Дипломмен АуылғА шығыс қазақстан Облыстық газеті 931 жылДың 24-қАзАнынАн шығАДы сейсенбі желтоқсАн

ДИДАР

Агросектор

Дипломмен – АуылғА

шығыс қазақстан Облыстық газеті

1931 жылДың 24-қАзАнынАн шығАДы 

сейсенбі

9 желтоқсАн

№143 (17080)

2014 жыл

www.media-vko.kz 

мұратхан кенжеханұлы

Айна ескенқызы

Төр Алтайда қарбаласқа толы шақ

серік құсанбаев

Келер  жылдан  бастап  Катонқарағай  ауданына  қарасты  суармалы 

жерлердің  көлемі  екі  есеге  дейін  ұлғайтылмақ.  2015  жылы  Үлкен  Нарын  

ауылдық  округіне  қарасты  М.Әліпбаев  басқаратын  «Рауан»,  агротехни-

калық  колледж,  Б.Ережеповтің  иелігіндегі  «Ақжол»  және  С.Тайниғази-

новтың «Еңлік» шаруа қожалықтары өздеріне тиесілі дәнді дақылдар мен 

көкөніс өнімдері және нәрлі мал азығын егуге арналған жер көлемін 100 

гектарға дейін кеңейтпек. 

ет  өнімдерін  молайту  мақсатында 

ауданда  2010-2013    жылдар  аралы-

ғында  мемлекеттік  «сыбаға»  бағдар-

ламасы  бойынша  310  миллион 

теңгенің  несиесі  алынып,  «қазагро» 

қаржы  институты  арқылы  екі  жоба 

жүзеге  асырылған.  соның  бірі  – 

шоқан  Мұсабалинның  «Әмір»  ша-

руа  қожалығы  биылғы  маусым  ай-

ында  1000  бас  асыл  тұқымды  ірі 

қара  мал  алып,  ет  өнімдерін  даярлау 

бағытындағы  елеулі  жұмыстарын 

бастап  та  кеткен.  австралиядан 

әкелінген    бұл  малдың  800  басы  «ге-

рефорд»  болса,  200-і  «симментал» 

тұқымына жатады. бүгінгі күні бұл мал 

қол күтіміне алынған. 

Мал бағудан мал 

алудың машақаты 

көп екен

агробизнесті  дамытудың  мемле-

кеттік  бағдарламасына  сәйкес  ау-

ылды  жерде  мал  тұқымын  асылдан-

дырумен  айналысып  жүргендердің 

бірі 

– 

тоқтасын 

бәкімбаев 

басқаратын 

«атамекен» 

шаруа 

қожалығы.  Ол  «Казагрофинанс»  ақ- 

ның  Өскемендегі  филиалына  мал 

тұқымын  асылдандыру  бағытында  

бизнес-жоба  ұсынып,  жобада  қа-

растырылған    27  миллион  теңгеге  

екі-үш  жас  аралығындағы  асыл 

тұқымды 70 құнажын, екі бұқа сатып 

алған.

–  Осы  ақшаны  алу  үшін  екі 

жыл  табанымнан  таусылдым,  – 

дейді  шаруашылық  иесі.  –  ең  әуелі 

малға  мейлінше  жайлы  әрі  жылы 

қоражай,  малшылар  тұратын  қосын, 

ондағы  электр  жүйесі  мен  су  ала-

тын  скважинасының  болуы  (тіпті, 

скважинадағы судың санитарлық жа-

рамдылығын  растайтын  анықтамаға 

дейін)  талап  етіледі  екен.  Осы  айтыл- 

ған  талаптардың  барлығын  орын-

дау  үшін  сарп  еткен  екі  жылым-

ды  айтпағанда,  10  миллион  теңге 

өз  қаржымды  құюға  мәжбүр  бол-

дым. 

ақыры, 

«Казагрофинанс» 

ақ  2013  жылдың  қараша  айында 

қаржыландыруға рұқсат берді.

шаруашылық  иесі  тоқаңның  өзі 

айтқанындай,  қолындағы  іске  жа- 

рамды-ау  деген  барлық  мүлік-мү-

кәмалының    сататынын  сатып,  кепіл-

дікке  жарағанын  кепілдікке  қойып 

жүріп  салған  сол  қыстау  қоражайын 

көрдік. 

