45
Сурет 3. Мультипрограммалық ЭЕМ жұмысының негізгі сипаттамаларының
мультипрограммалану коэффициентіне тәуелділігі
Мультипрограммалық ЭЕМ жұмысының тиімділігінің өзгеруіне орындаушы
программаларға берілетін әр түрлі басымдылықтар (приоритеты) әсер етуі мүмкін. Ол
басымдылықтарды қайта бөлу ЭЕМ-нің өткізгіштік қабілетінің жоғарылауына да, және
төмендеуіне де әкелуі мүмкін. Нақты нәтиже орындалып жатқан программалардың
сипаттамаларына байланысты болады. Дербес жағдайда, егер мультипрограммалық
қоспаның құрамында процессорды ұзақ уақытқа жұмыс жасатқызатын жалғыз
программа болса, онда ол прогоамманың басымдылығының жоғарылауы ЭЕМ-нің
өткізгіштік қабілетін төмендетеді, ал төмендеуі –жоғарылатады. Бұл басымдылығы
қарастырылып жатқан программадан төмен программаның орындалуы процессорды
қолданудағы аз шамасына байланысты блокталуымен түсіндіріледі. Осындай ұқсас
жағдай басқа да бірге қолданылатын ресурстармен болуы мүмкін. Соның ішінде
ерекше маңызға ие болып табылатыны жетіспеушіліктері көбірек ресурстар, яғни олар
жүктеудің жоғары коэффициентіне және орташа кезектің жоғары ұзындығына ие
болып табылады. Көбінесе жоғары басымдылық жетіспеуші ресурсты тез босатуға
жағдайы бар программаларға беріледі. Мұндай жағдайлар кесте теориясы (теория
расписаний) шеңберінде шешіледі. Сонымен бірге шешім табу көп жағдайда барлық
нұсқаларды толық қарастырып шығуға әкеленеді. Барлық мүмкін нұсқаларға толық
теориялық баға берудің күрделілігіне байланысты, тәжірибеде оптималды емес
рационалды шешім беретін түрлі эвристикалық алгоритмдер кеңінен қолданылады.
Мультипрограммалық ЭЕМ-де ресурстар
статикалықпен қатар,
динамикалық
негізде бөлінуі мүмкін. Бірінші жағдайда ресурстар процестің туындауына дейін
бөлініп, кейін процесс үшін тұрақты болып қалады. Қандай да бір
процестегі ресурстың
босатылуы тек сол процесс аяқталған сәтте ғана орын алады. Ал динамикалық бөлінуде
ресурстар процеске оның даму шегіне байланысты бөлінеді.
Статикалық негіздегі бөліну жүйеде процестердің олардың туындаған сәтінен
бастап тезірек дамуына септігін тигізеді. Ал ресурстардың динамикалық негізде бөлінуі
ресурстарды олардың кідіруін азайту тұрғысынан тиімді қолдануды қамтамасыз етуге
мүмкіндік береді.
Статикалық бөліну схемасы процестің орындалуын оның туындаған сәтінен
бастап кепілдендіру қажет болған жағдайда қолданылады. Бұл тәсілдің кемшілігі
ретінде жүйеге процестің туындауына тапсырыстың келу сәтінен бастап оның ұзаққа
тоқтап қалу мүмкіндігін айта кеткен жөн, себебі тапсырысқа талап етілетін барлық
ресурстардың босатылуын күту қажет және тек олардың барлық құрамы толық
болғанда ғана процесті іске қосу мүмкін болады. Көбінесе ресурстарды бөлуде тек
статикалық принципті қолдану бір программалық жұмыс режиміне әкеп соғады.
Динамикалық
бөліну
кезінде
ресурстардың
кідіруін
азайтуға
талпыну
ресурстардың
бөліну жүйесінің
күрделенуінің ұлғаюына және, нәтижесінде,
процестерді басқарудағы жүйелік шығындардың ұлғаюына әкеледі. Сондықтан