И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

г р а д и у с - в е к т о р ы н е к і қ ұ р а у ш ы н ы ң : о с ь к е п а р а л л е л ь г

жүктеу 28,35 Mb.

Pdf просмотр

бет	91/251
Дата	25.05.2022
өлшемі	28,35 Mb.
	#38762

1 ... 87 88 89 90 91 92 93 94 ... 251

= [rf], = [ (Г2 + II), f], = [Г„ (] г + [Rf] А л а й д а [r,f]

г
р а д и у с - в е к т о р ы н
е к і қ ұ р а у ш ы н ы ң :
о с ь к е п а р а л л е л ь
г
г қ ұ р а у ш ы с ы
м е п
о с ь к е п е р п е н д и к у л я р R қ ұ р а у ш ы с ы п ы ц қ о с ы н д ы с ь т т ү -
р і н д е к ө р с е т у г е б о л а д ы ( 9 4 - с у р е т )
С о и д а
z
о с і н е қ а т ы с -
т ы к ү ш м о м е н т і н м ы н а д а й т ү р д е ж а з у ғ а б о л а д ы :
= [rf], = [ (Г2 + II), f], = [Г„ (] г + [Rf]
А л а й д а
[r,f]
в е к т о р ы
z о с і н е
п е р п е н д и к у л я р ;
д е м е к ,
о н ы ң о с ы о с ь б о й ы н ш а қ ұ р а у ш ы с ь ; н о л ь г е т е ң . С о н д ы қ -
т а н б і з м ы н а д а й ф о р м у л а ғ а к е л е м і з :
1
М г
құраушысын
М г
символымен
бел- .іепетііі
М
пекторы-
ітнц
проекциясынан айыра
білу керек. Мг — вектор,
— ска-
іяр алгебралық шама; олардың арасында жай байланыс болады:
M z ,
мұндагы e z — z
осінің
б і р л і к
векторы (орты). [Бул ортты
k cBMBO.iuMCH де белгілейді; (2.8) формуланы қарацдар.]
133

M *= [R f]*.
(36.8)
Ііпді
f
күш вокторып: fn
— 2
осіне параллель, Ц> — R
векторына коллинеарлы, ец ақырында,
f T
— 2
осі жопе
R векторы арқылы өтетіп, жазықтыққа перпендикуляр
үш құраушының қосындысы түрінде көрсетейік. Соңгы
құрауіиы 94-сурстте кресі бар дөңгелекпен кескіпделген.
Егер цептрі
2
осінде болатып радиусы
R
шеңбер түріиде
көрсетсек, онда
fx
құраушы осы, шеңберге жанама бо-
йымен бағытталған болады. (36.8) өрнегіндегі f векто-
рын жоғарыда аталған құраушылардың қосындысымен
алмастырайық:
3=[R.(fj +f« +f-)L= [ R, f
і
һ +
[R.OL + [R.f.L-
Үш қосылғыштардың әрқайсысын жеке-жеке қарас-
тырайық.
[R,
f ;| ] векторы z осіне перпендикуляр, сон-
дықтап опыц ось бойынша құраушысы нольге тең.
[R,
]
векторы өзінеп-өзі нольге тең, өйткені оны
жасайтын құраушы көбейткіштері коллшіеар болады.
Демек, алғашқы скі қосылғыштар нольге тең.
[R, f x ]
векторы
2
осіпе параллель (оның көбейткіштерініц екі
қүраушысы да
2
осіне перпендикуляр), сондықтап ось
бойыпдагы оның қүраушысы өзіпе тең: [R, fT]z
= [R , fx ]z
Соиымсп, біз мыпа формулага ксліп тірелсміз:
M*=[R, fx ).
(36.9)
R жопе f x вскторлары өз ара перпендикуляр. Сондық-
тап М, векторыныц модулы мынаган теп:
\i\\z \ = R i \
1
(36.10)
R
ша.масы
2
осіие қатысты f- күшініц иіні деп ата-
лады.
(36.9)
өрнегіпеи /V
\z
момеиті дспегс күш түсіріп, сол
дснспі
2
осіпен бүра алатын f күшінің қабілеттілігін еи-
паттайтындыгын оңай байқауга болады. Шындыгында,
fi,l жопе ід құраушылары
2
осіиен айналысты тудыра
алмайды. Демек, біз қарастырып отырған бұрылысты тек
fT
құраушысы ғана тудыруы мүмкін, сонымен қатар бүл
қүраушының
R
піпі неғүрлым үлкен болса, ол бүрылыс-
ты согұрлым ойдагыдай жүзеге асыра алады.
Сопдай-ак, оське қатысты момент үшін де (36.5) қа-

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 87 88 89 90 91 92 93 94 ... 251