе шығады (диаметрі 2-3 мм). Аурудың орташа түрінде дене қызуы -
40
С тез арада көтеріледі. Геморрагиялық көп бөртпелер сирақ, жамбас, шап және қолтық асты
терілеріне, ішке және кеудеге шығады. Бөртпелердің көлемі 3-7 мм-ге дейін өсуі мүмкін. Ал ауыр
түрінде бұл бөртпелердің көлемі 5-15 см дейін үлкейеді. Көз шеліне, көздің дәнекер қабығына,
мұрын жұтқыншағының шырышты қабықтарына қан құйылулар байқалған. Сондай-ақ мұрыннан,
асқазаннан, жатырдан қанның кетуі мүмкін. Ересектердің ауыр және өте ауыр менингококкемиясы
менингитпен сәйкес келеді. Науқастарда эндокардит, миокардит, перикардит типтері бойынша
жүректің зақымдануы, ірі қан тамырларында қанның ұйысуы, токсикалық-инфекциялық шок
сияқты асқынулар байқалады.
|