Газет 930 жылғы қарашаның жұлдызынан шыға бастады Аудандық қоғамдық-саяси газет

Өсімдіктерді қорғау - ғылыми негізделген шара ре-

тінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерін өсіру

технологиясының құрамына кіреді. Қазіргі кездегі не-

гізгі мəселе – ауыл шаруашылығы өсімдіктерінен

тұрақты түрде мол өнім алу. Зиянкестердің əсерінен

ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің өнімділігі 10-20

пайызға азаяды, ал кейде өнім түсімінің болмауы да

мүмкін. Зиянды жəндіктердің түрлері өте көп . Зиянды

жəндіктермен күресті дұрыс ұйымдастыру үшін

олардың түрлерін, биологиясын, олардың көбеюіне

əсер ететін жағдайларды, мониторинг пен күресу ша-

раларын жақсы білу қажет. Зиянкестерге қарсы тек

улы препараттарды қолданудың кері əсері де бар.

Сондықтан улы препараттарды пайдалану қазіргі

уақытта арнайы ереже бойынша жүргізіледі. Оларды

тек « Қазақстан Республикасы аумағында

пайдалануға рұқсат етілген пестицидтер тізімі» бо-

йынша қолдануға рұқсат беріледі. Зиянкестерге қарсы

күресте агротехникалық  (егу мерзімі мен себу

мөлшерін сактау, ауыспалы егістікті енгізу, топырақты

өңдеу, тыңайтқыштар қолдану, төзімді сорттар пайда-

лану) жəне биологиялық, химиялық тəсілдерді де

дұрыс пайдалана білу керек.  

Агротехникалық күресу шаралары. Агротехникалық

шаралар мəдени өсімдіктерге қолайлы жағдай жасап,

ал зиянкес ағзаларға жəне ауру қоздырғыштарға

қолайсыз жағдай туғызады. Өсімдіктерді қорғайтын

шаралардың ішінде өте маңыздылары : ауыспалы егі-

стер, топырақ өңдеу жүйесі, тыңайтқыштарды

қолдану, арамшөптермен күресу, егінді себу жəне

жинау тəсілі мен мерзімі. Ауыспалы егісте кейбір

дақылдарды бірнеше жылдар бойы бір танапта егу

арнаулы зиянкестердің жəне аурулардың көбеюіне

əкеліп соқтырады. Мысалы  қатты бидайды қайталап

бір танапта себу гүл кенесінің көбеюіне мүмкіндік ту-

дырады, т.с.с. Тыңайтқыштарды қолдану – зиянкестер

мен  аурулармен тиімді күрес шараларының бірі.

Осыған қоса тыңайтқыштар өсімдіктердің регенера-

тивтік қабілетін арттырады. Топырақты өңдеу зиянке-

стерді тікелей құртуға немесе олардың сан мөлшері

мен зиянды əрекетін төмендетуге мүмкіндік береді.

Өңделмейтін, немесе қосалқы жерлер шегіртке

зиянкестерінің көбейетін орыны. Бидайды көктемде

кешіктіріп себу сұр көбелектің жұлдызқұрттарын азай-

тады. Ерте көктемде шағатын крестгүлді бүргелердің

қоңыздары крестгүлді арамшөптермен қоректеніп,

содан соң мəдени дақылдарға зиян келтіреді.

Сондықтан арамшөптермен күресті жүйелі түрде

жүргізу керек. Ауылшаруашылық

дақылдары зиянкестермен

зақымдануына төзімді сорттары да

бар. Мысалы, қатты бидайдың кейбір

сорттарына гессен  шыбынының

дернəсілдері зиянын келтірмейді.  

Биологиялық күрес шаралары. Зи-

янкестермен, аурулармен күресуде

зиянкестердің табиғи жауларына :

жыртқыш паразиттік тіршілік ететін

насекомдар мен кенелер, нематод-

тар мен қарапайым жəндіктердің

түрлері, сүтқоректілер мен құстар,

ауру тудыратын бактериялар, виру-

стар мен саңырауқұлақтар жатады.

Биологиялық күресте зиянкестердің

табиғи жауларын  мынандай негізгі

тəсілдері бар: интродукция жəне

аклиматизация, ареал ішінде тарату,

жергілікті энтомофагтарды қорғау

жəне оларды пайдалану.  

Химиялық күрес шаралары.

Химиялық препараттардың тиімділігі

жоғары, оларды инсектицидтер деп

атайды. Химиялық жолдың

артықшылығы - көбейіп кеткен зи-

янкестерді жоюға тікелей тиімді шара

екені дəлелденген. Химиялық

күрестің кемшіліктері де аз емес.

Олар тек зиянкестерге ғана емес, со-

нымен қатар пайдалы ағзаларға, жа-

нуарлар мен адамдарға да улы

болады.  Астық пен басқа өнімдердің

сақталуын қамтамасыз ету, сондай

шараларды жоспарлау үшін, зиянке-

стермен зақымдануды анықтаудың

маңызы зор. Астықтың зақымдануын

анықтау жəне сонымен қоса өнімдер

қорын тұрақты қалпында сақтауда зи-

янкестермен күрес шараларын қалай

жүргізу керектігін білу аса қажет.

