Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 308/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары на талабымен артық-кем айтылған  пікірлердің түзетіле бастауына әкел- ді. Оған мысал ретінде тек осы 1956  жылы ғана жарық көрген Т. Ах - тановтың Ғ. Мүсірепов, М. Сармұр- зинаның, С. Қирабаевтың Ғ. Мұс- тафин, А.Нұрқатовтың Ғ. Мұстафин,  М. Әуезов, С. Мұқанов туралы  әдеби-сын очерктері мен мектеп  мұғалімдеріне көмекші құрал ре- тінде шыққан еңбектерін атасақ та  жеткілікті. Сонымен қатар, орта  мектеп бағдарламаларының шығуы,  солардың негізінде мектепті жаңа  оқу құралдарымен қамта масыз ету  жұмыстарының қолға алынуы тың  ізденістер болып жатқанын хабар- лағандай еді. Мысалы, С. Қира баев,  З. Қабдолов, А. Нұрқа товтардың  ІХ класқа арналған «Қазақ әдебие- ті» (1956) оқулығы таптық көзқа- расқа негізделген социологиялық  арқауы басым талдаулардан көрі,  ғылыми-зерттеушілік ой-пікір бұ- рынғы ой ауанынан біржола ары- лып кете қоймағанымен, әдеби- теориялық тұрғыда қарастыруға  ойы са бастағанын байқатты. Бұл ай- тылғандарды қазақ әдебиеттану ғы- лымның қоғамдық ой-пікірде нақты  айтыла бастаған жаңа өзгерістерге  іштей дайындала бастаған талпы- ныстары деп ұғу қажет секілді. Осы сипаттағы жаңашыл ұмты- лыстар айқын көрініс таба бастаған  уақытта Сәкен, Ілияс, Бейімбет- тер толық ақталды да, ғылыми- зерттеушілік ой-пікірдің кеңес дә- уіріндегі әдебиетті зерттеуіне кең  өріс ашылды. Баспасөз олардың  шы ғармаларын молынан жарияла- ды, естеліктер, деректер жазылды,  әдеби мұралары қайтадан бүкіл ха- лықтың рухани азығына айналды.  Жазушылар Одағы осы үш тұлғаның  шығармашылығына арналған кеш- тер өткізіліп, тұсаулы ой толқынында  жүрген күдікшіл көңілді сергітті.  Шығармаларын басып шығару ісі  қолға алынды, ғылыми-зерттеушілік  ой-пікірдің нысанасына айналды.  Бұны ұлттық әдебиеттанудың өз  даму жолында жетілген әдіснама  арқылы қиын күресте қол жеткізген  жеңісі еді деп бағалауға болмас.  Қанша талпынғанымен ұзақ жылдар  бойы құрсауда ұстап келген ленин- дік әдіснама ырық бермегендіктен,  жеткілікті деңгейде дайындалып та  үлгере алмады десе де болады. Әдеби- теориялық тұрғыдан жақсы деңгей- де болғанымен, осы қаламгерлердің  әдебиет тарихындағы орнын ғылыми  тұрғыда әділ бағалауда өз пози- циясын қорғай алмады. Оған дәлел – академик-жазушы С. Мұқанов ау- зымен айтылса да «С. Сейфуллин – қазақ совет әдебиетінің негізін қа- лаушы» деген тұжырымды бірден  қабылдаттыра алмай, ұзақ жылдар  әуре сарсаңға салуы. Осы тарихи  талассыз шындықты ғылыми-зерт- теушілік ой-пікір сол кездегі иде- ология хатшысы Н. Жандилдин  Ре по зи то ри й Ка рГ У 328 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз