И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

екі орын ауыстыруды бірге алғандағы нэтижені көрсете-

жүктеу 28,35 Mb.

Pdf просмотр

бет	10/251
Дата	25.05.2022
өлшемі	28,35 Mb.
	#38762

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 251

Векторларды жуан шрифтімен белгілеу қабылданған. Мысалы, 1 нүктеден 2 нүктеге орын ауыстыру векторын Г
§ 2. Векторлар жайында кейбір мәліметтер

екі орын ауыстыруды бірге алғандағы нэтижені көрсете-
тіп Гіз орын ауыстыруды айтуга болады.
Орын ауыстыру сияқты, яғни сан мәндерімен жэие
багыттарымеп, сондай-ақ, 5-суретте көрсетілген ереже
бойынша сипатталатын шамаларды векторлар деп атай-
мыз. Векторларға жылдамдық, үдеу, күш және т. б. ша
ля а тар жатады.
Тек сан мәндерін ғана беру жеткілікті болатын шама
ларды скалярлар деп атайды. Жол, уақыт, масса тағы
басқалар скалярдың мысалы бола алады.
Векторларды жуан шрифтімен белгілеу қабылданған.
Мысалы, 1 нүктеден 2 нүктеге орын ауыстыру векторын
Г
]2
деп белгілейміз. Әдеттегі шрнфтімен берілген осы әріп
вектордың сан мәнін немесе сәйкес вектордың модулы1
деп аталатынды білдіреді. Модульды белгілеу үшін екі
вертикаль сызықшаның арасындағы вектордың символы
пайдаланьтлады. Сонымен,
j А I = Л = А векторының модулы,
Г
12
1 =Гі
2
=Гі
2
векторының модулы.
Вектордың модулы — скаляр, әр уақытта он болады.
Чертеждерде векторлар ұшында стрелкасы бар түзу
сызықты кесінділер түрінде кескінделеді. Қесінділердің
ұзындығы кабылданған масштабта вектордың модулын,
ал стрелкамен көрсетілген кесіндінің бағыты вектордың
бағытын береді.
5-суретте көрсетілген векторларды қосу амалдары
снмволдық түрде былай жазылады:
Гі2 + Г23 = ГіЗ»
1 Жазбаша түрде векторларды төбесінде стрелкасы бар әріпіпен
(мысалы, Гіг) белгілейді. Бұл жағдайда стрелкасы жок сол әріп век-
тордың модулын білдіреді.
13

§ 2. Векторлар жайында кейбір мәліметтер
Параллель түзудіц бойымен (бір жаққа пемесе қара-
ма-қарсы жаққа) багытталған векторларды коллинеар-
лы векторлар деп атайды.
Бағыттары бір жазықтыққа параллель болып келгсн
векторларды компланарлы деп атайды.
Модулы бойынша бірдей бір жаққа бағытталған
коллинеарлы векторлар бір-біріне тең деп есептелінеді1
Қарама-қарсы бағыттағы модулы бой
ынша бір-біріне тең векторлар бір-бірі-
нен таңбасы бойынша айырылған деп
есептелінеді. Мысалы, 6-суретте кескін-
делген векторлардың және олардың мо-
дульдарының арасында мына төмендегі-
дей қатыс болады:
А = В; А = — С; В = - С ;
А = В = С
немесе [А| = |В | = |С |.
В
6-сурст.

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 6 7 8 9 10 11 12 13 ... 251