Қорларды зиянкестерден қорғау ша-

ралары - карантиндік, алдын алу,

жою шараларынан тұрады жəне

зиянкестердің ерекшеліктерін білуге

негізделеді. Импортталған өнімдерді

республикада жоқ түрлердің енуін

болдырмау үшін мұқият тексеру жəне

ошақтары анықталған жағдайда

оларды жою карантиндік

шаралардың негізі болып табылады.

Карантиндік зиянкестер байқалған

жағдайда газбен өңдеу жəне басқа

шаралар қолданылады. Қор зиянке-

стері үшін қолайлы жағдайлар -

жоғары температура мен

ылғалдылық, сақтау орындарының

санитарлық нормаға сай болмауы.

Сақтау орындарын, қоймаларды,

оларға жақын орналасқан

аумақтарды қоқыстан жиі тазартып

отырудың маңызы зор. Саңылаусыз

қоймаларды аэрозольдермен жəне

газбен өңдеу. Қойма айналасын

өңдеу бүріккіштердің көмегімен

ылғалды тəсілмен жүргізіледі.

Тұрғынжайды жөндеу дезинсекция-

дан кейін жүргізіледі. Керосинді –

ақбалшық эмульсиямен (1 л суға 200

г əк , 100 г керосин) ақтаған дұрыс.

Астық сақтауға дейін қоспалардан та-

зартылып, қалыпты ылғалдылыққа

дейін жеткізілуі қажет. Сақтау кезінде

астықтың зиянкестермен

зақымдануы анықталған жағдайда

газбен өңдеу жəне мұздату қажет. «Республикалық

фитосанитарлық диагностика жəне болжамдар

əдістемелік орталығы» ММ Қарқаралы аудандық фи-

лиалы мамандары аудан аумағында қауіпті жəне аса

қауіпті зиянды организмдердің, дəнді дақыл

ауруларының, арамшөптердің таралуына мониторинг

жүргізу, келесі жылға болжам жасау бойынша 2014

жылы жоспарлы түрде жұмыстар атқаруда.

Зиянкестердің дамып, таралуы тікелей ауа райына

байланысты болғандықтан, өткен жылдардың көктем

айлары, оның ішінде 2013 жылмен салыстырғанда

биылғы көктем айлары салқын, түнгі температура 0 -

ден - 4 С дейін төмендеуі жалпы өсімдік зиянкестері

дернəсілдерінің шығу уақытын ұзартты. Көктемгі –

жазғы мониторингтік зерттеулердің, сонымен қатар ке-

йінгі жылдары химиялық күрес шараларының

нəтижесінде келесі жылға өсімдік зиянкестерінің та-

ралу көлемі аудан аумағында азаяды деп болжануда.

Өсімдіктердің зиянды организмдерінің,

арамшөптерінің, карантиндік нысандардың тара-

луына мониторинг жүргізу жұмыстары жоспарлы

түрде атқарылып, барлық тиісті шаралар жалғасын та-

буда.        

Е.Ж.Құрманов

«Республикалық фитосанитарлық 

диагностика 

жəне болжамдар əдістемелік орталығы» ММ 

Қарқаралы аудандық филиалының 

агроном – энтомолог маманы.  

8

16 тамыз  2014 жыл

АҚПАРАТТЫҚ  ХАБАРЛАМА

Қарағанды облысы, «Қарқаралы ауданының жер қатынастары бөлімі» мемлекеттік мекемесі  шаруа (фермер)

қожалықтарын жəне тауарлы ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу  үшін, Қарқаралы ауданы бойынша ауыл

шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін жалға беру жөнінде конкурс жариялайды.

  Жер

учаск

есінің

№

Жер учаскесінің орналасқан жері

(шаруашылық, селолық округінің

орталығынан жер участогіна 

дейінгі орташа қашықтығы,

кадастырлық №)

Жалпы

көлемі,

га

Оның ішінде

Жалға беру

мерзімі,

жыл

Жер учаскесінің қысқаша

сипаттамасы

(топырақ түрі)

егістік жайылымд

ық

басқа

алқаптар

330

Қайнарбұлақ с/о, C.Б.37 км  

Кадастрлық № 09-133-029-134 3150,0

-       3135,08     14,92       49 жыл        Қою қызыл топырақтар

174

Қайнарбұлақ с/о,О.Ш.25 км  

Кадастрлық № 09-133-029-131 1186,0

-       1176,0

10,0         49 жыл       Қою қызыл топырақтар

331

Қайнарбұлақ с/о, С.Б.38 км   

Кадастрлық № 09-133-029-133 3200,0

-        3187,72     12,28     49 жыл          Қою қызыл топырақтар

329

Қайнарбұлақ с/о, С.Б. 34 км  

Кадастрлық № 09-133-029-135 1200,0

-        1194,71      5,29       49 жыл         Қою қызыл топырақтар

14-1

Қоянды с/о, О.Ш. 12 км         

Кадастрлық № 09-133-050-061 300,0

-          299,8

0,2

49 жыл         Қою қызыл топырақтар

16

Қоянды с/о, О.Б. 11 км

Кадастрлық № 09-133-050-062 500,0

-

496,8 3,2

49 жыл         Қою қызыл топырақтар

119

Мади с/о, О.Ш. 15 км

Кадастрлық № 09-133-056-020    1000,0

-

990,0 10,0

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

158

Қырғыз с/о, О.Б. 9 км

Кадастрлық № 09-133-022-062 1312,0

-        1303,0

9,0

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

73

Мади с/о, О.Ш. 16 км

Кадастрлық № 09-133-058-007    1000,0

-

767,0 233,0

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

20

Мади с/о, О.Ш.31 км

Кадастрлық № 09-133-056-017    2000,0

-         1992,0

8,0

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

307

Қ. Аманжолов с/о, О.Б. 26 км

Кадастрлық № 09-133-036-136 900,0

-           896,0

4,0

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

356

Абай с/о, С.Ш. 21 км

Кадастрлық № 09-133-060-076 2100,0

-          2079,5 20,5

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

333

Абай с/о, С.Ш. 25 км

Кадастрлық № 09-133-060-077 3200,0

-         3166,6

33,4

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

103

Угар с/о, О.Ш. 12 км

Кадастрлық № 09-133-006-061 443,0        432,0

10,0

1,0

49 жыл      Қою қызыл топырақтар

314

Бахты с/о, С.Б. 26 км

Кадастрлық № 09-133-031-133    2800,0

-          2759,7 40,3

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

90

Угар с/о, С.Б. 7 км

Кадастрлық № 09-133-006-058 337,0

-

335,2 1,8

49 жыл     Қою қызыл топырақтар

256

Бахты с/о, О.Ш. 21 км

Кадастрлық № 09-133-031-129 1000,0

-

886,0 114,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

245

Бахты с/о, С.Ш. 18 км

Кадастрлық № 09-133-031-131 900,0

-

551,0 349,0

49 жыл      Қою қызыл топырақтар

440

Тегісшілдік с/о, О.Б. 13 км

Кадастрлық № 09-133-012-039 1000,0

-

985,0 15,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

162

Шарықты с/о, С.Б. 16 км

Кадастрлық № 09-133-052-151 1500,0

-          1451,0 49,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

140

Н. Нұрмаков а/о, О.Б. 25 км

Кадастрлық № 09-133-064-083 3000,0

-         2729,0

271,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

236

Қ. Аманжолов с/о, О.Ш. 26 км

Кадастрлық № 09-133-036-139  1600,0

-         1568,0 32,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

157

Тəттімбет а/о, О.Ш. 17 км

Кадастрлық № 09-133-054-058 2000,0

-         1640,0

360,0   49 жыл         Қою қызыл топырақтар

141

Темірші с/о, О.Ш. 22 км

Кадастрлық № 09-133-040-089   1500,0

-         1483,0

17,0

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

360

Қ. Аманжолов с/о, О.Б. 4 км

Кадастрлық № 09-133-036-134 338,4

318,9

19,4

0,1

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

325

Жаңатоған с/о, С.Ш. 37 км

Кадастрлық № 09-133-016-081 1000,0

-

992,9 7,1

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

309

Қ. Аманжолов с/о, О.Ш. 21 км

Кадастрлық № 09-133-036-135 600,0

-           595,9 4,4

49 жыл      Қою қызыл топырақтар

313

Н. Əбдіров с/о,О.Б. 18 км

Кадастрлық № 09-133-018-060 630,0

-

629,5 0,5

49 жыл         Қою қызыл топырақтар

352

Темірші с/о, О.Ш. 24 км

Кадастрлық № 09-133-040-095 1200,0

-        1194,8

5,2

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

364

М. Мамыраев а/о, О.Б. 30 км

Кадастрлық № 09-133-020-161   500,0

-

495,9 4,1

49 жыл       Қою қызыл топырақтар

175

Қайнарбұлақ с/о, О.Ш. 21 км

Кадастрлық № 09-133-029-127 1425,0

-         1415,0

10,0

49 жыл        Қою қызыл топырақтар

386

Бахты с/о, О.Б. 13 км

Кадастрлық №09-133-031-015 545,0

-

538,6 6,4

49 жыл        Қою қызыл топырақтар

387

М.Мамыраев а/о О.Б.27 км

      Кадастрлық №09-133-020-138 1000

-      928,1613 54,198 49 жыл         Қою қызыл топырақтар

МАМАН КЕҢЕСІ 

Алқаптарда өсімдік 

зиянкестерімен күресу шаралары