Тербелістер бөлімдерінен есеп шығару алгаритмі.
1. Есептің шартын оқу, текістегі терминдерді, тұжырымдарды анықтау.
2. Берілген физикалық шамаларды стандарт бойынша белгілеп, олардың өлшемдерін ХБЖ бірлігінде өрнектеу.
3. Есептің физикалық мағынасына сай физикалық шамаларды белгілеу.
4. Қажеттілігіне байланысты теңдеудің тербеліс амплитудасын, жиілігін, тербеліс фазасын анықтау ( есептің шарты бойынша график берілген болса график негізінде анықтап алу керек).
5. Тербеліс теңдеуін жазу үшін қажетті шамалар берілмеген жағдайда берілген шамалар арқылы келтіріп шығару.
6. Берілген шартқа байланысты тербеліс теңдeуін жазу.
7. Қажет болса тербелістің графигін салу.
8. Қажеттілігіне байланысты алынған жалпы формуладағы физикалық шамалардың сандық мәндерін қойып, математикалық есептеулер жүргізу.
11.Шешуге анализ жасау, алынған физикалық шаманың сандық мәнінің дұрыс екенін бағалау. Өлшемдерін тексеру.
Шығаратын есептің мазмұнын, күрделігіне қарай құрастырылған алгаритмнің кейбір пункттері артық болуы, яғни қолданылмауы мүмкін.
1-есеп. Маятникті сағатты экватордан полюске көшіретін болсақ оның жүрісі қалай өзгереді?
Б ерілгені: Шешуі:
Алдымен сағаттың жүрісі қалай өзгеретінін анықтап алайық
полюсте тартылу әлсідеу, демек сағат алға жүреді. Онда:
- сағат жүрісі арасындағы айырмашылықа
- бір секундтағы сағат жүрісінің айырмашылығы
Онда:
Енді төмендегіні табамыз:
есептің жауабы t = 3 мин 45 с.
2-есеп. Жіпке ілінген суы бар шелек тербеліп тұр. Шелектің түбіндегі тесіктен су біртіндеп ағып түр деп есептеп, жүйені математикалық мятник деп есептеп оның тербеліс периоды өзгереме жоқ па деген сұраққа жауап беру керек.
Бір қарағанда период өзгермейтіндей көрінуі мүмкін, бірақ:
Мұндағы L – жіптің ұзындығы емес, іліну нүктесінен ауырлық центріне дейінгі қашықтық ауырлық центрі су ағуына байланысты ығысады. Демек жүйенің тербеліс периоды да өзгереді.
3-есеп. Бір уақыттың өзінде бір математикалық маятник 50, ал екіншісі 30 тербеліс жасайдыОлардың бірінің ұзындығы екіншісінен 32см қысқа екендігі берілген деп олардың ұзындығын табу керек.
Берілгені: Шешуі:
Ең алдымен қай матниктің ұзындау екенін анықтайық.
Әрине ол аз тербеліс жасап отырған маятник демек ол екінщшісі
Онда:
есептің шартынан t1= t2
Достарыңызбен бөлісу: |