Катонқарағай 

ауылының 

күншығысындағы  тау  бөктерлеріне 

орналасқан  мал  қыстағы  бүгінгі  за-

ман  талабына  сай  салыныпты.  Мал-

шылар  да  өз  істерінің  кәнігі  маман-

дары  болса  керек,  қыстақтың  маңы 

тап-тұйнақтай.  қысқы  мал  азығы  да 

молынан  әзірленген.  Өткен  күзде 

ғана  әкелінген  70  құнажынның  40 

шақтысы  биылғы  наурыз-сәуір  айла-

рында бұзаулап та үлгеріпті. бұйыртса, 

алдағы  төл  науқанында  тағы  80-90 

пайызы бұзауламақ.

(Соңы 2-бетте)

м

емор

А

н

Д

ум

и

ннов

Ация

аудан  әкімі  бақытжан  баяхметов 

пен  Өскемен  құс  фабрикасының  бас 

директоры  серік  толықпаев  осыған 

байланысты құны 80 миллион теңгені 

құрайтын меморандумға қол қойды. 

–  құрылыс  жұмыстарын  бастап  та 

кеттік. аманшылық болса, саябақты ке- 

лер жылы ел игілігіне береміз деп жос- 

парлап  отырмыз,  –  дейді  серік 

толықпаев. 

Оның  айтуынша,  саябақта  еңбек 

ардагерлеріне,  балаларға,  жанұялық 

серуенге  арналған  арнайы  демалыс 

орындары,  сондай-ақ,  әртүрлі  ме-

рекелерде  арнайы  шара  өткізетін 

алаңқайлар  мен  субұрқақтар  орна-

тылатын  көрінеді.  құс  фабрикасының 

басшылығы  саябақты  бес  жыл  бойы 

күтімге  алып,  одан  кейін  оны  аудан 

әкімдігінің  балансына  қайтарымсыз 

түрде беруді жоспарлап отыр. 

сонымен  қатар  ауылшаруашылық 

қызметкерлерінің  күніне  орай  аудан-

ның  осы  саладағы  үздік  еңбеккерлері 

мен  шаруа  қожалықтарының  басшы-

лары  аудан  әкімі  мен  облыстық  ауыл 

шаруашылығы басқармасы тарапынан 

марапатталды.

Ұлан ауданы. 

Өндірушілердің  айтуынша,  бұл 

қалдықсыз  өндіріс  және  құрылысты 

қысқа  мерзімде  аяқтауға  мүмкіндік 

бермек,  ылғалға  төзімді  әрі  жылу-

ды  көп  жоғалтпайды.  термопанель-

дер  мен  блоктар  қабырғаларды 

тозаңдату әдісімен қаптау арқылы жа-

салады. тапсырыс берушінің тілегі бо-

йынша  гидроизоляциялық  қабатпен 

де  жабылады.  ең  бастысы,  бағасы 

қолжетімді.  Өйткені,  ауданда  әзірге 

бәсекелестер мен делдалдар жоқ. 

Кәсіпорында  он  екі  жұмыс  орны 

ашылған.  қазірдің  өзінде  осы  тех-

нологиямен  жасалған  60  шаршы 

метр 

пенополиуретан 

құрылыс 

жұмыстарында 

пайдаланылды. 

құрылысына  жаңа  материалдарды 

қолданған  жеті  нысан  іске  қосылған. 

Олардың  біреуі  Өскеменде,  төртеуі 

зырян қаласында және екі нысан со-

ловьево ауылында бой көтеріпті. 

Қасым Қайсенов 

кентінде саябақ 

салынады

Термопанельдер 

жасайтын цех бар

Ұлан ауданының орталығы - Қасым Қайсенов кентінде мәдениет және 

демалыс саябағы салынатын болды. 

Зыряндық  жеке  кәсіпкер  аз    қабатты  каркасты  құрылыстардың 

қабырғаларына  арналған  термопанельдер  мен  блоктар  жасап 

шығаратын цех ашты. Бұл технология Зырян ауданында бұрын-соңды 

қолданылып көрмеген инновациялық технологиялардың дамуына жол 

ашпақ.

Синоптиктер не дейді?

-35 градусқа дейін 

аяз бола ма?

2-бет

Қім? Қашан?

Үш дүркін Әлем 

чемпионы атанды

6-бет

Бұл  мәселе  қай  уақытта 

шешімін табады?  

Мақаншылықтар 

құдықтан су ішіп 

отыр

2-бет

Өскеменде Жанат Әскер-

бекқызының кеші өтті 

«Қаңтардағы 

қызыл гүл»

6-бет

Құрылғанына  15  жылдан  асқан  Михаил  Лопаткин  басқаратын  «Лик»  шаруа 

қожалығында  алғашында  700  гектар  ғана  жер  болса,  бүгінде  2197  га  егістік,  200  га 

шабындық, 2412 га жайылым бар. Негізгі бағыттары егін шаруашылығы болып санала-

тын шаруа қожалығы өздерінің ішкі мұқтаждықтары үшін мал да ұстайды.

шаруашылықта  техника  мәселесі  шешіл-

ген.  «қазагрофинанс»,  бта  банкпен  арадағы 

ұзақ  жылғы  серіктестік  қарым-қатынас  нәти-

жесінде техника жаңартылып қана қоймай, егіс 

өнімділігі  арттырылып,  дәнді,  майлы  дақыл-

дардың  тұқымы  асылдандырылып,  жаңа  тех- 

нологиялық  құралдар  алына  бастады.  соның 

егістікке  тиімдісі  –  чизельдік  соқа.  Жыл  өткен 

сайын  жер  қыртысының  беткі  қабаты  қыртыс-

танады  да,  астыңғы  жағына  ылғал  өткізбей- 

тін  болады.  Чизельдік  соқаның  атқаратын 

міндеті  –  осы  қабатты  қопсытып,  сонымен  

бірге,  40  сантиметрдей  тереңдіктегі  топырақ 

қабатын  қобыратып,  жұмсарту.  Оның  бұрынғы 

соқадан айырмашылығы, жерді төңкеріп, астын 

үстіне шығарып, аударып тастамайды. 

Жердің қасиетін, оны баптау керектігін бала 

жасынан  үйреніп  өскен  жігіт  егіс  алқаптарында 

ауыспалы егістік жүйесін қатаң сақтайды, жерге 

тыңайтқыш сіңіруге жете мән береді. егер аудан 

бойынша  барлық  шаруашылықтар  700  тонна 

тыңайтқыш сіңірген болса, «ликтің» өзі ғана 120 

тонна тыңайтқышпен егіс алқабын өңдеген. 

шаруашылықта  жаңа  қондырғы,  тұқымды 

сұрыптайтын «Оптима-3» фотосепаратор орна- 

тылған. «бұл жүйені ретке келтіріп, терең зерт- 

теп  барып  қолға  алған  –  ағайым  Игорь  Викто-

рович»,  –  дейді  шаруашылық  басшысы.  аға-

йынды  екеуі  де  –  мамандықтары  бойынша  аг-

роном, «талай жылғы тәжірибесі бар әкеміздің 

де  ақылының  біздің  шаруашылықтың  дамуы- 

на ықпалы зор, – дейді Михаил. – біз асыл тұ- 

қымды шаруашылыққа қажетті негіздің барлы-

ғын  жасадық,  мүмкін  келесі  қадам  «асыл  тұ-

қымды шаруашылық» дәрежесін алуға жасалар, 

оны біз мамандармен, ұжыммен ақылдаса келе 

шешеміз».

Мамандар  туралы  айта  отырып,  Михаил 

Викторович  осы  шаруашылықтың  іргесі  қа- 

ланған  күннен  бастап  еңбек  етіп  келе  жатқан 

қырман 

бастығы 

О.нұримановты, 

дала 

жұмыстары  бригадирі  с.брызгаловты,  жөндеу 

шеберханасының  бригадирі  б.Пушкаревты, 

бұрынғы  кеңшар  тұсынан  бері  келе  жатқан 

Ауыл шАруАшылығы

«Лик» жаңа технологиямен жұмыс істейді

елбАсы жолДАуынА орАй

АсТАнА – ӨскеМен кҮре 

жоЛы кеңейіп кеЛеді

Тарбағатайда тауарлы сүт 

фермасы ашылады

қадырбек кәкімұлы

Қазір  Тарбағатай  ауданында  сүт  фермаларын  ашу 

бірінші  кезекке  қойылып  отыр.  Осы  мәселеге  байла-

нысты кеңес өтті.

«Казагроэкс»  ақ  директоры  б.сләмов  пен  «ауыл 

шаруашылығын  қолдау  қорының»  мамандары  сегіз  ша-

руа  қожалықтың  басшыларымен  кездесіп,  сүт  фермасын 

ашу  және  оған  несие  алу  жолдарын  түсіндірді.  бүгінде  ау-

дан көлемінде осындай ферма ашуға ниет білдірушілердің 

қарасы көбейген. Мәселен, «қоныс» шаруа қожалығы  сүт 

бағытындағы 50 ірі қараны бағып отыр.  алайда, қожалық 

басшысы  аудан  ішінде  сүтке  деген  сұраныс  аз  екенін 

жеткізді. 

