Ата-аналармен ағартушылық жұмыс жүргізу

А.С.Макаренко

Бала тәрбиесі көпке ортақ. Кешегі балабақшадағы сәби- бүгінгі күні алдымызға келіп отырған оқушы. Қазіргі бала тәрбиесі тек мектептің ғана жеке ісі болып бара жатқандай. Қоғам мен мектеп балаларды тәрбиелеуде ата-ананың көзқарасы мен міндетін дұрыс қалыптастыруға үлкен ықпал жасау керек.

Болашақ жеткіншектеріміздің бейнесі, ақыл парасаты, білімі, ой-өрісі қай дәрежеде болса қазақ халқының рухани әл-қуаты да сол дәрежеде көрінеді. Мектеп табалдырығын алғаш аттаған оқушылардың ата-аналарының жұмыс ұйымдастыруын, оларға бала тәрбиесінің негізін жеке түсіндірудегі мен іс-тәжірибеммен бөліспекпін. Сыныптағы ата-аналар ұжымын қалыптастыруда төмендегі мақсатты қойдым:

1.Бала тәрбиесіндегі ата-ана белсенділігін арттыру.

2.Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие беру жолдары.

3.Баланың бос уақытын тиімді де, мақсатты істерге бағыттау.

4.Ата-ананың жауапкершілігін арттыру.

Бұл мақсатты жүзеге асыруда бірінші отбасының, яғни ата-ананың сынып жетекшімен ынтымақтаса жұмыс істеуінен үлкен шешімге жететіндігі,Отан-отбасынан басталатынын әр ата-анаға жеке түсіндіру қажет деп ұғындым.

«Бала тәрбиесіне әке мен шешенің мүмкіндігінше бірдей араласуы үшін, жанұя тәрбиесін жоғары дәрежеде дұрыс жолға қою қажет»- деп атап көрсеткен С.В.Сухомлинский.

Бұны жүзеге асыру үшін І тоқсанда мектеп психологымен бірлесе отырып ата-аналарды зерттеу жұмысын жүргізіп, ата-анамен танысудан бастадым /қандай ата-аналар, олар өз баласын біле ме? /

Ата-аналар жиналысының бірінші отырысында сынып ата-аналарын бір-бірімен таныстыруды ұйымдастырып, психологпен бірлесе отырып алдын –ала дайындалған сауалнамаға жауап алынды.

1. 
   Бала деген кім?
   
2. 
   Баланы тәрбиелеуде басты міндетті жанұяда кім атқарады?
   
3. 
   Баланы тәрбиелеуде қиындық туғызатын сұрақтарды шешуде қандай тақырыпта ой қозғағыңыз келеді?
   

Оқушының ата-анасымен танысқаннан кейін, жанұя жағдайымен толық танысу үшін үйлерін араладым.Үйлеріне барып байланыс жасаған кезде сол оқушының мінез-құлқын, бейімдігін, сыныптағы оқушылармен қарым-қатынасын, қоғамдық жүктемені орындауын айта келіп, сол жанұяға тән қажетті нәрселерді ескертіп отырамын. Жалпы тәртіп, оқушының сабаққа әзірленетін бұрышы бар ма, баланың заттары, оқу құралдары, кітаптары, ойыншықтары, қандай жағдайда. Оқушы бұрышының дұрыс ұйымдастырылуына, баланың жұмыс істеуіне қолайлылығы төңірегінде ой бөлістім. Мұны ата-анамен байланыс дәптеріне тіркеп отырамын.

Әр оқушының жанұясын зерттей келе:

1.ата-аналардың әлеуметтік-демографиялық мінездемесі;

2.ата-ананың білім деңгейі;

3.ата-аналардың әлеуметтік жағдайларының мониторингі көрсеткіштерін айқындап алдым.

	Ата-аналардың әлеуметтік мінездемесі
1.	Екеуі де жұмыс істейді						35%
2.	Біреуі ғана жұмыс істейді						12%
3.	Жалғызбасты ана						14%
4.	қамқоршы						3%
5.	екеуі де жұмыссыз						6%
		Ата-аналардың білім деңгейі
1.		жоғары білімді						75%
2.		орта арнаулы білімді						9%
3.		орта білімді						16%
4.		аяқталмаған жоғары						3%
5.		педагог						9%

Оқушының әлеуметтік ортасы
Толық жанұя					73%
Толық емес жанұя				23,40%
Толық жетім					3%
Көп балалы жанұя				3%

Ата-аналардың 75%-ы жоғары білімді болғанмен де, олардың 9%-ы ғана педагогтар, олардың бала тәрбиелеуде педагогикалық-психологиялық тұрғыдан ағартушылық білімдері жетіспейді.. ІІ тоқсанда осы зерттелген ата-аналар өз балаларын қаншалықты жақсы білетіндігін зерттеп , «Өз балаңызды танисыз ба?», «Сіз қандай ата-анасыз?» атты сауалнамаларын алып, баланы тәрбиелеуде қандай қиындықтар бар екендігін анықтадым.

«Ата-ана тәрбиесінің даналығы болмаған жерде ана мен әкенің балаларға деген сүйіспеншілігінің өзі оларды жарымжан етеді» деп ой тұжырымдаған В.А.Сухомлинский.

Ата-анасын түсінбеген, тыңдамаған бала басқаны да тыңдап жарытпайтыны баршамызға аян. Сондықтан да әрбір ата-ана «Баланы жастан» деген аталы сөзбен,

«Бала нені білсе жастан, ұядан-

Өле өлгенше соны таныр қиядан» деген Жүсіп Баласағұни ,«Не ексең соны орасың» деген халық даналығын жете түсінгендігін күнделікті істелінген жұмыстар аңғарып келемін.

Сынып ата-аналарының өзара ынтымақтаста болуы, пікір алуға ынталандыру,ортақ шешімді анықтауы, болашақта баламен жұмыс істеу міндетін белгілеу ата-аналармен жүргізілетін жұмыс түрлеріне байланысты.

« Ата-аналар баласының жақсы оқуына қалай көмектесе алады?» атты ата-аналармен бірге дөңгелек үстел ұйымдастырды. Талқыланған сұрақ төңірегінде ата-аналар ортақ пікірге келіп ,өз ойларын нақты , дәлелді мысалдармен жеткізе білді. Осы өткізілген шарадан кейін 15%-ның баласының жақсы оқуына өз тарпынан көмек көрсету туралы көзқарастары өзгертіп, болашақта айтылған кеңес,пікірді басшылыққа алуды ұйғарды. Өткізілген шарадан кейін ата-аналардан сауалнама алынды.Олар өз тілектерін сауалнама арқылы жеткізді. Алынған сауалнама негізінде әр ата-анаға «1-ші сынып ата-аналарына жадынама» таратылып берілді. Алдағы уақытта бұл жадынаманы әр ата-ана басшылыққа алады деп ойлаймын.

«Кіші мектеп жасындағы оқушының дамуындағы оқу ролі» атты пікірталас өткізілді. Ата-аналар 3 топқа бөлінді.

І топ «Бала өміріндегі кітаптың ролі»

ІІ топ «Оқудың тиімді, тиімсіз жақтары»

ІІІ топ «Баланың оқығысы келмейді, қызықтыра оқыту үшін не істеу керек?»

Талқыланған сұрақтар төңірегінде әр топ мүшелері ортақ пікірге келіп, өз ойларын нақты мысалдармен жеткізе білді. Осындай ата-аналармен өткізілген шарада төмендегідей жетістіктерге жеттім: