Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 27/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

І БӨЛІМ.  Әдеби мұраны зерттеудің негізгі арналары шы ғар машылығын тарихи тұрғыда  зерттеудегі жолашар болар лық ма- ңызымен құнды. Орыс әдебиет тану  ғылымында да әдебиет тарихына  ба рар жолды Держа вин, Фонвизин,  Пушкин туралы биографиялық очерк- терден басталады деп санайтыны  да сондықтан. Егер ғұмырнамалық  сипаттағы мақалаларды әдебиеттану  ғылымының туу дәуіріне әкелер  жолдағы бір саты десек, ол ХХ ға- сыр басында Абай ғұмырнамасын  жазудан басталған үлкен жолға жал- ғасқан ізденістердің алғашқы соқ- пағы еді. Әрине, оларда сол кездегі  ғылыми-зерттеушілік ой-пікірдің дә- режесіне сай таныстырмалық, халық  мәдениеті мен әдебиетіндегі орнына  қарай бағалаушылық көзқарас басым  жатты. Бірақ мәселе – олардың ғы- лыми сапасында емес, ұлт әдебиетінің  өкілі туралы тарихи танымдық ба- ғыттың басталуын дәлелдеуінде. Қорыта айтқанда, ХХ ғасыр ба- сында ақын-жазушылардың шығар- малары баспасөзде жариялануы, әде- би жинақтар мен кітап болып жарық  көруі, әр түрлі қоғамдық-әлеумет тік  мәселелерді сөз еткен мақалалар- да ғылыми бағалаушылық мәндегі  пікірлердің айтылуы, ғұмырнамалық  сипаттағы зерттеулердің шығуы көне  жазба ескерткіштер кезеңінен бас- тау алған эстетикалық таным-бі лік- тің ғылыми-зерттеушілік мәндегі  ой-пікір дәрежесінде толық оянып,  ұлттық әдебиеттану ғылымының  тарих алдындағы кезеңінде әдебиет  тарихын тексеруде болашақ іргелі  зерттеулерге апаратын өзекті пробле- маларға бара алғандығына куә бо- ламыз. Ұлттық ғылыми-зерттеушілік ой- пікір классикалық мұраны игеруде  оның тарихының мәселелеріне ба- рып, көрнекті өкілдерін зерттеуде  осындай дәрежедегі алғашқы ғы- лы ми тұрғыдағы барлаулар жасап  жат қанында, әдеби-теориялық ба- ғыт тағы ізденістер де көрінбей қал- мады. Бұған дейін әдебиеттің сөз  өнері ретіндегі сипатын ашу мақ- сатында тек жалпылама мәнде айты- лып келген бірді-екілі көзқарас  пен практикалық дәлелдеулер енді  нақ ты талдау жасау мен жанрлық  түрлерін анықтау жолында соны  қадамдар жасай бастауға ұмтылыс  танытты. Әдебиеттің тарихы мен  теориясының бірін-бірі толықтыра,  сабақтаса отырып қалыптасатыны  жалпы өнерге тән құбылыс. Бұл  Н. Г. Чернышевский: «История ис- кусства служит основанием теории  искусства, потом теория искусства  помогает более совершенной, более  полной обработке истории его; луч- шая обработка истории послужит  дальнейшему совершенствованию  теории, и так далее, до беско неч- ности... Без истории предмета нет  теории предмета; но и без теории  предмета нет даже мысли о его  истории, потому что нет понятия  Ре по зи то ри й Ка рГ У 41 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз