Геологиялық БӨлім 1 Кен орны жайлы жалпы мәліметтер 4

5.3.2 Гидросфераны қорғау

- Механикалық және биологиялық тазартудың жаңа жүйелері;

- Қабат суларын дайындаудың әлемдік тәжірибесін қолдану;

- Ауамен суыту аппараттарын қолдану арқылы сумен қамту жүйесін қолдану;

Амин құрамды ағын суларын микробиологиялық тазарту қарастырылған. Ал, техгологиялық тазарту аэробты және аэробты емес микроорганизмдерді қолдануды қарастырады.

Жобада ағын суларының жер бетіне төгілуін қарастырылмайды.

Жоғары арынды саңылаусыздандырылған жүйенің орынды пайдалануы қоршаған ортаны және гидросфераны ластамайды.

Құбырлардан аққан зиянды сұйық заттармен судың ластануына жол бермес үшін жобада мыналар қарастырылады:

1. Канализацияның тазарту құрылымынан мұнай өнімдері технологиялық процестеріне оралады;

2. Сусызданған механикалық қоспалар қалдықты залалсыздандыру қондырғысына жөнелтіледі;

3. Қысымның көбейген кезінде жүйеде автоматты түрде мұнайды қондырғыға жіберу құбыры жабылады;

4. Егер гидродинамикалық зерттеу, жер асты және күрдеоі жөндеу жұмыстары орындалса, онда ұңғыны сынау және меңгеру кезінде қабат флюиді шығуы мүмкін;

5. Қабат суларының ластанған аймағындағы қабат суларының сапасы мен деңгейін бірқалыпты режиммен бақылау ұйымдастырылады;

5.3.3 Литосфераны қорғау

1. Ұйымдастырылған шаралар;

2. Технологиялық шаралар;

3. Проектілі-конструкциялық шаралар;

4. Санитарлы-эпидемияға қарсы шаралар;

Ұйымдастырылған шаралар: қалдықтармен айналысатын ұйым; кен орын территориясы бойынша техникалар және авто көліктер қозғалысы мен ұйымы;

Технологиялық шаралар: Бұрғылау, қондырғыны тасымалдау, техникалық қайта құнарлату кезінде жер бедерінің ластануымен байланысты жұмыстарды жүргізу.

Проектілі-конструкциялық шаралар: Табиғатты қорғау органдарын бақылайтын игеру жобаларын тексеру және үйлестіру; жер қойнауының ластануының төмендеуіне бағытталған проектілі-конструкциялық шаралар шешімдерін қолайлы таңдау.

Санитарлы-эпидемияға қарсы шаралар: Тұрмыстық және өндірістік қалдықтарды көметін жерлерді үйлесімді таңдау және ұйымдастыру; аса қауіпті инфекциядан адамдарды эпидемияға қарсы қорғауды қамтамасыз ету.

Қазіргі кезде ауыл шаруашылығында жерді биологиялық қайта құнарландыру экономикалық тұрғыда қарастырылмаған. Осыған байланысты тек қана жерді мынандай техникалық қайта құнарландыру шаралары қарастырылған:

● темір-терсек жинау;

● жер бедерін жобалау;

● уақытша су ағындарын реттеу және т.б.;

Қалдықтарды жою және жинауды ұйымдастыру

Қалдықтардың негізгі жиналатын жерлері:

1. мұнай кәсіпшілігі;

2. құрылыс алаңдары;

3. өндірістік базалар;

4. вахталы поселкісі;

Осыдан басқа кішігірім өндірістік, құрылыстық және көмекші алаңдар бар.

Қалдықтарды жою және жинау әдістерін таңдау кезінде келесі факторларды ескеру керек: жергілікті жер бедері мен географияның ерекшеліктері, жердегі сулардың жағдайы мен ерекшеліктері, жиналған атмосфералық жауын-шашындар, жер жағдайы, дренажды жағдайлар, осы территорияның экологиялық сезімталдығы, ауа атмосферасының сапасы және басқа да геологиялық пен экологиялық жағдайлар.

Литосфераны тиімді қорғайтын мынадай шаралар бар:

● бұрғылау жұмыстары кезінде жерге тиісті шараларды ескеру;

● құм жолдарының санын шектеу;

● жерді құнарландыру шараларын іске асыру;

● жер жағдайына бақылауды ұйымдастыру;

Адамға әсер ететін қоршаған ортаны ластайтын қауіпті заттар шу, электромагниттік және радияциялық сәулелену, лазерлер және ультрадыбыстар болып табылады.

Атмосфераның ластануы құрылыс материалдарының, резиналық, металдық және басқа да бұйымдардың тез бұзылуына себеп болады. Химиялық құрамы күрделі болатын заттар халық денсаулығына ең үлкен қауіп төндіреді. Сонымен бірге жұмысқа қабілеттілікті азайтып және науқастануды көбейте отырып ел экономикасына да кері әсер етеді.

ҚОРЫТЫНДЫ

Жетібай кен орнында мұнайды жинау жүйесі негізінен қабылданған орналасу жобасына сәйкес жүргізіледі. “Жетібаймұнайгаз” өндірістік басқармасының кәсіпшілігінде жұмыс істеп тұрған скважиналардың сағаларында мұнай-газды қоспаның табиғи арынын пайдаланатын мұнай жинаудың “Гипровостокнефть” бір құбырлы жүйесі қолданылады.

Қабылданған жинау жүйесі жобада қарастырылған мұнайды жинау мен дайындаудың барлық кешенін қамтамасыз етеді. Мұнайды сусыздандыру мұнайды айдау мен дайындау цехында (ЦППН) УДО-2м типті қондырғыда жүзеге асырылады. Осы жерде мұнайды тұзсыздандыру да жүреді. Деэмульсациядан кейін сусыздандырылған мұнайдың құрамындағы судың үлесі 2 пайыздан аспайды. Қазіргі уақытта 10 қондырғы жұмыс істейді, қондырғылардың әрқайсысының өнімділігі шегіне жетіп қалды. Сондықтан деэмульсациялық қондырғылар паркінің қуатын күшейту қажет. Мұнайды сусыздандырғанда деэмульгатор ретінде “Прогалит” қолданылады. Ол жоғары тиімділік көрсетумен ерекшеленеді. Бірақ ол улы және қауіпті.

Дипломдық жобаның техника-технологиялық бөлімінде жүргізілген есептеулер сепаратор мен кәсіпшіліктегі құбыр диаметрінің дұрыс таңдалғанының айғағы. Скважиналардағы газ факторын өлшеу үлкен мәселе. Нашар изоляцияның салдарынан, номинал кернеулермен қамтамасыз етілмегендіктен скважиналар ингибиторлық және катодты қорғауға толық алынбаған. Скважиналардан топтық қондырғыларға дейінгі (ГУ) лақтыру желілерінде қолданылатын жылумен оқшаулау (теплоизоляция) жүйесі оларда қысқы мерзімде мұнайдың қатуына қарсы келе алмайды. Бұл скважиналардың тоқтап қалуына әкеледі және желілерді үзу мен скважиналарды іске қосу жұмыстарындағы қиыншылықтарға себепші болады.

Жабдықтар мен техникалық құралдардың кейбір түрлерін қолданудың тиімділігі төмен. Құбырларды ішкі коррозиядан қорғау үшін Dodіcor V4712 ингибиторы қолданылады. Коррозия жылдамдығы жылына 3-5мм. Экономикалық бөлімде осы ингибитордың тиімділігі есептеледі. Ол 193391,31 долларды құрайды.

Сондықтан, жинау коллекторларын коррозиядан қорғау үшін құбырлардың ішкі бетін полиэтиленмен қаптасақ, көміртегі газын (СО₂) құрғату үрдісінің қажеті болмайды. Бұл пайдалану шығындарын азайтады.

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Туякбаев С.Т. Геология и разработка нефтяных месторождений на Мангышлаке.

2. Отчет за 2002 год НГДУ «Жетибаймунайгаз».

3. Муравьев В.М. Эксплуатация нефтяных и газовых скважин – М. Недра, 1978г.

4. Гиматудинов Ш.К., Дунюшкин И.И. и др. Разработка и эксплуатация нефтяных и газовых и газоконденсатных месторождении – М. Недра, 1988г.

5. Бухаленко Е.И. Нефтепромысловые оборудование: Справочник – 2-е изд. М. Недра, 1990г.

6. Джиенбаев К.И., Лалазарян Н.В. Сбор и подготовка скважины продукции на нефтяных месторождениях. Алматы, 2000г.

7. Уманский Л.М., Уманский М.М. Экономика нефтяной и газовый промышленности. М. Недра, 1974г.

8. Юрчук А.С. Расчет нефтегазовых добычи. М. Недра, 1976г.

9. Оркин К.Г. Расчеты в технологии и техники добычи нефти. Недра, 1967г.