-тарау:  Еңбек жэие ецбекацы  есебі

12-тарау:  Еңбек жэие ецбекацы  есебі  ♦ 311
№
Жұмысшылар мен 
кызмегасрлердін
ата*жөш
О
&
>
м
«
а.
0  
‘ч;
гг
1
2
Ж
ум
ы
с 
іс
те
гі
ен
 
са
га
гт
та
ры
ны
к 
сш
ш
 
(с
ағ
ат
)
Т
ар
и
ф
- 
тік
 
кг
аф
ф
и
ц
и
ен
ті
Та
ри
ф 
бо
йш
пн
а 
ес
еп
- 
те
лг
ен
 
ең
бс
ка
кы
 
со
м
а-
 
сы 
(т
ең
ге
)
қо
сы
м
ш
а 
та
б
ы
с 
ко
эф
ф
и
ц
ек
ті
Ж
р
іы
сш
ы
л
ар
ға
 
ес
еп
-
те
лг
ен
 
ең
бе
ка
кы
 
со
м
ал
ар
ы
 
(т
ен
гс
)
1
2
3
4(2x3)
5 6*/4*)
6(4x5)
1
А
1
175
1  76
308
26.1
8838.Н
2
Аліат 
аев Б.
2
160
2 06
329.6
26.1
8602.06
3
Әбдірахмалов 
Ж.
3
165
2.35
187 
75
26.1
10120 3
4
Бакгыбаев 
С
4
154
2.64
406  56
26 
I
10611 
2
5
Щмашев М.
5
150
2,93
439,5
261
11471,0
6
Тілесов 
Ж
6
164
3.23
529.72
26.1
13825 7
Жиыны
968
2401,13
62669.6
Қосымша табыс  коэффиценті  бұл  мысалымызда  26  (жиырма 
алты)  теңге  10  (он)  тиынга  тең  болып  отыр  (яғни  6  бағана/ 
4 
багана  немесе 62669 тенге 60 тиын бөлінген 2401  теңге  13 тиын 
*= 26 теңге  10 тиын)
Егеркәсторындардаөшмөндірудіңтапсырмасынартығымен 
орындағаны? жүмыс  істеу  барысында  ақау жібермегені,  кұрделі 
де  киын  жұмысты  атқарганы  жэне  тағы  басқалар  үшін  сыйакы 
берілетін  болса,  онда  ол  сома  бригаданың  жұмысшылары 
мен  кызметкерлерінщ  арасында  олардын  кесімді  еңбекакы 
сомасьіна  үйлесімді  (пропорционадцы)  түрде  бөлінеді,  Кейбір 
жүмысшылар  мен  қызметкерлер  бір  айдың  ішінде  бірнеше 
бригаданың  қүрамында  жұмыс  атқаруы  мүмкін.  Мүндай 
жағдайда  эрбір  жұмысшы  өзінің  істеген  жұмысы  туралы  мәлі- 
мет  жазады.  Осы  деректі  мэлімет  негізінде  сол  жұмысшының 
немесе  қызметкердің  есепті  айдагы  еңбекақысы  есептеліп 
шыгарылады. 
Жоғарыда 
жалпы 
көрсетілген 
бригадаиың 
табысын жұмысшылар  мен  кызметкерлердін  арасында олардың 
жұмыс  Істеген  уақыты  мен  олардың  мамандық  дэрежесіне 
қарай  бөлу  әдісі,  бригада  мүшесінщ  барлыгын  бірдей  адал 
ниетпен  жұмыс  істеуге  ынталандырмайды  Соған  байланысты 
соңгы  кезде  еңбекақы  сомасын  бригада  мүшелерінің  арасында

оларды ң   ең б екке  қаты су  ко эф ф и ц и ен тін е  қарай   б ө л у   эд ісі 
кең ін ен   қолданы луда.  Ол  үш ін  бри гад ад ағы   ж ұ м ы сш ы л ар   м ен 
қы зм етк ер л ер д ің   әрб ір  м үш ел ерін е  ай  сай ы н   ол ар д ы ң   еңбекке 
қаты су  коэф ф и ц и ен тін   ан ы қтай ды .  Ж үм ы сты   ж ақ с ы   істеген , 
ең бек 
онш ділігін 
артты рған  ж ү м ы сш ы л ар   м ен   к ы зм етк ер л ер ге 
ж оғары лату 
коэффициенті  беріледі 
де, 
ал 
ең б ек  
тэртібі  мен 
тех н и к ал ы қ  
қауіпсіздік 
ер еж есін   бүзғаны   үш ін   ж эн е   қү р ал- 
са й м а н д а р ға 
немқүрайлы 
қарағаны  ж ән е тағы  б асқ а кем ш іліктер і 
ү ш ін т ө м е н д е т у  коэф ф ициенті б еріледі. Ж ү м ы стағы  ж ет істік т ер і 
мен  ж іб ер іл ген   кем ш іліктерін ін   әр қ ай сы сы н а  бай лан ы сты  
ү й ы м д ар д а  эр  тү р л і  төм ен дету  ж эн е  ж огары лату  коэф ф и ц и ен ті 
қар асты р ы лад ы .  К әсіп о р ы н д ар д агы   ж ү м ы сш ы л ар   м ен  қы зм ет- 
керлерге н е гізгі 
деп 
аталаты н 
кесімдіжэне 
м ер зім д і ең бекақы дан  
б асқа  эр  тү р лі  қо сы м ш а 
еңбекақы 
болы п  таб ы латы н   бір 
жолгы 
сы й ақы лар   ж эн е ж әр д ем ақы лар  тө л ен у і  м үм кін .
*
12
.
8
. 
Қосымша  еңбекақы  есебі
Мейрам  күнінің  алдындагы  ңысңартылган  ясүмыс  уацы- 
тына еңбекақьі есептеу жэне оны төлеу
Халық 
ш аруаш ы лы ғы   салалары ндағы   үйы м дарда  мейрам 
күнінің  алды ндағы   ж үмы с  куні  бір  сағатқа  қы сқарты лады . 
Бүл 
күні  ж ұм ы с  істеген  ж ұмы сш ы -кы зм еткерлердің  еңбекакылары 
бы лайш а  төленеді.  Ү йы мдарда  еңбекақы ны ң  кесімді  ту р і  бел- 
гіленген  ж ұм ы сш ы лар  мен  кызметкерлерге  өндіріп  ш ы ғарган 
өнімдері  мен  детальдары ны ң,  сондай-ақ  атқарған  кы зм етінің  са- 
ны мен көлем іне байланы сты белгіленген м өлш ерде гана еңбекақы  
есептеліп төленеді. Ал кэсіпорындарда 
еңбекақыньщ 
мерзім ді түрі 
бойы нш а 
еңбекақы 
есептеліп,  төленіп  ж үрген  ж ұм ы сш ы лар  мен 
қызметкерлерге  бұл,  яғни  қы сқартылған  ж ұмы с  күні  үш ін   толы қ 
ж ұмыс  күніне белгіленген  мөлш ердегідей еңбекақы  төленуі тиіс.
Жасөспіртдерге еңбекақы толеу
К әсіпоры ндарда  аптасьш а  алты  күн  ж ұм ы с  күні,  бір  күн 
дем алы с  күні  болы п  белгіленген  ж ағдайда  осы  ұйы м да  ж ұмы с 
істейтін  16-18  ж ас  аралығы ндагы   ж асеспірім дерге  белгіленген
312  ♦ Бухгштерлік есеп  теориясы ж эне негіздері