3. Адам сүйіспеншілігі.
Бірінші сүю, Аллаға махаббат болса, екінші сүю Алланың сүйіп жаратқан құлы адамға деген махаббат, сүйіспеншілік. Себебі адам бүкіл он сегіз мың ғаламдағы жаратылғандардың ішіндеғі ең құрметтісі, мәртебесі жоғарысы. Өйткені адам «болмыстың өзі, дәні», адамның дертін бөлісу, аяушылық ету, жәрдедесу, көмектесу, қол үшын беру оған деғен махаббатты, сүйіспеншілікті білдіреді. Бұл исламның дәл өзі. Исламда бір-біріне қол ұшын беру, көмектесу, жәрдесмдесу мәселелері туралы құранда көптеп келтірілген. Оның ішінде әсіресе, жетім-жесірлерге, кедей кепшіктерге, жалғызбастыларға, ғариптерге, пақыр міскіндерге, т.б. өмір сүруге мұқтажды болған адамдарға жәрдемдесу исламның негізгі мәселелерінің бірі болып табылады. Бұл туралы мұхаммед /с.ғ.с./ пайғамбарымызда, Қожа Ахмет Ясауи т.б. ислам әлемінің ғұламалары жырлап өткен. Ясауи өз хикметтерінде Мұхаммед /с.ғ.с/ пайғамбарды өзіне пір тұтып, оған өзінің үмбет екендігін және де оның айтқан сөздерімен істеген істерін бұлжытпай орындауға уағыздайды. Ғаріп, пақыр, жетімдерді сүюді Мұхаммад /с.ғ.с/ пайғамбардың мұра етіп қалдырғандығын үздіксіз жырлап отырады. Оған үмбет болсаң, жолын қуушы екенсің, сенде ғаріп, пақыр жетімдерді сүйе біл, сол сияқты, таза, кіршіксіз мөлдір бол, махаббатында күмән болмасын деп үйретеді. Бұл үшін аят, хадистерде айтқандарға көбірек құлақ сал дейді. Тағдырдың басқа салғанына қанағат ет, берген ырзыққа риза бол деп уағыздайды. Мұхаммад /с.ғ.с/ пайғамбардың ең құдіретті кеші Миғраж түні болса, сол миғраждан қайтіп келгеннен соң да ғаріп, пақыр, жетімдердің қал жағдайларын сұрағандығын жыр етеді. Яғни Мұхаммад /с.ғ.с/ пайғамбарымыздың адамға деген сүйіспеншілігінің, махаббатының шексіз кіршіксіз таза екендігін білдіреді.
Жалаңаштар мен аштарға қанағат болған Мұхаммед,
Кемтарлық көрген үмбетке шапағат болған Мұхаммед.
Түнде жатып көз ілмей тілейтұғын Мұхаммед,
Ғариппенен жетімге құрмет қылған Мұхаммед.
Ғарсы-күрсі базарына қамқор болған Мұхаммед.
Сегіз пейіш бәріне ие болған Мұхаммед.
Жетім, пақыр, ғаріпке пана болған Мұхаммед.
Осылай Мұхаммед /с.ғ.с/ пайғамбардың адамдарды қалай сүйетіндігін жырлай отырып оның сөзіменен ісін өзіне жол бастаушы мұра еткен. Оның соншалықты ұлы тұлға бола тұрып, ғарсы-күрсіні аралап, сегіз пейіштің есігін ашып Алла дидарын көріп қайтқан миғраж кешінің өзінде, мен-менсінбей келісімен ғаріп, пақыр, жетімдердің жағдайын сұрап білгендерін паш етеді. Оны өзіне сабақ тұтады, менде сондай болсам екен деп армандайды. Яғни Қожа Ахмет Ясауи адамды сүюде оған махаббатта болуда, Мұхаммед /с.ғ.с/ пайғамбарға ұқсасам екен деп армандаған және келешек ұрпаққа соны өсиет еткен.
Достарыңызбен бөлісу: |