Дипломдық жұмыста жолаушылық лифтісінің жұмыс органдарындағы электр жетегінің жылдамдығын реттеуі жүйесін

62 

 

 

Топырақтың 

геологиялық 

зерттеулеріне 

байланысты 

есептеу 

жұмыстары жүргізіледі, жерленетін ғимарат ауданындағы ең төмен кедергісі 

алынады. 

 

Қорғаныс жерге тұйықтаудың есептеу тәсілі: 

 

Есепті жүргізу үшін келесідей бастапқы деректер беріледі: 

 

1. Жерге тұйықтайтын электр құрылғының жұмыс кернеуі-380 В. 

 

2.  Электр  тізбектен  алатын  нейтральдың  режимі-  берік  жерге 

тұйықталған 

 

3. Жерге тұйықталатын құрылғының түрі.  

 

4.  Кернеуі  1000  В  ка  дейінгі  қабылдағыштарды  қоректендіретін 

трансформатордың қуат деректері: S=3,2 (кВА). 

 

5.  Жерге  тұйықтау  сымдарын  вертикальды  электродтардан  жасайды. 

Олар дөңгелек қиықты (трубчатый) болады. Жерге тығылған ұзындығы 1=2 

м,  диаметрі  d=0,016  м,  олардың  жоғарғы  бөлігіндегі  байланысатын  жері 

горизонтальді байланыс жолағымен байланысқан, оның диаметрі 0,004 м. 

 

6. Горизонтальды байланыс жолағының тереңдігі t0=1,5м. 

 

7. Жерге тұйықталатын қондырғының орналасқан климаттық зонасы- 1. 

 

8. Жердің кедергісін өлшеу кезіндегі оның күйі - қалыпты ылғалдылық. 

 

9.  Вертикальды  тұрған  электродпен  оның  ұзындығы  арасындағы 

қатынасы: a/l = 1.  

 

10. Вертикальды электродтардың саны n=8. 

11.  Вертикальды  электродтың  жердегі  тереңдіктегі  ерекше  кедергісі 

ρөзге = 30 Ом * м. 

Есептеу: 

Жерге тұйықтау құрылғысының рұқсат етілген кедергісі. 

 

Жерлегіш  құрылғысының  кедергісі  Rқ.қ.  мыналарға  байланысты 

болады: кернеу көзіне байланысты (1000 В дейін немесе жоғары), ток көзінің 

нейтраль  режимі  (оқшауланған  немесе  жерленген),  1000  В    дейінгі 

қабылдағыштарға  кернеу  беретін  трансформатор  қуатына,  бөлменің 

қауіптілік  классына.  Аса  қауіпті  бөлмедегі  кернеуі  1000  В    дейінгі  элетрлік 

қондырғылардың    жерлендіргіштердің  рұқсат  етілген  ең  жоғары  кедергісі 

(ток өткізетін металл едендердің болуы):  

1. Қондырғы кедергісі Rқон 4 Ом. 

 

2. Жасанды жерлендіргішке керек кедергі. 

 

R

ж

 = R

жерқ

= 4 Ом. 

 

3.  R

т  тігінен  электродтардың  ағылуы  және  Rк  көлденен  байланыс 

жолағының кедергісін есептеу  

 

                              

  R

т

=

ρесеп

2∗π∗1

∗ (ln

2∗1

d

+

1

2

ln

4∗t+1

4∗t−1

).                                 (4.1) 

 

63 

 

                     

 

24 сурет- Дөңгелек қиықты стерженді жерлегіштің сұлбасы 

 

Қолдану шарттары:  

 

                                                l>>d,  t>>0,5 м.                                               (4.2) 

 

                                       t=0,5* l+t0 =0,5*2+1,5=2,5м.                                     (4.3) 

 

ψ маусымдық коэффициент арқылы есептелген нақты кедергіні табатын 

боламыз.  Климаттық  зонасы  1  ге  тең  бір  құрамды  жер  үшін  және  қалыпты 

ылғалдылығы  кезінде  маусымдық  коэффициент  Ψ  =  1,7  тең,  ол  кезде 

вертикальды электродтың ұзындығы 2 м, есептелінетін меншікті кедергі 

 

    ρесеп =ρөзг ∗ψ=30∗1,7=51Ом  м.                         (4.4) 

 

                        

R

т

=

51

2∗π∗2

∗ (ln

2∗2

0,016

+

1

2

ln

4∗2,5+2

4∗2,5−2

) = 22.7 Ом.                 (4.5) 

 

Көлденен байланыс жолағының кедергісі Rк 

 

                                    

        R

к

=

ρесеп

 

2∗π∗L

∗ ln

L

2

d∗r

.                                          (4.6) 

  

 

мұндағы Lг - горизонтальды байланыс жолағының ұзындығы. 

 

 

 

25 сурет- Көлденен байланыс жолағының сұлбасы 

 

                                   L

к

= 2А + 2В = 2 ∗ 15 + 2 ∗ 3 = 36м.                           (4.7) 

64 

 

 

                                 

R

к

=

51

 

2∗π∗36

∗ ln

36

2

0,004∗2,5

.                                          (4.8)  

 

4.  n

т      =    0,73    тігінен  тұрған  электродтар  үшін  және  көлденен 

байланыс жолағы үшін nг = 0,77 қолдану коэффициентің табамыз. Мұнда n = 

8  дана  жерлегіш  үшін  электродтар  бар,  қатар  орналасқан  және  олардың 

қатынасы a / l  1. Тігінен электродтардың саның анықтаймыз. 

 

                                        

n =

 

R

т

n

т

∗R

И

=

22,7

 

0,73∗4

= 8 дана.                                      (4.9) 

 

5.  Жерлендіргіштері  бір  қатарға  орналастырылған  көлденең  байланыс 

жолақтарының ұзындығын анықтаймыз 

 

                                L

к=1,05∙2∙(n-1)=1,05∙2∙(8-1)=14,7≈15м.                            (4.10) 

 

a / l = 1  және  l = 2 болғандықтан  a = 2 ге тең. 

 

6. Топтық жерлендіргіштің кедергісін анықтаймыз 

 

                           

R

топ

=

R

В

∗R

Г

R

В

∗n

г

+R

Г

∗n

В

∗n

=

22.7∗2.65

22.7∗0.77+2.65∗8

= 1.8 Ом                    (4.11) 

 

 

7. Есептелінген кедергі керектіден төмен 

 

                                                            Rтоп < Rж .                                              (4.12) 

 

1,8Ом < 4Ом. 

 

 

26 сурет- Қорғаныс жерлендіруінің сұлбасы 

 

 

Есептеулердің  сонында  топтық  жерлендіргіштердің  кедергісі  1,8  Ом  ға 

тең, бұл ПУЭ талаптарына сай. Жерге тұйықтау жүйесі 60 жерге тұйықтағыш 

электродтардан тұрады, диаметрі 40 мм ал ұзындықтары 3 м.