ал  ресми  дерекке  сенсек,  жаңадан  қолданысқа  беріліп 

жатқан  мектеп  пен  балабақшалар,  ауруханалар  аққа  де-

ген  сұранысты  арттырған.  тарбағатай  бойынша  тәулігіне  

800  литр  сүт  қажет  екен.  Оның  үстіне  алыс  ауылдар- 

дағы балабақша мен мектеп оқушыларына қыс айларында 

сүттің уақытында келмей қалуы жиі кездеседі. соның салда-

рынан балалар табиғи сүттен қағылып, нәрсіз қораптағы сүтті 

пайдаланатын кездер де болады. «ақжар-2» қожалығы мен 

«Әділет» шаруа қожалығы қолға алып отырған тауарлы сүт 

фермасы  осы  кемшіліктерді  жойып,  ауданның  қажеттілігін 

толықтай  қамтымақ.  қазір  аталмыш  шаруашылықтарда 

өндіріске қажет қондырғылар орнатыла бастады.

Тарбағатай ауданы.

Аудандық аурухана тағы бір 

жас маманмен толықты

Хасен зәкәрия

Әр  жылдары  мемлекеттік  гранттарға  ие  бо-

лып,  жоғары  оқу  орындарына  түскен  өрендердің 

көпшілігі  сол  оқуларын  табыспен  аяқтап,  бүгінгі 

таңда  туып-өскен  жерлерінде  халыққа  қызмет  етіп 

жүргенін  білеміз.  Осыған  дейін  ұстаз,  заңгер,  тағы 

басқа мамандықтарды иеленген жастармен жүздесіп 

жүрген  болсақ,  енді  оқу  мерзімі  ұзақ  дәрігерлердің 

аудан  көлеміндегі  ауруханаларға  оралып,  жұмысқа 

құлшына  кіріскеніне  де  куә  болып  жатырмыз. 

Қазіргідей жер-жерде маман дәрігер жетіспей жатқан 

қысылтаяң  кезеңде  мұның  өзі  дәтке  –  қуат,  көңілге 

медеу боларлықтай қуанышты жағдай, әрине.

солардың  бірі  –  хирург  дәрігер  қанат  шапатов.  Ол 

Күршім  гимназиясын  жақсы  оқып  бітіріп,  семей  медици-

на  академиясына  мемлекеттік  грантпен  түскен  болатын. 

бастапқыда таусылмастай көрінген жеті жыл зымырап өте 

шықты. қанаттың семейдегі үлкен ауруханалардың біріне 

орналасуға мүмкіндігі мол еді, бірақ ол «ер – туған жеріне» 

дегендей,  Күршімге  қайтып  оралып,  №1  медициналық 

бірлестіктің  хирургия  бөлімшесінің  меңгерушісі  болып 

қызмет істейтін әкесі, есімі облыс көлеміне жақсы танымал 

хирург задабек шапатовтың қоластында еңбектенуге бел 

буды. сөйтіп, көп жылдар бойы хирургтің зары өтіп келген 

аудандық орталық аурухана ұжымына тағы бір маман ота-

шы келіп қосылды. 

–  Ұзақ  жылдар  бойы  аудандық  ауруханадағы  жалғыз 

хирург  болып,  қисапсыз  қиындық  көргенімді  жақсы 

білесіз,  –  дейді  задабек  бөкейханұлы  ағынан  жарылып. 

– Ұлымды «қайтсең кел» деп шақырған жоқпын. Өмір жо-

лын  өзі  таңдасын  деген  ойым  болды.  бірақ  менің  көрген 

ауыртпалығымды, ауылдың толғақты мәселесіне айналған 

дәрігер  жетіспеушілігін  күнделікті  естіп-біліп  жүрген 

қанат  осы  проблемалардың  аз  да  болса  шешіле  беруіне 

қанатымен  су  сепкен  қарлығаштай  септігін  тигізбек  ни-

етпен  ауылға  қайтуға  бел  байлапты.  шілде  айынан  бері 

жұмыс  істеп  келе  жатқан  ұлымның  әр  ісіне  сын  көзбен 

қарап  жүріп,  «беталысы  жақсы,  келешегі  бар»  деп  батыл 

айта аламын. білмегенін үйрету, дұрыс бағыт-бағдар сілтеу 

–  кәнігі  маманның  міндеті  десек,  бұл  жағынан  олқылық 

жоқ. 

