Файлдарды архивтеу жолдары. Компьютерлік вирустар

Вирустарды төменде көрсетілген белгілеріне қарай бірнеше топтарға жіктеуге болады:

-вирустардың орналасып алған орындарына қарай;

-вирустардың орналасқан алған орындарын бүлдіру тәсілдеріне қарай;

-керіқұрылымдық мүмкіндіктеріне(әрекеттеріне) қарай;

-вирус алгоритмдерінің ерекшеліктеріне қарай.

Вирустар орналасқан орындарына қарай желілік, файлдық және жүктелетін болып жіктеледі. Желілік вирустар компьютерлік желі арқылы тарайды, файлдық вирустар орындалатын файлдарға,ал жүктелетін вирустар- дискінің жүктелу секторына(Boot-сектор) немесе винчестердің жүйелік жүктелуін құрайтын секторына(Master Boot Record) орналасады.

Вирустар бүлдіру тәсілдеріне қарай резидентті және резидентті емес болып екіге бөлінеді. Резидентті вирустар компьютер жедел жадында орын алыр тұрады да, компьютер істеп шығарылғанға немесе қайта іске қосылғанға дейін "өз жұмысын" атқарады.Резидентті емес вирустар компьютердің жадында орналаспайды және олардың жұмыс істеу уақыты шектеулі болып келеді.

Вирустардың атқаратын іс-әрекеттеріне байланысты оларды мынандай топтарға бөлуге болады:

Зиянсыз вирустар компьютер жұмысына ешқандай залалын тигізбейді (оның тарату нәтижесінде дискінің бос жады кемиді);

Қауіпсіз вирустар әсері дискідегі ,бос орынның азаюымен және графикалық, дыбыстық, басқа да эффектілердің кемуімен шектеледі;

Қауіпті вирустар компьютерді жұмысынан жаңылыстыратын көңіл аударарлық зиянды әрекеттер туғызады;

Өте кауіпті вирустар әсерінен көптеген программалар, мәліметтер, жедел жадтың жүйелік аймақтарына жазылған компьютер жұмысына қажетті ақпараттар жойылып кетеді.

Вирус алгоритмдерінің ерекшеліктеріне қарай оларды мынандай да топтарға бөлуге болады:

компаньон-вирустар (companion) -файлдарды өзгертпейтін вирустар, бірақ олар осы атқарылатын EXE-файлға ұқсас заты(тіркеуі) .COM болып келетін орындалатын файлдар жасап шығарады;

"құрттар" (worm) -компьютерлі желі арқылы таралатын және компаньон-вирустар сияқты файлдарды, дискідегі секторларды өзгертпейтін вирустар.Бұлар желі арқылы компьютердің жадына орнығып алады да, басқа коипьютерлердің желілік адрестері бойынша өз көшірмелерін таратады;

"паразиттік" тоқпа кіретін вирустардың әсері тиген дискілік секторлар мен файлдардың мазмұндары өзгеріп кетеді;

"студенттік"-вирустарға болар болмас әсер ететін, резидентті емес, қателер саны өте көп вирустар тобы кіреді;

"стелс" -вирустарды (stealth) дамыған программалар тобына жатады, зақымдалған файлдар өңделуге тиіс сәттерде олардың орнына мәліметтердің ауру жұқпаған бөліктерің орналастырып, оларды да зақымдай бастайды;

"полиморфик" -вирустар (өздігіне өрбитін) өте қиын табылатын вирустар тобына жатады. Көп жағдайларда бір полиморфик-вирустың екі түрлі бейнесі бір-біріне сәйкес келмейді;

"макро-вирустарға"- мәліметтерді өңдеу жүйелеріне ендірілген макро тілдердің мүмкіндіктерін пайдаланатын вирустар тобы жатады. Вирустар компьютермен жұмыс істеу кезінде көптеген қолайсыз жағдайлардың туындауына әсер етеді. Олар:

• 
  Бірқатар программалардың жұмыс істеу жылдамдығы кемиді.
  
• 
  Файлдардың дискіде алатын орны ұлғайып кетеді.
  
• 
  Бұрын болмаған файлдар өз-өзінен пайда болады.
  
• 
  Кәдімгі жұмыс істеу режимінен салыстырғанда жедел жадтағы жұмыс істеу аймағының көлемі азаяды.
  
• 
  Кенеттен әртүрлі бейнелік және дыбыстық эффектілер пайда болады
  

Вирустардан сақтану үшін келесі шараларды қолдануға болады :

- дискіні физикалық зақымдаудан сақтау, дұрыс жұмыс істейтін программаларды қолданбауға және жұмыс істеп отырған адам қателікті жібірмеуін тырысу;

- профилактикалық шараларды пайдалану, яғни вирусты жұқтыру мүмкіндігін азайту тәсілдерін қарастыру;

- вирустан сақтайтын программаларды қолдану.

Вирустан сақтану үшін арнайы программалар қажет және оларды тұрақты түрде қолдану керек. Мұндай программалардыбірнеше түрлерге бөлуге болады: детекторлар, докторлар (фаг-програмалар), ревизорлар (файлдарға және дискінің жүйелік аумақтарында өзгерістерді бақылайтын программалар), доктор-ревизор-лар, фильтр-программалар (вирустан сақтайтын резиденттік программалар) және вакциииналар (иммунизаторлар).

> Детектор-прграммалар тек бұрыннан белгілі вирус түрлерінен ғана қорғай алады, жаңа вирусқа дәрменсіз боп келеді.

> Доктор-программалар немесе "фагтар" вирус жұққан программалар мен дискілерді "вирус" әсерін алып тастау.

> Ревизор-программалар кейінгімен салыстыра отыр сайкессіздікті анықтаса, оны дереу программа иесіне хабарлайды.

> Доктор-ревизорлар - файлдағы өзгерістерді анықтап қана қоймай, оларды автоматты түрде "емдеп" бастапқы қалпына түзейді.

> Фильтр программалар - компьютерлік жедел жадына тұрақты орналасып, вирустардың зиянды әрекеттеріне акелетін операцияны ұстап алып,бұл туралы жұмыс істеп отырған адамға дер кезінде хабарлап отырады.

> Вакцина-программалар (немесе иммунизаторлар) компьютердегі программалар жұмысына әсер етпей, оларды вирус "жұққан" сияқты етіп модификациялайды да, вирус әсерінен сақтайды, бірақ бұл программаларды пайдалану тиімді емес.

AVP-Windows операциялық жүйесінің барлық мүмкіндіктерін қолдана отырып, компьютерлік вирустармен күресуге арналған программа.Жұмыс барысында AVP программасы:

> Жедел жадты (DOS,XMS,EMS),

> Архивтелген (сығылған) барлық файлдарды,

> Жүйелік секторларды ,жүктелуші секторды және дискіні бөлу кестелерін тексереді,

> Тығыздалған, сығылған файлдарды,

> Архивтегі файлдарды,

> Иілгіш, жергілікті, желілік және CD-ROM дискілерін,

> Белгісіз вирустарды анықтауға өте қажетті эвристикалық Code Analyzer модульді тексереді.

> Вирус жоқ аймақтарды, объектілердің өзгергенін немесе өзгермегенін т.б. тексереді.

AVP программасын іске қосу үшін бас менюдегі Программалар - Antiviral Toolkit Pro-AVP Автомотическое обновление командаларын орындаймыз. Егер бұл командалар жоқ болса, AVP антивирус программасын дискетке орнату керек. Бул программа іске косылған мезетте жедел жадты резидентты вирустардан және антивирус прграммасының өзін вирусқа тексередi.

Программаны іске қосу кезінде "Зақымдалған объект" деген сұхбат терезесі пайда болған жағдайда AVP программасының дистрибутивті көшірмесі бар болса, оның зақымданғанын өшіріп, қайтадан орнату керек. Ал, дистрибутивті көшірмесі жоқ болса, "Зақымдалған объект" сұхбат терезесіеде "Емдеу" бөлімін таңдау қажет. Программаны қайтадан іске қосқан соң, антивирус программасы өзін өзі емдейді

AVP программасы іске қосылғаннан кейін вирусты тексеру объектісін және тексеру параметрлерін тағайындау мүмкіндігін беретін терезе ашылады.Бұл терезе Файл, Вирустарды іздеу және "?" белгісі бар- үш меню командаларынан, Аймақ, Объектілер, Іс-әрекет, Баптау, Статистика деген бес ішкі беттен тұрады.

Вирусқа тексеру үшін "Аймақ" (Область) астарлы бетінде тексерілетін объектіні немесе бумаларды көрсеткеннен кейін Іске қосу батырмасын басамыз. Дискіні немесе бумаларды таңдау үшін қажетті объектіде тышқанды екі рет шертеміз немесе "бос орын" пернесін басамыз. Программадан шығу үшін, Файл -Шығу командасын орындаймыз немесе орыс әріптерінің регистрі қосылып тұрған кезде +<Ф>+<Ы> пернелер комбинациясын басу арқылы да программаның жұмысын аяқтауға болады.

Егер компьютерде өте құнды ақпарат болса, олардың резервті кошірмесін басқа дискеттерге немесе магнитті таспаларға жазып алған дұрыс, себебі ешқандай антивирус программасы ақпараттардың резервт көшірмесі сияқты сенімді бола аомайды.