Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 117/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІ БӨЛІМ.   Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) жолын дәлелдеп береді. Сонымен  қатар, біз фольклорлық мұраны иге- ру, зерттеу жұмыстарына байланыс- ты алғашқыда жинау, жариялау, на- сихаттаудан басталған мақалалардың  таза ғылыми сипатқа ие болу жолы  мен түсіндірмелік мәнде көрінген  ой-пікірдің әдеби-тарихи, әдеби-тео- риялық тұрғыда ғылыми талдауға  дейінгі дәрежеге қалай көтерілгенін  байқаймыз. Бұлар – қазақ халқының  фольклорлық мұрасын игеру, зерт- теу бағытындағы мақалаларда ғана  көтеріліп, тексерілген проблемалар.  Егер осыған сол дәуірдегі оқулық- хрестоматиялардағы түсіндірмелер  мен әр жанрға байланысты шыққан  жинақтардағы алғы сөздерді, оқу- лықтардағы талдауларды, кейбір ал- ғашқы монографиялық сипаттағы  зерттеулерді қосатын болсақ, соғысқа  дейінгі дәуірдегі қазақ әдебиеттану  ғылымының туу кезеңіндегі зерт- теулердің сапасы мен саны өсе түсері  анық. 1930 жылдардың басында әде- биет пәнін оқыту мен оқулықтар  жасауға оң бағыттағы көзқарас пай- да болды. Бұл қазақ баспасөз бетінде  Ә. Тәжібаевтың «Қазақ әдебиетін  оқыту туралы», Ө. Тұрманжановтың  «Қазақ әдебиетін оқыту туралы» атты  мақаласында көрініс берді. Авторлар  қазақ әдебиетінің оқулығын, про- граммасын жасауды қолға алу тура- лы проблемалық мәселелер көтере  отырып, ол үшін қазақ әдебиетінің  тарихын зерттеу қажеттігіне көңіл  аударады. Осы отызыншы жылдар- дан бас тап қазақ әдебиетінің мек- тептер мен оқу орындарында арнау- лы пән бо лып оқытылуы Е. Ыс- майылов айтқандай: «Әдебиеттану  ғылымының бірте-бірте дамуына  түрт кі болды... Қазақ әдебиетінің та- рихын зерттеуге арналған бірқатар  еңбектер, оқулықтар, хрестоматия- лар жарыққа шықты». Әдебиет та- рихынан жазылған оқулықтардың  қажеттігін өзінің ұстаздық қызметі  арқылы қатты сезінген С. Сейфуллин  1929 жылы «Еңбекші қазақ» газетін- де ашық хат жариялаған болатын.  Онда маркстік-лениндік эстетика  прин циптері көрініс тауып: «Ең бек- ші таптың совет мектебіне лайық  тарих кітабы, әдебиет тарихы әлі де  жазылып шыға алмай келеді», – деп  фольклорлық үлгілер мен ақын-жы- раулар шығармаларын жинап жі - беруді әдебиет сүйер қауымнан өті- ніш жасайды. Осы хаттан соң С. Сей - фуллин қазақ әдебиетінің тарихын  зерттеу жұмысына белсене кірісіп,  1931 жылы «Қазақстанның ескі әде- биет нұсқалары», 1933 жылы «Ба- тырлар жыры» жинақтарын және  бір неше ақындар шығармаларын жи- нап бастырады. Қазақ әдебиеттану  ғылымының туу кезеңінде қазақ  әдебиетінің тарихын зерттеуді ар- найы да айрықша көтерген С. Сей- фуллиннің «Қазақ әдебиеті» (1932)  атты оқу құралы болды. Осы оқу  Ре по зи то ри й Ка рГ У 134 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз