Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»



жүктеу 8,21 Mb.
Pdf просмотр
бет11/116
Дата18.09.2023
өлшемі8,21 Mb.
#43447
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   116
8 Девочкин Электр аппараттары. Оқулық

Бақылау сұрақтары
1.
Магнитті тізбек дегеніміз не?
2.
Электр жəне магнитті тізбек арасындағы ұқсастық неде?
3.
Магнитті тізбектерді есептеу кезінде тура жəне кері тапсырма- 
ларды шешу нені көрсетеді?
4.
Магнитті тізбекті жылжытудың эквивалентті схемасы дегеніміз
не?
5.
Тұрақты МҚК жəне айнымалы МҚК кезінде магнитті тізбек-
тердің айырмашылығы неден тұрады?
6.
Айнымалы МҚК-дан магнитті тізбектің магнит өткізгішіндегі 
шығынды қалай азайтуға болады?
7.
Магнитті тізбек жұмысына сыртқы саңылауды енгізу қалай 
əсер етеді?
8.
Материалды қисық магнитсіздендіру неден тұрады?
9.
Магнитті энергия қалай анықталады?
10.
Поляризацияланған магнитті жүйенің қандай схемалары электр 
аппараттарында қолданылады?


24
2-ТАРАУ
ЭЛЕКТР ТҮЙІСПЕЛЕРІ ЖӘНЕ ЭЛЕКТР
ТІЗБЕКТЕРІНІҢ КОММУТАЦИЯСЫ
2.1.
 
Электр түйіспелері туралы жалпы 
мәліметтер
Электр тізбегіндегі 
екі ток өткізуші элементтердің қосылысы электр 
контактісі деп аталады. Жанасушы өткізгіштер деп түйіспе-детальдер 
немесе жай түйіспелер аталады. Түйіспе қосылысының сенімділігіне 
электр аппаратының өзінің жəне олармен басқарылатын тізбегінің қа- 
лыпты жұмысы тəуелді болады. Бұл сенімділік əдеуір дəрежеде бір түй- 
іспеден екіншісіндегі токтың өту аймағында үлкен электр кедергісіне 
қатысты – 
ауыспалы кедергімен 
анықталады. Түйіспенің жанасу бет- 
тері қаншалықты мұқият өңделсе де электр тоғы бір контактіден жеке 
нүктелердегі басқасына өтеді, бұл беттері бір-бініне жанасады, себебі 
мүлдем тегіс бетті оны өңдеудің қандай əдісі болмасын алуға болмайды.
Осы құбылыстың үлгілік картинасы 2.1-суретте берілген. Дөңестің 
басқа шыңындағы бір контактіні басу арқасында деформацияланады 
жəне түйіспелердің нақты жанасу алаңдары түзіледі.
Екі цилиндрлік түйіспелердің бүйірлерімен жанасуы кезінде бір 
түйіспеден екіншісіне токтың өту процесін қарастырамыз.
Түйіспелердің а радиусымен шеңбер пішінінде тек бір жанасу ауда- 
ны болады деп санайық (2.2 - сурет, 
а
). Пластикалық деформация кезін- 
де радиустың мəнін келесі өрнектен табуға болады
π
а


F
/σ, 
(2.1)
2.1
-сурет. Электр түйіспесінде токтың өтуінің үлгілік картинасы


25
R
п
2.2-сурет. Бір нүктелі түйіспеде токтың жайылуының идеалдандырылған 
картинасы:
а 
— токтың бір жерге жиналу облысы; 
б 
— ток өрісінің ф потенциалдарының 
картинасы
мұндағы 

— түйіспелердің басу күші; σ — түйіспе материалын майы- 
стырудың уақытша кедергісі.
Ток желісінің жанасу ауданында бір жерге жиналуы нəтижесінде ток 
жолы өзгереді. Іс жүзінде ток өтетін өткізгіш қимасы аз болады, бұл 
кедергінің ұлғаюын тудырады. Бір жерге жиналу облысындағы токтың 
жайылу картинасы жартылай шексіз ортадағы а радиусымен тегіс диск- 
тен токтың жайылу картинасына ұқсас.
Жазылу облыстарының өлшемдері түйіспе заттарының өлшемдері 
бойынша аз болғандықтан, нақты түйіспелерді жартылай шексіз зат- 
тармен алмастыруға болады. Жанасудың бір дөңгелек ауданы болатын 
екі жартылай шексіз денесі үшін электр потенциалдары φ мен ток өрі- 
стерінің картинасы 2.2, 
б
-суретте берілген.
Эквивалентті беттері айналудың жартылай эллипсоидтары, ток сы- 
зықтары – ортақ фокусы бар гипербола болып табылады. Мұндай түй- 
іспелерде токтың өтуінің идеаландырылған картинасы үшін кедергі ке- 
лесі өрнекпен анықталады
= ρ/(2а), 
(2.2)
мұндағы 

— түйіспе материалдарының шекті электрлік кедергісі.
(2.2) формуласы егер түйіспе затының кесе-көлденең өлшемдері жа- 
насу алаңының диаметрінен кемінде 13 есе артса, 5 % дейін қателікпен 
дұрыс болады. Көптеген тəжірибелік жағдайларда көрсетілген шарт 
сақталады, себебі жанасу аудандарының өлшемдері əдетте миллиметр 
үлесінен артпайды.
(2.1) формуласы бойынша аудан радиусын а тауып жəне оның өрне- 
гін (2.2)-формудаға қойып, аламыз:


26
п
п

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   116




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау