Дипломдық жұмыс Тақырыбы: "Бизнес-проектіні моделдеу және басқару" ақпараттық жүйесін тұрғызу

1.2 Ақпараттық жүйені құрудың мақсаты мен тағайындалуы ............................15

1.4 Концептуалдың сызба нұсқасы ........................................................................26

2.1 Ақпараттық жүйедегі есептің орны..................................................................29

2.2 Есеп қойылымы..................................................................................................29

2.3 Кіріс ақпараты.....................................................................................................30

2.4 Шығыс ақпараты.................................................................................................32

2.5 Ақпараттық база.................................................................................................34

2.6 Жобалауды басқару бөлімінің есеп кешенін орындау үшін қолданылатын программалық құралдардың сипаттамасы.......................................................39

7. 
   Жобалауды басқару бөлімінің есеп кешенін шешуге арналған программа сипаттамасы .......................................................................................................41
   

3.1 Фирма жағдайын талдаудың қпараттық жүйесін тұрғызуға кететін шығынын есептеу.................................................................................................................49

3.2 Ақпараттық өнімді коммерциялық сатуға берілетін кеңестер және нәтижесін талдау...................................................................................................................56
Қорытынды.................................................................................................................57

Қолданылған әдебиеттер ..........................................................................................59

Қосымша.....................................................................................................................61


Кіріспе

Елімізде өтіп жатқан нарықтық қатынастар тек экономиканы дамыту үшін ғана емес, бүкіл қоғамдық өмір үшін де орасан зор маңызы бар екендігін республикамыздың тәуелсіздігінің 10 жыл ішінде атқарылған жұмыстар көз жеткізе дәлелдейді. Реформа қалыптасқан экономикалык қатынастарға елеулі өзгерістер енгізді және сайып келгенде әрбір енбекшінің мүддесін қамтыды. Сондықтан бұған дейін ынта-ықыластың уақыт өткен сайын әлсіремейтіндігінің, қайта арта түсетіндігін өмір көрсетіп отыр.

Нарықтық экономика жағдайында экономикалық қызметтің барлық экономикадағы негізгі буыны - бұл кәсіпорын. Міне, сондықтан да, бұл деңгейде қоғамға қажетті өнім өндіріліп, қызмет көрсетілуі тиіс. Бұған жағдайлар да бар. Өйткені фирмаларда ең білікті мамандар жинақталады. Мұнда ресурстарды үнемдеп жұмсау, жоғары өнімді техникалар мен технологияларды қолдану мәселелері кең түрде шешіледі. Фирмаларда өндірісті және өнімдерді сатуға кететін шығындарды мейлінше азайтуға қол жетеді. Сол сияқты бизнес-жоспарлар әзірленеді, маркетинг қолданылады, тиімді басқару жүйесі - менеджмент іске асырылады.

Нарықтық экономика жағдайында фирма шаруашылықты жүргізудегі негізгі объективті буынға айналады. Мәселе мынада, рыноктық сұранысты еске ала отырып, фирма тек өнім өндіріп қана қоймай, сонымен қатар халықты жұмыспен қамту, жаңадан жұмыс орындарын ашу, еңбекақыларын есептеу т.б. жұмыстарды іске асырған жөн.

«Кәсіпорын экономикасы» бағамен зерттелуде, оның негізгі міндетін тұжырымдау қажет. Олар анықталатын екі ережемен еріксіз қабылданады және оның мәні мынада:

• 
  фирма меншік нысанына және салалық құрамында болуына
  қарамастан бірінші буыны халық шаруашылығының
  экономикалық негізі болып табылады, ақырғы соңында
  фирманың тиімді жұмыс істеу деңгейі жалпы халық
  шаруашылығының даму деңгейі мен халықтың әл-ауқатының
  деңгейіне байланысты болады;
  
• 
  нарықтық экономикаға өту бұрыннан әрекет еткен шаруашылык
  тетігін жан-жақты қарастыруды, оның құрылымына жаңа
  нысандар енгізуді, атап айтқанда, кәсіпкерлік, бәсеке, бизнес-
  жоспар, еңбек мотивациясы, салық салу, т.б. кажет етеді.
  

Ақпараттық жүйе (АЖ) - Экономикалық объектіні басқаруға кажетті ақпаратты жинау, сақтау, жаңарту, өңдеу және шығарып беру жүйесі.

АЖ - ақпараттық жүйе жобасы мен ақпаратты есептеу жүйесінен (АЕЖ) тұратын күрделі жүйе. Ақпараттық жүйе жобасы деп - ақпараттық жүйе тұрғызу мен жұыс істету шешімдерін сипаттап жазылған техникалық құжат, ал ақпаратты есептеу жүйесі АЖ жобасын жұмыс істетуге бағытталған ұйымдастыру техникалық кешен деп түсінуге болады. АЕЖ мәліметтерді жинауды, өткізіп беруді, өңдеуді, сақтауды, жинақтап

толтыруды және шығарып беруді АЖ жобасындағы шешімдерге сәйкес қамтамасыз етеді.

