2. Әртҥрлі пайдаланушылар объектілерді сипаттау белгілерін
орнатсын.
3. Бір сынып объектілері белгілерінің жалпы қҧрамын белгілеу.
Жобалаудың мҧндай тəсілі дерекқорды əзірлеу мерзімін
арттырады, бірақ тҧтастай алғанда бҥкіл жҥйені əзірлеу шығындарын
біршама төмендетеді.
Осы принципті тҥсіндіру ҥшін, кəсіпорынның бірінде
дерекқорды əзірлеудің нақты мысалын келтіруге болады. Дерекқор
қҧру бағдарламаларының пайда болуы қызметкерлермен дəрежесі
бойынша бағаланды жəне олар өздері ҥшін қажетті дерекқорды
əзірлеуге «ҧмтылды».
Цех технологтарының алдында тҧрған міндеттердің бірі -
бөлшектерді механикалық өңдеуге арналған қҧралды таңдау болып
табылады. Олар өздерінің кескіш қҧрал бойынша цехтық ДҚ əзірледі
(оған өздерінің уақыты мен қаражатын жҧмсады).
Бҧл уақытта зауыттың конструкторлық бөлімінде кескіш
қҧралдарды жобалаумен айналысатын мамандар да өздерінің
дерекқорын қҧрды. Алайда, басшылық кескіш қҧрал бойынша жалпы
зауыттық ақпараттық жҥйені қҧру шешім қабылдаған кезде, онда
əртҥрлі мамандар кескіш қҧралдың бірдей ерекшеліктерін тҥрлі
əдістермен сипаттаған. Нəтижесінде əзірленген дерекқорды толығымен
қайта жасау қажет болды, бҧл қосымша уақытты да, қосымша
шығындарды талап етті. Мамандардың арасындағы келісілмеген
дерекқорды əзірлеу қаражаты кəсіпорын ҥшін жоғалды.
Әзірлеу және енгізудің модульдік принципі. Модульдік принцип
барлық жҥйе тҥпкілікті əзірленгенге дейін, өндірісте жеке енгізілуі
мҥмкін, жекелеген өзара байланысты модульдер (кіші жҥйелер) тҥрінде
əзірленуі тиіс кез-келген жҥйені білдіреді.
Стандарттау. Олардың көпмақсатты сипатын ескере отырып,
ақпараттық жҥйе əзірлемелерін стандарттау келесі аспектілерге ие:
• ақпарат;
• бағдарламалық қамтамасыз ету;
• жабдық.
Ақпараттық
қамтамасыз
етуді
стандарттау
дерекқор
нысандарының объектілері ретінде, компьютерлік өңдеу принциптері
символды
стандарттаумен
шартталған,
өйткені
дерекқордың
объектілері компьютермен бірегей мойындалуы тиіс.
ДҚ əзірлеудің осы аспектісі барлық ақпараттық объектілерді
сəйкестендірулерге оларды сəйкестендірудің нақты ережелері
белгіленуі тиіс (оларды жазудың грамматикалық ережелері) екенін
білдіреді. Осылайша, «Жону кескіштің» бөлшегін механикалық өңдеу
ҥшін қҧралдың атауын белгілей отырып, оның мақсатының басқа
əдісіне жол берілмейді (мысалы, «Жону кескіші» атауы «Кескіш
жонушы» деген атқа сəйкес емес).
Бағдарламалық қамтамасыз етуді стандарттау қажеттілігі айқын -
бірнеше пайдаланушыларды, бір-бірінен қашықтағы жҥйелерді əзірлеу
кезінде бір жҥйенің деректерін басқа жҥйенің бағдарламалық етуімен
өңделуі тиіс.
Аппараттық қамтамасыз етуді стандарттау компьютерлік
техниканы пайдалану шығынын төмендету қажеттілігіне байланысты.
Ресей
кəсіпорындарында
CALS-технологиясының
тҧжырымдамасын
енгізу,
халықаралықты
қоса,
бірыңғай
стандарттарды кеңінен қолдануды қарастырады.
4.3.
Жергілікті есептеу желілерде дерекқорды басқарудың
кӛпмақсатты жҥйелерін ұйымдастыру
Заманауи кəсіпорындардың компьютерлік ақпараттық жҥйелері
желілік технологиялар - компьютерлерді жергілікті есептеу желілеріне
(ЖЕЖ) біріктіру арқылы əзірленеді. Кəсіпорындардың жергілікті
есесептеу
желілерінде
дерекқорды
əзірлеу
кезінде
оларды
ҧйымдастырудың екі тҥрі (екі архитектурасы) пайдаланылады:
• файл-сервер архитектурасы;
• клиент-сервер архитектурасы.
Дерекқорды ҧйымдастырудың осы тҥрлері ҥшін ортақ белгілері -
деректер (файлдар) мен жҧмыс станцияларының (қолданушылардың
компьютерлерінің) қорларының – клиенттер орналасқан сервердің
болуы болып табылады.
Дерекқорды ҧйымдастырудың осы екі архитектурасы ақпаратты
өңдеу əдістерімен ерекшеленеді.
Файл-сервер архитектурасында ақпаратты өңдеудің барлық
процестері клиенттің компьютерінде жҥргізіледі. Ол ҥшін клиент тиісті
сҧраныс бойынша бҥкіл деректер файлын жібереді.
Клиент-сервер архитектурасында ақпаратты өңдеудің барлық
процестері клиенттің сҧранысы бойынша серверде орындалады, оған
тек деректерді өңдеу нəтижелері жіберіледі.
Көпмақсатты желілік дерекқорларды ҧйымдастырған кезде клиент-
сервер ҥлгісі бойынша жҥйені ҧйымдастыруға басымдылық беріледі,
ол файл-сервер архитектурасының кемшіліктері мен клиент-сервер
архитектурасының артықшылықтарынан туындайды.
Файл-сервер архитектурасы бойынша ДҚ ҧйымдастырудың
кемшіліктері:
• желілер бойынша ДҚ файлдарынберу кезінде, əсіресе ірі
көлемдегі ақпаратпен жəне бір уақытта бірнеше қолданушылардың
файлдарға өтіну мҥмкіндігін ескере отырып, жҥйемен жҧмыс өнімділігі
кҥрт төмендейді;
•
желілер
бойынша
ірі
көлемді
файлдарды
бірнеше
қолданушыларға бір уақытта беру кезінде берілетін ақпараттардың
сенімділігін жоғалту ықтималдығы артады, ол жҥйенің жҧмысының
сенімділігін төмендетеді.
Клиент-сервер
архитектурасы
бойынша
дерекқорды
ҧйымдастырудың артықшылықтары:
• егер желі бойынша клиенттердің сҧранысымен деректерді өңдеу
нəтижелері берілетін болса, онда желіге жҥктеме кҥрт төмендейді жəне
соның салдарынан ДҚ қолдаланушылардың көп санын қосу мҥмкіндігі
артады. Жҥйенің жҧмысының өнімділігі файл-сервер архитектурасына
қарағанда əлдеқайда жоғары;
• серверде деректерді орталықтандырылған сақтауы жəне өңдеуі
жҥйе жҧмысының сенімділігін арттырады;
• ДҚБЖ серверлік бөлігін əзірлеуді SQL тілінде немесе басқа
жоғары деңгейлі тілдерде орындауға болады, ол деректерді өңдеудің
сенімділігі мен өнімділігін арттырады. ДҚБЖ клиенттік бөлігін
əзірлеуді қолданбалы бағдарламалық өнімдерді қолданумен орындауға
болады, мысалы, Visual Basic, Microsoft Access, ол ақпараттық жҥйенің
даму уақытын едəуір қысқартады.
4.4. Кӛпмақсатты дерекқорларды жобалау
кезеңдері
Алдыңғы бөлімдерде өндірістің жəне бизнестің заманауи
жағдайында дербес объектілер ретінде дерекқорды жобалау
стратегиясынан көпмақсатты ақпараттық жҥйелер - жалпы дерекқор
жасау стратегиясына көшу қажет екендігін анықтадық. Мҧндай көшу
көпмақсатты дерекқорларды жобалаудың келесі кезеңдерін көздейді:
1. Көпмақсатты дерекқордың тҧжырымдамалық моделін жасау;
2. Техникалық талаптарға сəйкес ДҚБЖ жобасын əзірлеу;
3. Жобаны іске асыру жəне техникалық қҧжаттаманы əзірлеу.
Кӛпмақсатты дерекқордың тұжырымдамалық моделін әзірлеу.
Көпмақсатты дерекқорларды жобалаудың осы сатысында келесі
қадамдарды орындау қажет:
• ҚАЖ қҧру мақсатын анықтау;
• ДҚ пайдаланушыларының қҧрамын белгілеу;
• тҧжырымдамалық ДҚ моделін əзірлеу;
• ДҚБЖ жергілікті жобалауға техникалық тапсырма əзірлеу;
• ДҚ əзірлеу ҥшін қажетті еңбек жəне материалдық ресурстарды
анықтау.
КАЖ құру мақсатын анықтау. Кез-келген компьютерлік жҥйені
қҧру мақсаты, оны іске асырудан белгілі бір экономикалық тиімділікке
қол жеткізу болып табылады, сондықтан белгілі бір кəсіпорын
жағдайында КАЖ қҧрудағы басым бағыттарды белгілеу қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |
