Ә. Б. Ақпаева, Л. А. Лебедева, М. Ж. Мыңжасарова, Т. В. Лихобабенко математика әдістемелік нұсқау

100 бен 1000 көлеміндегі сандарды ауызша көбейту мен бөлуді орындауда қосындыны және көбейтіндіні бір таңбалы санға бөлу, қосындыны санға көбейту ережесін қолдануды түсіндіру

Көбейту мен бөлудің тәсілдерін түсіндіре алады.

Көбейту мен бөлу тәсілдері.

0–3

Архитектуралық ескерткіштердің ішінде көптеген ерекше көпірлер бар.

№1-ші тапсырманы орында. Өрнектердің мәнін тап, сол кезде мына атақты көпірлер қай жерде орналасқанын білетін боласың.

4–6

Мақсатты ойлау түрінде көбейту мен бөлу кестесін бекітуге ойындар ойнату: «Компьютер», «Қай қатар мықты?»,«Математикалық волейбол», «Қандай ұшақпен ұшатыныңды біліп ал» деген жаңа ойындар ойнауға болады. Ойынның мақсаты: көбейту мен кестесі бойынша алған білімдерін бекіту.

Ойынға мына жауап сандар жазылған ұшақтардың суреттері керек болады: 61, 25, 70, 18, 63, 60, 900, 50, 36, 35, 49, 28, 6, 42.

Мұғалім үлестірмелі қима қағаздардағы мысал есептерді шығарып, оқушыларға кім қай ұшақпен ұшуға тура келетінін білуді ұсынады:

7 · 10 – 9; 6 · 3 + 7; 90 : 9 · 7; 54: 6 + 9; 900 : 100 · 7; 24: 4 · 10; 81 : 9 · 100; 35 : 7 · 10; 63 :7 · 4; 28 : 4 · 5; 42 : 6 · 7; 700 : 100 · 4; 540 : 10 : 9; 380 : 10 + 4.

7–11

Содан кейін балалар мына тапсырманы ұсынады:

Қиындықтардың орны мен себебін анықтау. Балалар өз жауаптарын түсіндіріп беруі керек. Мұндай есептерді бұрын шығарып көрмегендерін түсінеді. Олар мұндай көбейту мен бөлудің, толық жүздіктер мен ондықтарды қалай дұрыс түсіндіру керек екенін білмейді.

12–29

Жаңа тәсілдерді қолдануды үйрену үшін бізге керегі:

1. Толық ондықтар мен жүздіктерді көбейту мен бөлу тәсілдерін орындау барысында амалдардың дұрыс қалыптасу (алгоритмін) қадамдарын анықтау.

2. Амалдарды түсіндіріп отыратын, сыналатын тапсырманы орындау.

3. Алгоритм қадамдарын мұғалім шашыраңқы етіп беруі мүмкін.

4. Толық ондықты немесе жүздіктерді санау бірлігі түрінде (200 = 2 жүзд.) жазу.

5. Амалдарды көбейту кестесін және осыған сәйкес бөлуді қолдана отырып орындау.

6. Бірліктерді толық санға түрлендіру.

7. Толық ондықтар мен жүздіктерді жазу.

Бұл сабақта балалар көбейтудің жаңа қасиетін – есептеу үшін негіз ретінде үйренеді.

Балалар түсіндіруді оқиды және есептеу тәсілдерін түсіндіреді.

Екі көбейткіштің көбейтіндісін санға бөлу үшін, осы санға көбейткіштердің кез келген біреуін (егер бөлу мүмкін болса) бөлуге болады және бөліндіні екінші көбейткішке көбейтуге болады.

(a · b) : c = (a : c) · b = (b : c) ·a.

Есептеу тәсілдерін түсіндір:

20∙4 = 2∙10∙4 = 2∙4∙10 = 80

200∙4 = 2∙100∙4 = 2∙4∙100 = 800

80:4 = (8∙10):4= (8:4)∙10=20

800:4 = (8∙100):4= (8:4)∙100=200

Есептеудің осы тәсілі алдыңғы алгоритммен бірге қолданылады.

Түсіндіре отырып алғашқы бекіту

Тапсырманы түсінік бере отырып нұсқалармен жұппен немесе топпен орындауды ұсынады.

№ 3тапсырманы үлгі бойынша тексере отырып орындауды ұсынады.

Оқулық

30–40

Дәптерден немесе оқулықтан есептің осы түрін құрастыруды және шығаруды ұсынады.

Бағалау критерийлері бар дәптердегі тапсырманы өзін-өзі тексеру жүргізе отырып орындауды ұсынады.

Мен:

• 
  100 бен 1000 көлеміндегі сандарды ауызша көбейту мен бөлуді орындаудақосындыны және көбейтіндіні бір таңбалы санға бөлу, қосындыны санға көбейту ережесін қолдануды түсіндіру;
  
• 
  Нөлдермен аяқталатын үш таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу тәсілін қолдану;
  
• 
  Толық ондықтар мен жүздіктерді көбейту мен бөлу амалдарын қолдануды білемін.
  

Бүгінгі сабақта мен түсіндім, мен білдім, анық-қанығына жеттім …;

«Мен … өзімді мақтан етемін»;

«Әсіресе маған ұнағаны …»;

«Бүгін … менің қолымнан келді»