(Соңы 2-бетте)

жанаргүл мұқатай

Елбасы Нұрсұлтан НАЗАРБАЕВ «Нұрлы жол - болашаққа бастар жол» атты халыққа Жолдауында Батыс Қытай - Батыс Еуропа, Астана 

- Алматы, Астана - Өскемен, Алматы - Өскемен, Астана - Ақтөбе - Атырау, Қарағанды - Жезқазған - Қызылорда, Атырау - Астрахань 

бағытындағы негізгі автожол жобаларын жүзеге асырып, шығыста логистикалық хабтар, батыста теңіз инфрақұрылымдарын құруды 

міндеттеді. Осылайша ұлан-ғайыр елімізде көлік қатынасын жақсартып, макроөңірлерді магистральды автомобиль, теміржол және әуе 

жолдарымен байланыстыратын, сыртқы, ішкі алыс-берісті арттыратын экономиканың күретамыры - күре жолдарды дамыту қажеттігін 

тапсырды.

(Жалғасы 2-бетте)

Агробизнес-2020

есепші  л.Раеваны  еңбекқор  жандар  ретінде 

атап  өтті.  Мұнда  блинковтар  әулетінің  әкелі-

балалы  бірнеше  ұрпағы  жұмыс  істейді,  меха- 

низаторлар а.Матюшкин, а.Халин, е.Мұхамед-

жамалов,  дәнекерлеуші  с.байпелов  та  еселі 

еңбек етуде. 

бұл  шаруашылықты  кадрлар  ұстаханасы 

десе  де  болғандай,  өйткені  жыл  сайын  самар 

ауылындағы  кәсіптік  лицей,  енді  колледждің 

шәкірттері  өздерінің  алғашқы  іс-тәжірибелерін 

осында 

өткізуді 

машыққа 

айналдырған. 

қырманның жұмысшысы с.егіншінов, электрик 

В.телков  та  –  мақтаулы  мамандар,  ал  ең  жас 

механизатор сергей замашний – болашағынан 

зор  үміт  күттіретін  комбайншы.  Мұнда  еңбек 

ететін  барлық  43  адам  әлеуметтік  жағынан 

толықтай қамтамасыз етілген. 

Он бес жылда шаруашылықтың қол жеткіз-

ген табыстары аз емес, олар ауылдастарына да 

көмектесуде.  «туған  жерге  –  тағзым»  акциясы 

аясында ауданның, самар ауылының аумағында 

өтетін  барлық  шараларға  белсене  қатысып, 

басқаға да жақсылық жасауға тырысады. 

Клара Нұрпейісова

Көкпекті ауданы.

құрылыс

Пәтер  кілтін  алғандардың  ішінде 

кезекте  тұрған  жетім  балалар,  бірінші 

және екінші топтағы мүгедектер және 

бюджеттік сала қызметкерлері бар.

қазіргі  уақытта  қалада  жалда- 

малы  екі  тұрғын  үй  салынып  жа-

тыр.  Дәл  осы  Энергетик  кентінде 

көпқабатты  тұрғын  үйлерге  арналған 

әлеуметтік  маңызға  ие  №5  интер-

нат  жылу  қазандығы  ашылды.  сал-

танатты  шараға  жылу  мекемесінің 

қызметкерлері  мен  кент  тұрғындары 

қатысты. аталған кент тұрғындарының 

атынан Ұлы Отан соғысының ардагері 

Петр  Коломин  жиналғандарды  құт-

тықтап,  соңғы  жылдары  қаланың, 

соның ішінде Энергетик кентінде жылу 

мәселесі  оң  шешіліп,  тұрғын  үйлерде 

жылу  қалыпты  екенін  жеткізді.  Жи-

налғандар  жаңа  жылу  қазандығын 

аралап  көріп,  негізгі  жұмысымен  та-

нысты. 

Мамандардың  айтуынша,  жаңа 

қазандықтың  жылыту  қуаты  жоғары. 

құрылғының 

сапасы 

да 

көңіл 

толарлықтай. 

Семей.

жаңа  қазандық 

іске қосылды

Семейдегі  Энергетик  кентінде  72  пәтерлі  көпқабатты  тұрғын  үй 

пайдалануға берілді.

раушан нұғманбекова