«Экология және жер қойнауын пайдалану салаларындағы табиғи ресурстарды тиімді қолдану»

жүктеу 0,85 Mb.

Pdf просмотр

бет	20/51
Дата	22.06.2023
өлшемі	0,85 Mb.
	#43050
түрі	Конспект

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 51

3.-геохимии-и-экогеохимии-каз

Жоспар 1.Шөгінді жыныстар. 2. Гипертек және биотек. 3.Геохимиялық кедергілер. 1.Шөгінді жыныстар.
2. Гипертек және биотек.

Бақылау сұрақтары:
1.Гидротермалық ерітінділер. Гидротермалық ерітінді суларының жіктелуі?
2. Постмагмалық құбылыстарға сипаттама беріңіз?
3. Шөгінді ерітінділер және пегматиттер дегеніміз не?
4. Гидротермалық метасоматоздың сипаттамасы қандай?
5. Пегматитті үрдіс геохимиясының (соңғы магмалық кристалданудың
геохимиясының) ерекшеліктерін сипаттаңыз.

6. Гидротермалды үрдісте химиялық элементтердің қоспаларын түзудің және
бөлудің жағдайлары қандай?
Тақырып 1.9. Гипергенез және шөгінділену геохимиясы.
Жоспар
1.Шөгінді жыныстар.

2. Гипертек және биотек.
3.Геохимиялық кедергілер.

1.Шөгінді жыныстар.
Шөгінді жыныс
– жердің беткі өңіріне тән термодинамикалық жағдайларда,
әртүрлі үгілу есебінен, сулы ерітінділер құрамының химиялық немесе
механикалық жолымен тұнбаға түсу нәтижесінде, әр түрлі ағзалар
тіршілігінің арқасында, немесе осы үш үрдістің бір-біріне орайлас көрініс
беруі салдарынан түзілген барша тау жыныстарының жалпы жиынтығы.
Шөгінді жыныстардың химиялық құрамының ерекшеліктері:
1.натриймен салыстырғанда калийдің мөлшері көбірек болады;
2.карбонаттарда кальций оксиді мен магний оксидінің мөлшері көп болады;
Шөгінді жыныстардың құрамындағы минералдар екі түрге бөлінеді:
1. Төзімді, тау жыныстарының үгілуі барысында, өз тұтастығын сақтап
қалған минералдар;
2. Химиялық ыдырау өнімдерінен пайда болған минералдар.

25
2. Гипертек және биотек.
Гипертек үрдістер
– минерал түзуші үрдісітің нақталы сатысы барысында
жер қыртысының беткі қабаттарына тән тау жыныстары мен
минералдардың әртүрлі өзгерістерге ұшырау үрдісі.
Гипертектің бағыты мен ерекшеклігі төмен температуралармен және төменгі
қысыммен анықталады.
Гипертекте маңызды ролді атмосфераның активті оттегі, су мен құрамында
ерітілген оттегі мен қөмірқышқыл оксиді бар сулы ерітінділер атқарады.
Гипертектің жүру бағыты мен үрдісіне гипертек ортаның физико-
географиялық жағдайлары әсер етеді (климат, рельеф, тау жыныстардың
химизмі).
Гипотекті минералдар
– терең эндотекті, яғни жер қыртысы
қойнауларындағы магманың қату үрдісіндегі бөлінетін газ бен ыстық сулы
ерітінділер және магманың балқымасының кристалдану нәтижесінде пайда
болған минералдар (дала шпаты, пироксен, оливин, топаз, кварц, слюда).
Жер қыртысындағы гипотекті үрдістер тұрақсыз болады, үгілу үрдістерінің
нәтижесінде бұзылып гипотекті минералдарға ауысады.
Гипертекті минералдар
– жер қыртысының беткі қабаттарында терең
минералдардың бұзылу мен қайтадан түзілуі үрдістеріндегі минералдарды,
гипертекті минералдар деп атайды (опал, халцедон ж/е т.б.).
Биотек (грек сөзі «биос»-өмір)
Ағзалардың белгілі бір түрінің екінші түрден жаратылғанын зерттейтін
ғылым. «Биогенез» терминін Т. Гексли 19 ғасырда енгізген.
Элементтердің жылыстауы, жинақталуы мен шашырауы тірі ағзалардың
әрекеттерінін болады.

жүктеу 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 16 17 18 19 20 21 22 23 ... 51