Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 317/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары бағытта «Әдебиет және әдебиетта- ну ғылымы» («Қ.Ә.», 17.VІІІ.1956),  «Әдебиеттану ғылымы мен әдеби  сынның дәрежесі жоғары болсын»  («С. Қ.», 28.VІІІ.1956) секілді бас  мақалаларда, М. Базарбаевтың «Әде- биеттану ғылымы өрлеу жолында»  («Қ. Ә.», 25.Х.1957), Т. Кәкішевтің  «Әдебиеттану ғылымы туралы бірер  сөз» («Жұлдыз», №9, 1958), Х. Сү- йіншәлиевтің «Қазақ әдебиетінің  зерттелу жолы» («Жұлдыз», №5,  1958), Е. Ысмайыловтың «Әдебиет- танудың негізгі міндеттері» («Жұл- дыз», №7, 1959) секілді мақалалар  жарияланды. Оларда негізінен жеке  басқа табынудың ғылыми жұмыс- тарға тигізген зардаптары мен  1947-1953 жылдар аралығындағы  тұрпайы социологизм ықпалындағы  бұрмалаушылықтар сынала келе,  алдағы уақытта маркстік-лениндік  әдіснаманың партия құжаттары  көрсетіп берген қағидаларын бас- шылыққа алу насихатталды. Өткен- дегі мұраны идеялық және саяси  бағытына, таптық сипатына қарай  сұрыптау қажеттігі ерекше сөз бо- лып, ғылыми-зерттеушілік ой-пі- кір дің ұлттық негізде дамуына ба- ғыттайтын тың мәселелер көтеріле  қойған жоқ. Оған заман талабы мүм- кіндік бермегені, әрбір жаңашыл  ұсыныс қырағы қадағаланып оты- рылғаны айтпаса да түсінікті. Со- лай дей отырғанымен, бұл да болса  жақсылық нышаны еді. Өйткені, қазақ  әдебиеттануы өзінің өткен жолына  «партиялық сын» тұрғысынан көз  салып, бар-жоғын түгелдеп алуымен  бірге, ендігі кезеңінде, яғни маркстік- лениндік әдіснама қағидаларына  бір жола мойынсұнғаннан басқа ама- лы қалмағанында, алдағы бағыт- тарын белгілеп алуы қажет еді. Бұл  «Қазақстанда әдебиет ғылымы, яғни  көркем әдебиет туралы, оның тео- риясы мен тарихын жасайтын, оның  заңдылықтары мен даму жолдарын  ғылыми тұрғыдан талдап отыра- тын ғылым жасалды» деген секілді  пікірлердің айтыла бастауына се- беп болды. Енді ұлттық әдебиеттану  ғылымының табысы ретінде таны- латын еңбектер жазып шығару күн  тәртібіне шұғыл қойылды. Соның  нәтижесінде 1958 жылы «Қазақ ССР  Ғылым академиясының Тіл мен  әдебиет институты Орталық Коми- тет нұсқаулары мен жұртшылықтың  көптен бергі тілегін өтеу мақсатымен  осы «Очеркті ...» жазып шықты»  (астын сызған біз. –  С. Ж .). Яғни,  кеңестік дәуірдегі әдебиетке арналған  «Қазақ совет әдебиеті тарихы очеркі»  жарық көрді [86, 7]. Алғы сөзінде М. Базарбаев  атап жазғандай, еңбек «Қазақстан  Компартиясының Орталық Комите- ті республикадағы әдебиет зерттеу  ғылымының міндеттерін айқындай  келіп, қазақ әдебиетінің совет дәуірі  тұсында өсуін көрсететін, әдебиет- те болған түбірлі өзгерістер мен  Ре по зи то ри й Ка рГ У 337 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз