Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 342/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары С. Қирабаевтың «С. Сейфуллин»  (1962), Е. Ысмайыловтың «Ақын және  революция» (1964), Т. Кәкішевтің  «C. Сейфуллин» (1967) секілді ең- бектері мен көптеген зерттеу мақа- лалар сәкентану ілімінің негізі қалана  бастағанын танытты. Жеке дарын- дар шығармашылығын осы кезге  дейін қол жеткізген монографиялық  очерк немесе портрет дәрежесінен  тереңдете зерттеу шұғыл қолға алын- ды. Оған осы 60-жылдардың ішінде  ғана жарық көрген М. Дүйсеновтің  «Ілияс Жансүгіров» (1965), «Ақын  мұраты» (1967), Т. Нұртазиннің  «Б. Майлин творчествосы» (1966),  «Жазушы және өмір» (1960), Б. Ыс- қақовтың «C. Дөнентаев» (1966),  Ы. Дүйсенбаевтың «С. Торайғыров»  (1967), Б. Наурызбаевтың «Б. Май- лин прозасы» (1967), М. Қаратаевтың  «М. Әуезов» (1967), Т. Әбдірах- манованың «Ақын сыры» (1965)  секілді монографиялары айқын дә- лел. Бұлар ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің кемелдене бастағанын  ғана емес, жеке ақын-жазушылар  мұрасын тұтас, толық және жан- жақты зерттеудің үлгісін көрсетіп  берді. Идеялық-шығармашылық мә- се лелері осы шақта жетекші болып  отырған әдіснама талап-тілектері- не сай қарастырылғанымен, ұлттық  әде биеттануға үлес болып қосылған  қорытындылар жасалғанын жоққа  шығаруға болмайды. Ал шынына  келгенде, қазақ әдебиетінің идея- лық-шығармашылық мәселелері әде - биеттің  таптығы,  халықтығы,  пар тиялығы қағидаларына тіке- лей байланысты еді. Осыған сай  20-30-жылдардағы қазақ әде бие- тінде идеялық-шығарма шылық прин- циптердің орнығу процесі де арнайы  зерттеле басталды. М. Қаратаевтың  «Қазақ прозасында социалистік реа- лизмнің қалыптасуы» (1965), Б. Кен- жебаевтың «20-жылдардағы қазақ  совет әдебиеті» (1961), Т. Кәкішевтің  «Октябрь өркені» (1962), «Дәуір  суреттері» (1967) секілді еңбектерінің  жарық көруі заман талабынан туған  еді. Олардан қазіргі көзқарасқа сай  қате ой-тұжырымдар табу оп-оңай.  Бірақ, қазақ әдебиеттану ғылымының  қалыптасу жолын маркстік-ленин дік  әдіснама қағидаларына орай болса  да орнықтыру жолындағы ғылыми  ізденіс ретінде көрінетін тұ жы рым- дарын жоққа шығаруға еш болмай- ды. Себебі, ғылыми-зерт теушілік  ой-пікірдің басқа жолға бара алмаған  тұсаулы кезеңіндегі хал-жағдайын  тү сіне отырып, басшылыққа алынған  әдіснама негізінде болса да дамытуға  жол бастағанын теріске шығара- тын болсақ, 1970-1980 жылдардағы  көптеген ғылыми еңбектердің жа- зылуының барлығы дұрыс болып са- налмас еді. Орайы келгенде айта кету ке рек,  ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің  ХХ ғасыр басындағы әдебиеттен  әріге бармауының себептері де бар.  Б. Кенжебаев 1959 жылғы конферен- Ре по зи то ри й Ка рГ У 362 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз