Әдістемелік нұСҚаулар караганда 2018 Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері

жүктеу 435,5 Kb.

бет	1/2
Дата	04.01.2022
өлшемі	435,5 Kb.
	#36042
түрі	Нұсқаулар

1 2

МУ к лаб.раб.1 каз ОКДМ (1)

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

АТҚ кафедрасы

«Машина бөлшектері» пәні бойынша

5В071300 – «Көлік, көліктік техника және технологиялар» мамандығының студенттері үшін №1 зертханалық жұмысты орындауға арналған
ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Караганда 2018

Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері – типті цилиндрлі тісті редукторлардың құрылымын оқып білу, олардың кинематикалық, геометриялы және күшті параметрлерін анықтау мен талдау.
1 Жұмысты орындау тәртібі.
1.1 Цилиндрлі редукторлардың құрылымымен танысу
Жіктеудің негізгі элементтерімен және редукторлардың құрылымымен танысуы зат, атлас пен анықтамалық бойынша өтеді:

1) Корпустық бөлшектер: табан, қақпақ, люктар; олардың бір бірімен, сонымен қатар редуктордың рамамен жалғау тәсілі (болттар үшін саңылаулардың диаметрлері, олардың орналасуы мен осьтарының арасындағы аралығы).

2) Тісті іліністің бөлшектері: тісті дөңгелектер, дөңгелектер, біліктер,, шпонкалы және шлицті қосылыстар.

3) Біліктердің подшипниктері, қақпақтар мен тығыздаулар. Подшипникті түйіндерін реттеу тәсілдері.

4) Редукторды майлайтын майы: құю тәсілдері, майды құйып алу және деңгейді бақылау; ілініс пен подшипниктерді майлау тәсілдері. Тартпа көмейлердің құрылымы.

5) Редукторларды тасымалдауда жәнк монтажда көтеру үшін тетіктері: рым-болттар, проушиналар, ұстағыштар.

Жіктеудің негізгі элементтерімен пайдалана отырып, берілген редуктордың қысқаша сипаттамасын беру; басқа сұлбалармен салыстырып, берілген сұлбаның артықшылықтар мен кемшіліктерін талдау.

Дөңгелектердің тістерінің санын және біліктердің айналу жиіліктерін көрсетіп, редуктордың кинематикалық сұлбасын сызу.

1.2 Редуктордың бір сатының кинематикалық және геометриялық параметрлерін есептеу мен анықтау (оқытушының нұсқауы бойынша).
Штангенциркуль мен сызғыштың жәрдемімен тісті дөңгелектердің параметрлерін өлшеп анықтау (1 кесте мен 1 суретке қара).
Кесте 1 – Цилиндрлі тісті дөңгелектердің өлшенген геометриялық параметрлері

Параметрдің атауы	Белгілеуі	Шама
1	2	3
Тісті дөңгелектің тістерінің саны
Тісті дөңгелектің тәжінің ені, мм
Тісті дөңгелектің тістерінің шыңдарының диаметрі, мм
Тісті дөңгелектің тістерінің ойыстарының диаметрі, мм
Дөңгелектің тістерінің саны
Дөңгелектің тәжінің ені, мм
Дөңгелектің тістерінің шыңдарының диаметрі, мм
Дөңгелектің тістерінің ойыстарының диаметрі, мм
Тістердің еңіс бұрышы, град
Ось аралығы, мм
Дөңгелектің білігінің диаметрі

Сурет 1 – Цилиндрлі тісті дөңгелектің өлшенген геометриялық параметрлері
Есептеу арқылы цилиндрлі дөңгелектердің геометриялық параметрлерін анықтау. Параметрлердің мәндерін жүздік дәлдігімен есептеу.
1.2.1 Шеңберлі және нормалы ілініс модульдерін анықтау:
, мм (1.1)

, мм (1.2)
Нормалы модульдің есептеп алынған мәні МЕСТ 9563-66 бойынша қатардан қабылданады:

1-ші қатар:1; 1,25; 2; 2,5; 3; 4; 6; 8; 10; 12; 16; 20;

2-ші қатар: 1,375; 1,75; 2,25; 2,75; 3,5; 4,5; 7; 9; 11; 14; 18; 22.

ескерту: 1-ші қатар 2-ші ден артық артық көру керек.

1.2.2 Тістердің еңіс бұрышын дәлдеу:
, (1.3)
1.2.3 Бөлгіш шеңберлердің диаметрлерін анықтау:

– тік тісті беріліс үшін:

, (1.4)
– қисық тісті беріліс үшін:
, (1.5)
1.2.4 Ось аралығын тексеру:
, (1.6)
1.2.5 Тісті дөңгелек пен дөңгелектің шошақ шеңберлерінің диаметрін анықтау:
, (1.7)
1.2.6 Тісті дөңгелек пен дөңгелектің ойыс шеңберлерінің диаметрін анықтау:
, (1.8)
Есептеп алынған и мәндері өлшенген мәндерімен салыстырады. Диаметрлердің есептелінген және өлшенген мәндері үйлескенде ( мм айырмашылықта) – беріліс ауытқусыз кесілген ( ), үйлесу болмаған жағдайда – дөңгелектер ауытқумен кесілген. Сондай жағдайда ауытқумен тісті дөңгелектердің геметриялық параметрлердің есептеуі 2-ші кестеде келтірілген формулалар бойынша өткізіледі.

