ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
Билялова Алина Бақытжанқызы
Есенжолов Бауыржан Қаириденұлы
«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені
5В011600 «География» мамандығына арналған
Көкшетау, 2013
ӘӨЖ 55 (5қ)
ББК 26.3(5қ)
Б-53
Пікір жазғандар:
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті, география және экология кафедрасының аға оқытушысы, биология ғылымдарының кандидаты Заңдыбай А.
Баспаға Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті оқу-әдістемелік кеңесінің шешімімен ұсынылды.
А.Б. Билялова, Б.Қ. Есенжолов
«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені -
Көкшетау, 2013. - 92 бет.
«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені 5В011600 «География» мамандығы бойынша Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты (2009) және мемлекеттік университеттерге арналған «Геология» пәнінің оқу бағдарламасы негізінде құрылып, ол жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған.
«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешенінде «Геология» пәні бойынша студенттерге арналған пән бағдарламасы (силлабус), дәріс тақырыптары бойынша тезистері, зертханалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулары, оқытушымен бірге орындалатын студенттің өздік жұмыстары (ОБСӨЖ), студенттің өздік жұмысы бойынша тапсырмалары (СӨЖ), қорытынды бақылауға арналған емтихан сұрақтары, қорытынды бақылауға арналған тест сұрақтары және терминдердің қысқаша түсіндірме сөздігі (глоссарий) берілген.
«Геология» пәнінен оқу-әдістемелік кешені жоғары оқу орындарының 5В011600 «География» мамандығы бойынша оқитын студенттер, сонымен қатар магистранттарға және оқытушыларға ұсынылады.
ББК
©Билялова А.Б., Есенжолов Б.Қ., 2013
© Ш. Уәлиханов атындағы КМУ, 2013
Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
Билялова А.Б., Есенжолов Б.Қ.
5В011600- География мамандығына арналған
Геология
ПӘНІ БОЙЫНША ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
Көкшетау 2013
МАЗМҰНЫ
Пән бойынша силлабус .......................................................................................5
Дәрістер ...............................................................................................................15
Практикалық сабақтарға әдістемелік нұсқау ..................................................63
СОӨЖ .................................................................................................................71
СӨЖ тақырыптары ...........................................................................................74
Емтихан сұрақтарының тізізі ...........................................................................77
Пән бойынша тест .............................................................................................80
Глоссарий ...........................................................................................................89
Н.4.02-01
Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті
Студенттер үшін пән бағдарламасы
(СИЛЛАБУС)
Пән: Геология
Мамандығы: 5В 011600 – География_
Көкшетау
Студенттер үшін пән бағдарламасы (силлабус) ҚР МЖМБС 6.08.072 - 2010 негізінде құрылды.
Пән бағдарламасын құрастырған география және экология кафедрасының аға оқытушысы, экология магистрі Есенжолов Б.Х.
География және экология кафедрасының отырысында қарастырылған
« 20 » 06 2012 ж. хаттама № 10
Кафедра меңгерушісі _______ Заңдыбай А.
Жаратылыстану-педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік комиссиясымен мақұлданған
« 23 » 06 2012 ж. хаттама № 10
ОӘК төрағасы ________ Сыздыкова Б.Р.
Оқытушы туралы мәліметтер
Құрастырған: аға оқытушы Есенжолов Бауыржан Қаириденұлы
Мекен –жайы: Абай 76 к-сі 702 кабинет «География және экология» кафедрасы
Кафедрада болу уақыты: 800 - 1400
Пән туралы мәліметтер
Пәннің аты: Геология
Өту орны: аудитория 703
оқу жоспарынанан көшірме:
курс
|
семестр
|
Кредитт.
саны
|
Дәрістер,
сағаты.
|
Практ.,
семин.
саб.,сағ.
|
Зертх.
сабақт.,
сағат.
|
ОБСӨЖ
сағат-да
|
СӨЖ
сағ-да
|
Барлығы
сағ-да
|
Бақылау
түрі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
2
|
3
|
3
|
30
|
|
15
|
45
|
45
|
135
|
емтихан
|
4. Пәндердің пререквизиттері Мектептегі география курсы, жалпы жертану.
Пәннің постреквизиттері: Құрлықтар мен мұхиттардың физикалық географиясы, жаратылыстану, геоморфология, гидрология, картография топография негіздерімен, метеорология және климатология, геология.
Құзыреттіліктер: Тау жыныстарының басты түрлері – магмалық, шөгінді, метаморфты жыныстарды бір-бірінен ажырата білуі; жыныстардың қабатталуы анық көрінетін геологиялық қималарды оқып талдауды және соған сәйкес келетін аумақтың геологиялық даму тарихын анықтауды; тектоникалық, геологиялық, физикалық оқу карталарын беттестіру арқылы жер қыртысының тектоникалық, геологиялық, орографиялық элементтерінің өзара байланыстығын, бірлестігін көрсетуді; картада көрсетілген жер қыртысының құрылымдық элементтеріндегі геологиялық өзгерістерге талдау жасай білу.
5. Пәнді сипаттау:
Мақсаты: Студенттерге Жер және жер қыртысының құрамы, құрылысы, шығу тегі және дамуы жайлы тереңді, жүйелі білім бере отырып, жер қойнауында және жер бетінде болып жататын табиғи процестерді дұрыс түсінуге, жер қойнауындағы пайдалы қазбаларды ұтымды пайдалануға, жер қойнауын қорғауға бағыт береді.
Міндеттері:
Жер планетасының құрылысын, қабықтарының құрамын, олардың ерекшеліктерін, физикалық қасиеттері мен өлшемдерін;
Жер және жер қыртысы қабаттарының ерекшеліктерін, тау жыныстарының геологиялық жасын анықтаудың басты әдістерін;
Тау жыныстарының басты түрлерін, оларды жүйелеу және анықтау принциптерін;
Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы және дамуы барысын, тау жыныстарының геологиялық жасын анықтаудың басты дәлелі жануарлар мен өсімдіктердің басты типтерін айқындайтын палеонтология негіздерін;
Бірегей геохронологиялық және стратиграфиялық кестелердің мазмұнын;
Жер және жер қыртысының геологиялық даму тарихындағы болған өзгерістердің геохронологиялық немесе стратиграфиялық кестеде, геологиялық карталар мен қималарда бейнелеуін анықтау тәсілдерін;
Жер және жер қыртысының тарихи геологиялық дамуының негізгі кезеңдерін;
Литосферадағы тектоникалық қозғалыстардың басты түрлерін, олардың жер қыртысына тән құрылымдық элементтерді қалыптастыруға дамытуға қосар үлесін;
Тау жынысы қабаттарының қатпарлану және деформациялық жарылуының мәні мен мазмұнын, олардың көрініс беру ерекшеліктерін;
Геологиялық құбылыстардың реттілігі жайлы түсінікті; жер қыртысындағы қатпарлану түрлерін және олардың көрініс беру кезеңдерін;
Бүгінгі күннің ең басты геотектоникалық парадигмасы – геосинклинальдар мен литосфералық плиталар тектоникасы концепциясының мәні мен мағынасын, мазмұнын білуі тиіс.
Пәнді меңгергеннен кейін студент нені білуі керек:
- Тау жыныстарының басты түрлері – магмалық, шөгінді, метаморфты жыныстарды бір-бірінен ажырата білуі;
- Жыныстардың қабатталуы анық көрінетін геологиялық қималарды оқып талдауды және соған сәйкес келетін аумақтың геологиялық даму тарихын анықтауды;
- Тектоникалық, геологиялық, физикалық оқу карталарын беттестіру арқылы жер қыртысының тектоникалық, геологиялық, орографиялық элементтерінің өзара байланыстығын, бірлестігін көрсетуді;
- Картада көрсетілген жер қыртысының құрылымдық элементтеріндегі геологиялық өзгерістерге талдау жасай білу.
6. Сабақ жоспары
дәрісханалық сабақтардың оқу-тақырыптық жоспары
№
|
Мазмұны
(тақырып және сұрақтар)
|
Дәріс сабақ / сағаты
|
Практ., семин., сабақтар/
сағат
|
Лаборатор
сабақтар/
сағаты
|
Оқулық, әдістемелік құралдар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Кіріспе.
|
2
|
|
|
1,8,9
|
2
|
Жердің пішіні, құрылысы және физикалық қасиеттері
|
4
|
|
|
3,5,6,8,11
|
3
|
Геохронологиялық және стратиграфиялық кесте
|
2
|
|
1
|
1,2,3,4,8,
|
4
|
Экзогендік процесстер
|
4
|
|
|
1,2,8,5
|
5
|
Эндогендік процесстер
|
4
|
|
|
1,3,5,6,8,
|
6
|
Кембрийге дейінгі /криптозойлық/ кезеңдегі палеогеографиялық өзгерістер
|
4
|
|
|
1,2,3,4,8,
|
7
|
Палеозой эрасы кезінде жер қыртысында болған палеогеографиялық өзгерістер
|
4
|
|
|
1,2,8,
|
8
|
Мезозой эрасы кезінде жер қыртысында болған палеогеографиялық өзгерістер
|
2
|
|
|
1,2,3,4,8,
|
9
|
Кайназой эрасы кезінде жер қыртысында болған палеогеографиялық өзгерістер
|
4
|
|
|
1,3,5,9,
|
10
|
Жер қыртысының құрылысы, литосфералық плиталар және платформалы, геосинклиналды облыстардың шекаралары
|
|
|
1
|
1,3,4,5
|
11
|
Тау жыныстары және олардың жіктелуі
|
|
|
2
|
1,3,6,7
|
12
|
Дүние жүзінің текноникалық картасы
|
|
|
1
|
|
13
|
Минералдар туралы жалпы мәлімет.Олардың негізі топтары
|
|
|
1
|
4,6,7
|
14
|
Геотектоникалық қима сызу
|
|
|
1
|
|
15
|
Тау жасалу кезеңдері оларға сипаттама
|
|
|
2
|
4,8,9
|
16
|
Пайдалы қазбалар және олардың таралу заңдылықтары. Жер қойнауын қорғау
|
|
|
2
|
1,7
|
17
|
Оротектоникалық карталарды құрастыру және оларды оқу
|
|
|
2
|
12,13,14
|
18
|
Кембрийге дейінгі және фанерозойдағы жердің палеогеографиялық ерекшеліктері
|
|
|
2
|
11,12,15
|
Барлығы
|
30
|
|
15
|
|
6.2. ОБСӨЖ оқу-тақырыптық жоспары
№
|
ОБСӨЖ тақырыптары
|
ОБСӨЖ сағат
саны
|
Әдебиетке сілтеме жасау (нег.қос.)
|
Басқа құралдар (сайттар, электр.оқулықтар)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1
|
Геология ғылымының практикалық маңызы
|
3
|
1,3,6,
|
|
2
|
Жер қыртысы. Оның құрамы, құрылысы
|
3
|
1,2,11,15
|
|
3
|
Жердің ішкі қабаттарының физикалық, химиялық қасиеттері
|
3
|
1,2,3,7,14,15
|
|
4
|
Минералдардың түрлері
|
3
|
1,2,3,6,9
|
|
5
|
Тау жыныстары
|
3
|
1,3,8
|
|
6
|
Магмалық тау жыныстары
|
3
|
1,2,3
|
|
7
|
Шөгінді тау жыныстары
|
3
|
1,2,3,14
|
|
8
|
Метаморфтық тау жыныстары
|
3
|
1,2,3
|
|
9
|
Геохронологиялық кесте
|
3
|
1,2,3
|
|
10
|
Экзогендік үрдістер
|
3
|
11,13,14
|
|
11
|
Эндогендік үрдістер
|
3
|
11,13,14
|
|
12
|
Жер қыртысының қатпарлы құрылымдары
|
3
|
1,2,5,6
|
|
13
|
Жер қыртысының геотектоникалық құрылысы
|
3
|
4,7,8
|
|
14
|
Жер және жер қыртысының даму тарихы
|
3
|
1,3,5,9
|
|
15
|
Литосфералық плиталар
|
3
|
7,8,9,11
|
|
Барлығы
|
45
|
|
|
6.3. Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
№
|
Оқулықтар, оқу құралдары
|
Пайдаланыл
ған әдебиет тілі
|
Автор, басылған жылы
|
Даналар саны
|
Электронды
нұсқалар
|
кафедрада
|
кітапханада
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
1
|
Основы геологии
|
орысша
|
Ершои В.В., Новиков А.А
М,1986
|
-
|
|
-
|
2
|
Внутреннее строение Земли и планет
|
орысша
|
Жарков В.Н..
М,1986
|
|
|
|
3
|
Геология
|
орысша
|
Короновский Н.В
М,2003
|
|
|
|
4
|
Основы геологии
|
орысша
|
Короновский Н.В Ярушева А.Ф М,1991
|
|
|
|
5
|
Общая геология с основами исторической геологии
|
орысша
|
Иванова М.Ф.
М,1980
|
|
|
|
6
|
Кристаллографи минерология, петрография
|
орысша
|
Машанов А.Ж.
А,1980
|
|
|
|
7
|
Геология полезных ископаемых
|
орысша
|
Старостин В.И., Игнатов Н.А. М,1997
|
|
|
|
8
|
Жұмыр жердің тынысы
|
қазақша
|
Сейітов Н.С А,1991
|
|
|
|
9
|
Формациялық талдаудың негіздері
|
қазақша
|
Сейітов Н.С А,1995
|
|
|
|
10
|
Геология терминдерінің сөздігі
|
қазақша
|
Сейітов Н.С
Абдуллин А.А А,1996
|
|
|
|
11
|
Жалпы геология курсы
|
қазақша
|
Тұяқбаев Н., Арыстанов К., А,1993
|
|
|
Бар
|
12
|
Историческая геология
|
орысша
|
Хаин В.Е.
М,1997
|
|
|
|
13
|
Геотектоника с основами геодинамика
|
орысша
|
Хаин В.Е.
Ломизе М.Г.
М,1995
|
|
|
|
14
|
Основы литологии
|
орысша
|
Фролов В.Т. М,1999
|
|
|
|
15
|
Общая геология
|
орысша
|
Ярушева А.Ф, Хаин В.Е. М 1995
|
|
|
|
7.Студенттердің өздік жұмысы аясындағы сабақтар жоспары
7.1
Тапсырма беру аптасының нөмірі
|
Сабақ тақырыбы
|
СӨЖ
тапсырмасы
|
Ұсынылатын әдебиет
|
ОБСӨЖ-дегі бақылау түрі
|
Тапсыру мерзімі аптасының
нөмірі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
2
|
Күн жүйесінің және Жердің пайда болуы туралы космогониялық болжамдар
|
Конспект жазу
|
|
|
Ауызша
|
3 апта
|
3
|
Қазақстан шаруашылығын дамытудағы геологияның ролі
|
баяндама
|
|
|
Қорғау
|
4 апта
|
4
|
Геология ғылымы және жерді қорғау. Минералдық ресурстарды ұтымды пайдалану мәселелері
|
реферат
|
|
|
қорғау
|
5 апта
|
4
|
Қазақстанның минералдық ресурстары
|
Конспект жазу, кескін картаға түсіру
|
|
|
жазбаша
|
6 апта
|
5
|
Платформалардың құрылымдық элементтері
|
Конспект жазу
|
|
|
Ауызша
|
6 апта
|
6
|
Үгілудің геологиялық әрекеті
|
Конспект жазу
|
|
|
Ауызша
|
7 апта
|
7
|
Мәңгі тоңның геологиялық әрекеті
|
Конспект жазу
|
|
|
ауызша
|
8 апта
|
7
|
Мұздықтардың және қардың геологиялық әрекеті
|
Конспект жазу
|
|
|
ауызша
|
8 апта
|
8
|
Минералдардың топтарына сипаттама
|
Конспект жазу
|
|
|
ауызша
|
9 апта
|
9
|
Пайдалы қазбалардың түрлері және таралу заңдылықтары
|
Конспект жазу, тірек сызба жасау
|
|
|
ауызша
|
10 апта
|
10
|
Тектоникалық қозғалыстардың түрлері
|
Конспект жазу
|
|
|
ауызша
|
11 апта
|
11
|
Вулканизм, жер сілкіну әрекеті
|
Конспект жазу
|
|
|
Ауызша
|
12 апта
|
12
|
Орогенез және олардың даму фазалары
|
Конспект жазу
|
|
|
Ауызша
|
13 апта
|
13
|
Қазақстанның геотектоникалық құрылымдары
|
Конспект жазу
|
|
|
ауызша
|
14 апта
|
Достарыңызбен бөлісу: |