Ііі нұсқа 1-билет

жүктеу 1,54 Mb.

бет	48/67
Дата	14.04.2023
өлшемі	1,54 Mb.
	#42164

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 67

Қазақстан тарихынан билет жауаптарымен 3-нұсқа 11 сынып

Тарихи маңызы

Нәтижесі:
- салық мөлшеріне шек қойылды.
- патша үкіметі қазақ старшындарымен санасатын болды.
- әртүрлі халықтардың қанаушыларға қарсы бірігіп күресуінің негізі қалады.
- Ішкі Ордадағы хандық биліктің әлсірегендігін дәлелдеді.
Тарихи маңызы:
- ХIХ ғасырдың 30 жылдарындағы ірі әлеуметтік ұлт – азаттық қозғалыс.
- Отаршылдыққа қарсы бағытталды.
20-билет 1.Шірік- Рабат, Бәбіш- Молда қалалары.
Ерте кезден бабаларымыз үшін ауылшаруашылық кәсібін түлеткен қалашықтарға Бәбіш-Молла, Баланды, Шірік-рабат жатады
Сыр өңірі ертеден жерөңдеушілер мәдениеті тұрғысынан дамыған өлке. Бұл жерде көне дәуірден қалыптасқан ескі қала орындары мен жерөңдеушілік орталықтарын көруге болады. Солардың бірі «Шірік-рабат» мәдениетіне жататын қалашықтар. Ерте кезден бабаларымыз үшін ауылшаруашылық кәсібін түлеткен қалашықтарға Бәбіш-Молла, Баланды, Шірік-рабат жатады.
Шірік-рабат мәдениетінің ескерткіштері қатарына Бәбіш-мола, Баланды ескерткіштер кешені, Шірік-рабат қала қорымы, Іңкәрқала, Сеңгірқала ескерткіштері жатады. Шірік-рабат мәдениетінің ескерткіштері 1946, 1848, 1851, 1957, 1958, 1960 жылдары ХАЭЭ тарапынан зерттелген. 2004 жылдан бастап Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институты мен Қорқыт Ата атындағы ҚМУ мамандарынан жасақталған Шірік-рабат археологиялық экспедициясы қазба жұмыстарын жүргізіп келеді.
Сырдың бойы ертеден сулы да нулы жер болды. Олай дейтініміз Арал көлі және оған құятын қос өзен Әмудария мен Сырдария бойы суармалы егіншіліктің, ауылшаруашылық кәсібінің ордасы. Бұл жерді ертеден мекен еткен бабаларымыз отырықшылық мәдениетке байланысты өздерінің ғұрыптық салттарын, қала орталықтарын сыр өлкесінде салып, өзіндік өркениет тоғысымен дамып отырды. Мәселен Арал маңындағы Сырдарияның орта ағысындағы аңғардан табылған сақ ескерткіштерін зерттеу нәтижелері, олардың б.з.б. Ү ғасыр соңы мен б.з.б. V-ІV ғасырлар шебінен б.з.б. ІІ ғасырға дейінгі уақытты қамтитындығын дәлелдеп отыр. Олардың барлығы көне Шірік-Рабат қаласының орнынан табылды. Соған байланысты Шірік-Рабат қаласының атауынан келіп шыққан шірік-рабат мәдениетінің ғылымда пайда болуына мүмкіндік берді.
Шірік-рабат мәдениеті ескерткіштерінің топографиясы тайпалардың ирригациялық жүйелер аймағындағы жазираларды қоныстанғандығын байқатады. Ол дегеніміз суармалы егіншілікпен айналысқан бабаларымыз канал арқылы ірі суландыру жүйелерін қолға алған. Сол су каналдарының ірі орталықтарына қалашықтар салған. Мәселен, ең үлкені – Бәбіш-Молда 10 мың гектар, ал Баланды 150-200 гектар шамасында.
Шірік-рабат мәдениетіне жататын көне қалаларда топырақтан тұрғызылған обалар, бекіністер, қалашық орындары салынған. Олардың барлығы археологиялық қазба жұмыстары кезінде дәлелденген. Алғашқыда Шірік-Рабат бекіністі қала-қамал болған сияқты, оның аумағына бастапқыда обаға, кейіннен кесенелерге тайпа көсемдері жерленді.
Шірік-Рабат қаласы мен оның төңірегіндегі ескерткіштерді Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасы аясында Шірік-Рабат археологиялық экспедициясы (жетекшісі Ж.Құрманқұлов) зерттеу жүргізді. Мұнда бірнеше ескерткіштер аршылып, тұрмыстық-шаруашылық заттар, қару-жарақтар, қыш ыдыстар алынған. Енді сыр бойындағы көне қалалардың біразына тоқталып өтсек:

жүктеу 1,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 67