Кесте 2 – Ауытқумен орындалған, цилиндрлі тісті дөңгелектердің сыртқы іліністің берілістеріндегі негізгі геометриялық қатынастары

Ілініс параметрлері	Тік тісті берілістер	Қисық тісті берілістер
Бастапқы контурдың ауытқу коэффициенті
Бастапқы контурдың ауытқу коэффициенті	Мұндағы диаметрлер – өлшенген
Теңеулік ауытқудың коэффициенті (тек болғанда ғана)
Ілініс модулі
Ілініс модулі	Мұндағы – тістің өлшенген биіктігі
Бөлгіш диаметрлер
Тістердің шыңдарының диаметрлері (өлшенген диаметрмен үйлесу міндетті)
Тістердің ойыстарының диаметрлері (өлшенген диаметрмен үйлесу міндетті)
Ось аралығының есептелінген мәні (өлшенген мәнімен үйлесу міндетті)

1.3 Редуктор мен іліністегі күштердің жүктеме параметрлерін анықтау

1.3.1 Бастапқы мәліметтер:

а) жүргізетін біліктің айналу жиілігі: n₁=1440 об/мин;

б) беріліс реверсивті немесе реверсивті емес (студент қабылдайды);

в) тісті дөңгелек пен дөңгелектің материалы, термоөндеу келесі үйлестіруінде беріледі:

1-ші вариант:

тісті дөңгелек – болат 40ХН, жақсартылған, НВ 270,

дөңгелек – болат 40ХН, нормаланған, НВ 240.

2-ші вариант:

тісті дөңгелек – болат 40Х, нормаланған, НВ 240,

дөңгелек – болат 50, нормаланған, НВ 210.

3-ші вариант:

шестерня – болат 45, нормаланған, НВ 220;

дөңгелек – болат 40, нормаланған, НВ 190.

4-й вариант:

тісті дөңгелек – болат 40ХН, суару, HRC 54,

дөңгелек – болат 40ХН, суару HRC 50.

4 адамнан тұратын бригаданың студенттеріне төрт вариант үшін (әрқайсына өзінің варианті) келесі есептеулерді жасау керек.

1.3.2 Шекті жалғасу кернеулерді (ұзақ жұмысы N_HE > N_HO – кернеулердің ауысу циклдарының баламалы саны негізгі кернеуден артық) анықтау:

,МПа (1.9)
мұнда – тістердің беттерінің жалғасу төзімділіктің шегі, ол кернеулердің ауысу циклдарының негізгі санына сәйкес, келесі формула бойынша анықталады:

– қаттылығында:

,МПа (1.10)
– > қаттылығында:
,МПа (1.11)
– қауіпсіздік коэффициенті, ( болғанда) қабылданады және ( > болғанда) қабылданады;

– тістердің ілесетін беттерінің кедір-бұдырлығын есепке алатын коэффициенті, ол ( болғанда) қабылданады;

– ұзақ төзімділік коэффициенті, ол берілістің жүктеме тәртібі мен жұмыс істеу мерзімнің әсерін есепке алады (зертханалық жұмыстарда қабылданады).

Тік тісті дөңгелектер үшін есептеу шекті б_HP кернеу ретінде кіші мәнін қабылдаймыз (әдетте дөңгелек бойынша). Қисық тісті дөңгелектер үшін б_HP келесі формула бойынша анықталады:

,МПа (1.12)
мұнда – дөңгелек үшін шекті жалғасу кернеу;

– тісті дөңгелек үшін шекті жалғасу кернеу.

1.3.3 Жүргізетін біліктегі шекті айналу моментін анықтау (төрт вариант үшін шекті жалғасу кернеулердің мәндерінен тәуелді):
, Н^.м (1.13)
мұнда жүктеме коэффициенті, келесі формула бойынша анықталады:
, (1.14)
мұнда – тік тістердің арасындағы жүктеменің үлестіруін есепке алатын коэффициенті, ол дөңгелектің шеңберлі жылдамдығынан және дәлдік дәрежесінен тәуелді.

Шеңберлі жылдамдық келесі формула бойынша анықталады:

,м/с (1.15)
Дөңгелектің талап ететін дәлдігі 3-ші кесте бойынша қабылданады.
Кесте 3 – Цилиндрлі дөңгелектер үшін берілістің дәлдік дәрежесін таңдау бойынша шамалы ұсыныстары

Дәлдк дәрежесі	Шеңберлі жылдамдығы , м/с		Пайдалану саласы
Дәлдк дәрежесі	Тік тісті дөңгелектер, дейін	Қисық тісті дөңгелектер, дейін	Пайдалану саласы
7-ші (дәл берілістер)	8	12,5	Жоғары жылдамдықта және орташа жүктемеде жұмыс істейтін берілістер немесе керісінше
8-ші (орташа дәлдігімен берілістер)	5	8	Жалпы машина жасаудың, ерекше дәлдікті талап етпейтін берілістер
9-ші (төмен дәлдігімен берілістер)	2	3,5	Төмен дәлдікті талап ететін жай жүретін берілістер

коэффициентінің мәні 4-ші кесте бойынша анықталады.
Кесте 4– Значения коэффициента

Дәлдік дәрежесі	Шеңберлі жылдамдығы , м/с
Дәлдік дәрежесі	5 дейін	5…10 диапазонында	10…15 диапазонында	15…20 диапазонында
6	1,02	1,03	1,04	1,05
7	1,04	1,07	1,1	1,12
8	1,09	1,13	––	––
9	1,16	––	––	––

жүктеу 435,5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2