МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ.............................................................................................................
3
НЕГІЗГІ ТЕРМИНДЕР ЖӘНЕ АНЫҚТАУЛАР................................................
4
ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, I БӨЛІМ.............
6
ЭЕМ-НІҢ НЕГІЗГІ ФУНКЦИОНАЛДЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІ, II БӨЛІМ..............
15
АРИФМЕТИКАЛЫҚ-ЛОГИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛҒЫ..............................................
21
БАСҚАРУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫ...............................................................................
26
ЕСТЕ САҚТАУ ҚҰРЫЛҒЫСЫ...........................................................................
31
32-РАЗРЯДТЫ МИКРОПРОЦЕССОРДЫҢ АРХИЕКТУРАСЫ......................
39
МУЛЬТИПРОГРАММАЛЫҚ ЭЕМ ЖҰМЫСЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ.............
41
РЕСУРСТАРДЫ УЛЕСТІРУ ТӘРТІБІ ЖӘНЕ МУЛЬТИПРОГРАММАЛЫ
ЭЕМ-НІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУІНІҢ НЕГІЗГІ РЕЖИМДЕРІ..................................
47
ЖАДТЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ..............................................................................
51
ДЕРБЕС ЭЕМ-дегі ЖАДЫНЫ БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ......................................
56
МУЛЬТИПРОГРАММАЛЫҚ ЭЕМ-гі ЖАДЫНЫ ҚОРҒАУ.........................
60
АҚПАРАТТЫ ЕҢГІЗУ-ШЫҒАРУ.......................................................................
65
ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІНIҢ АРХИТЕКТУРАСЫ. МӘЛIМЕТТЕРДIҢ
ПАРАЛЛЕЛЬ ӨҢДЕУI БОЙЫНША АРХИТЕКТУРАЛАРДЫҢ
КЛАССИФИКАЦИЯСЫ......................................................................................
70
ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІНIҢ АРХИТЕКТУРАСЫ.
SMP ЖӘНЕ MPP-
АРХИТЕКТУРАЛАРЫ. ГИБРИДТІК АРХИТЕКТУРА (NUMA). КӨП
ДЕҢГЕЙЛІ ИЕРАРХИЯЛЫ ЖАД КОГЕРЕНТТІЛІГІН
ҰЙЫМДАСТЫРУ.................................................................................................
72
ЕСЕПТЕУ ЖҮЙЕЛЕРІНІҢ АРХИТЕКТУРАСЫ. PVP-АРХИТЕКТУРАСЫ.
КЛАСТЕРЛЫ АРХИТЕКТУРА…………………………………………………
76
ТЕСТІК СҰРАҚТАР..............................................................................................
82
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ............................................................................................
105
4
НЕГІЗГІ ТЕРМИНДЕР ЖӘНЕ
АНЫҚТАУЛАР
Адрес –Регистрді, жады ұяшығын, есте сақтау құрылғысының алқабын, сыртқы
құрылғыны немесе желі торабының өзгешеліктерін, анықтаушы сан код немесе
индентификатор. 2-команданың операнды көрсетуші бөлігі. 3 хабардың адресатты
(алушыны) көрсетуші бөлігі. ЭСМ-дің есте сақтайтын объектінің тұрған орнын
көрсету.
Алгоритм – берілген есепті қадамдық процедура түрінде шешу үшін қажетті
операциялардың мазмұны мен орындау тәртібін түпкілікті анықтайтын нұсқаулар
жиынтығы.
Аналогті – цифрлық түрлендіргіш (АЦТ) – аналогті (үздіксіз) сигналды талдап
оны дискретті (үздікті) сигналға түрлендіретін құрылғы.
Арифметикалық-логикалық құрылғы
(АПҚ)
–
ЭВМ
құрамындағы
арифметикалық және логикалық операцияларды орындайтын құрылғы.
Ассемблер тілі
–
элементтерінің құрылымы машина тілінің командаларының
форматтарына сәйкес келетін төменгі деңгейлік программалау тілі.
Байт – информацияның 8 битке тең өлшем бірлігі. Мұны компьютер біртұтас
бірлік ретінде
қарастырады. Байтпен компьютерде
қолданылатын қажетті
символдарды кодтайды.
Бит – информация мӛлшерін өлшеудің екілік кодтағы бірлігі. Оның шамасы
мүмкіндігі (ықтималдығы) тең тек екі жағдайдың бірі туралы информацияға тең
(«бит» - ағылшынша екілік сан деген сөз).
Бод – информацияны беру жылдамдығының өлшемі, 1 бод секундына 1 бит
информация беру деген сөз.
Буфер – мәліметтер алмасуы кезіндегі алмасу жылдамдықтарының, мәліметтер
блогының
өлшемдерінің
және оқиғалардың
пайда болуының кезеңдерінің
айырмашылықтарын
үйлестіруге пайдаланатын машина жадысының өрісі немесе
арнайы құрылғы.
Вентиль(Veiltil - клапан) - электр тогының бағытына байланысты жоғары және төмен
өткізгіштігі бар
электр аспаптары
Графиксалғыш – мәліметтерді графикалық пішінде қағазға және т.б. мәлімет
тасуышқа шығару құрылғысы. өлшемі, дәлдігі, жылдамдығы, шығару түстері, басқа да
көрсеткіштеріне қойылатын талаптарға сәйкес графиксалғыштардың кӛптеген түрлері
кездеседі.
Дисплей – деректерді ЭЕМ-ге енгізу және электронды-сәулелік түтік экранында
тіркеп, кескіндеу мен
оны немесе экранды пульт. Олар ЭЕМ мен маман-
оператордың арасында оперативті (қолма-қол) түрде информация алмасуы қажет
жағдайларда қолданылады. ЭЕМ-ге деректерді енгізу, қайта шығарып алу, т.с.с.
клавиатура және «сәулелі
қаламұш»,
«джойстик» арқылы жасалынады. Сөздің
ұзындығы – бір машиналық сөзде биттің саны.
Есте сақтаушы құрылғы (ЕСҚ) - жады-деректерді автоматты түрде қайталап бере
алатын күйінде жазып алатын құрылғы.
Жады – информацияны сақтауға арналған құрылғы.
Интерфейс – микропроцессор мен сыртқы құрылғылар арасындағы деректер ағыны
мен олардың кӛлемін (форматтарын) басқаратын құрылғылар.
Команда
–
нұсқау деп компьютерге
қажетті амалдарды (операцияларды)
орындауға берілетін кез-келген бұйрықты, нұсқауды айтады. Белгілі операцияны
орындаушы құрылғының орындауына сәйкес келетін басқарушы сигнал.
Контролер – сыртқы құрылғыларды басқаратын құрылғы. Орташа, үлкен және
үлкен ЭВМ-дерде бұл құрылғыларды басқаратын құрылғы деп атайды және ол аса