Нарықтық экономиканың функционалды кұрылымының ақпарат жүйесіне негізінен экономикадағы ақпарат жүйесі кіреді - бұл экономика бағытындағы қызметкерлерді, техникалық және программалық жабдықтарды, мәліметтерді өңдеу амалдары мен әдістерді, сондай-ақ нақты бір саладағы ақпараттық жүйені қосатын жоғарғы деңгейде арнайы тұрғызылған ақпарат жүйесі. Экономикадағы ақпарат жүйелерінің кіріс кұжаттарына ішкі және сыртқы ақпарат жатса, ал шығыс құжаттарына басқару шешімдерін қабылдауға арналған ақпарат жатады.

Дипломдық жобаны жазудағы басты мақсатым проектілерді басқаруға арналған ақпарат жүйесін тұрғызу.

Диплом жұмысы кіріспеден, теориялык бөлімнен, негізгі бөлімнен, қолданушыға мүмкін болатын облысының ақпараттық жүйесінің деңгейін бағалаудан, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады.

маңызы

Қазіргі нарықтық қатынастардың даму жағдайындағы әкономикалық жағдай кәсіпорындарға ішкі фирмалық жоспарлауға жаңа тәсілімдеме қолдануды талап етеді. Жоспарлау болашақта әрекет етуді көздейтін кез-келген ұйымға қажет. Кәсіпорындар барынша тиімді шешім қабылдауға мүмкіндік беретіндей жоспарлау нысандары мен модельдерін іздеуге мәжбүр болады. Мұндай шешімдерге қол жеткізудін, оптималды варианты -бизнес-жоспар болып табылады.

Бизнестің табысты дамуының шешуші әлементі - сауатты басқару және жоспарлау. Жоспарлау - табысқа қол жеткізудің қажетті шарты, алайда ол жеткіліксіз. өздерінің іс-әрекеттерін жоспарлайтын көптеген кәсіпорындар сәтсіздікке ұшырайды, сондықтан жоспарлаудың өзіне де ұтымды көзқараспен қарау керек.

Жоспарлау - болашақта, белгілі бір уақыт мерзімінде болатын оқиғалардың барынша нақты сандық сипаттамасы. Әрине, бизнес дамыған сайын, уақыт өтісімен ақпарат та өзгеріп отырады, өйткені әкономикалық жағдайлар өзгеріске ұшырайды. Алайда бизнесті қоршаған ортаның өзгерісі ақпаратқа өзгерістер әкелгенімен, жоспарлау - қажетсіз күш-жігер мен уақыт жоғалту деп санауға болмайды. Егер жоспарлау дұрыс жүргізіліп, болып жатқан оқиғаларға сәйкес келсе, ол бизнесмен әлсіз және күшті жақтарын сенуге, қоршаған ортаның бизнеске тигізетін әсерін бағалауға мүмкіндік беретін құрал бола алады. Сонымен қоса, бизнес-жоспар банктерге салынған инвестицияның пайдалану тиімділігін бақылауды күшейтуге және мүмкін болатын проблемаларды алдын-ала айқындауға мүмкіндік беретін маңызды құжат.

Бизнес-жоспар коммерциялық кәсіпорынның барлық негізгі аспектілерін қамтитын құжат, ол алда тұрған мүмкін болатын проблемаларды талдайды, осы проблемаларды шешу тәсілдерін анықтайды.

Сонымен, бизнес-жоспар - бұл бизнестегі қол жеткізуді көздеген мақсаттың қағаз жүзіндегі жазылған моделі және осы алға қойған

мақсаттарға қол жеткізу үшін барлық ресурстарды тиімді пайдалануға жағдай жасайтын кұрал.

Жақсы құрылған бизнес-жоспар - жоспарланған іс-әрекеттерінің схемасы. Ол бизнестің болашақ жай-күйін айқындауға көмектеседі. Алға қойылған мақсаттарды белгілеуден бастап, ол мақсатттарға қол жеткізуге қажетті барлық ресурстар мен кезеңдерді қамтиды.

Бизнес-жоспарды құру өнерін меңгеру бүгінде себептерге байланысты қажет:

• 
  әкономикаға қазір кәсіпкерлердің жаңа ұрпағы келіп жатыр.,
  олардың көпшілігі бұрын коммерциялық құрылымдарды басқарып
  көрген емес, сондықтан нарықтық әкономиа жағдайында оларды
  күтетін проблемалардың барлық шеңберін олар алдын-ала көріп
  біле алмайды;
  
• 
  шаруашылық проблемалар үнемі өзгеріп тұрады және тәжірибелі
  жетекшілердің алдында болашақтағы шараларын жаңаша
  көзқараспен қарау қажеттілігін тудырады;
  
• 
  Инвестиция алу және әкономиканы көтеру үшін инвесторларға
  жоспарлардың өміршендігін және тиімділігін дәлеледеу керек;
  

• 
  Болашақ өткізу нарығының сыйымдылығын және даму
  перспективасын айқындау;
  
• 
  Осы нарыққа қажетті өнімді өндіруге қажетті шығындарды
  бағалау және оларды товарды қолайлы бағамен сатудан түсетін
  түсіммен салыстыру арқылы жоспарланған істің табыстылығн
  анықтау;
  
• 
  өнімді өткізу алдында кезедсуі мүмкін кедергілерді алдын ала
  айқындау;
  
• 
  өндіріс көлемінің көтерілуі мен құлдырауын анықтауға мүмкіндік
  беретін бақылау көрсеткіштерін анықтау;
  

Бизнес-жоспардың қажеттілігін дәлелдейтін бірнеше аргумент:

2. 
   Бизнес-жоспар жаңа кәсіпкерлік идеяны нақты бағалауға
   көмектеседі. Егер бизнес жоспар жақсы құрылса, ол идеяның жүзеге
   асырылуына негіз болады.
   
3. 
   Бизнес-жоспар істі жүргізуге көмектесетін құрал болып табылады.
   Кәсіпорынды жоспарсыз басқару машинаны құралсыз жөңдеумен
   тең. Жоспардың болмағанынан болғаны жақсы.
   
4. 
   Бизнес-жоспар фирманың бизнес-идеяларын фирмадан тыс
   тұлғаларға жеткізіділеді, бұл қаржыландырылған көздерін тарту
   немесе бірлескен кәсіпорын құру үшін қажет.
   

• 
  Сізге қанша ақша қажет?
  
• 
  Ол сізге қашан қажет болады?
  
• 
  Қаражат сізге не үшін қажет?
  
• 
  Оны сіз қайтара аласыз ба және қашан қайтарып бере
  аласыз?
  

1. 
   Жобаның қысқаша сипаттамасы (мақсаттары мен бизнес
   стратегиясын анықтау). Құрал-жабдықты қою және орналастыру
   мерзімдері;
   
2. 
   Жобаның алғы шарттары және идеясы;
   
3. 
   Нарықты талдау және маркетинг концепциясы (баға белгілеу
   стратегиясы). Нарықтағы сұранысты бағалау;
   
4. 
   Жобаның орналасуы, құрылыс участкесі және қоршаған орта;
   
5. 
   Техникалық жабдықтау және технология. Жобаның базалық
   технологиясы;
   
6. 
   Өндірісті ұйымдастыр және басқару. Өндірістік процесс. Өндіріс
   көлемі. Өнімнің стандарттаы мен технологиясы;
   
7. 
   Қаржылық жоспар және инвестиция тиімділігін бағалау.
   Қаржылық бағалау негіздері (INPUT).
   
8. 
   Жобаның ел әкологиясына және әкономикасына тигізетін әсерін
   анықтау;
   

Қажетті ақша құралдарына деген қажеттілікте 2 бағанға бөліп көрсеткен дүрыс: ақша қүралдарын қолдану және оларды қаржыландыру көздері. Бүл екі көрсеткіш арасындағы айырмашылық қажетті ақша құралдарының мөлшерін анықтап қана бермейді, сонымен бірге жетпей тұрған қаржы ресурстарының пайдалану бағытын анықтайды. Қаржыландыру мен қарыз құралдарын қайтару формаларына ерекше көңіл бөлу қажет. Потенциалдық инвесторларға салынған қарыз құралдарының формасының және шамасының инвестициялық тәуекелді толық ақтайтындығына көз жеткізу қажет.

Жобаның алгышарттары және идеясы. Бүл тарауда үсынып отырған жобаны жүзеге асыру үшін қажетті алғышарттар қарастырылады. Компанияның бизнесіне қатысты қазіргі және потенциалдық мүмкіндіктерді келтіріп, оларды қалай жүзеге асыру ниетін көрсету керек. Жобаның басты идеясы қысқа әрі айқын түрде тұжырымдалуы керек. Сондай-ақ, жобаны жүзеге асырудағы компанияның алдына қойға, мақсаты негізделеді. Бұл бизнес-жоспардың ең бастапқы негізін құрайды. өйткені потенциалдық инвесторлар үшін қазіргі және болашақтағы бизнестің соңғы нәтижесін нақты сандық көрсеткішпен бейнелеу керек. Қаншалықты ұсынылып отырған товар немесе қызмет түрінің бизнестегі компангияның мақсатарына қол жеткізуге жағдай жасайтындығы туралы айту керек.

Мақсат дегеніміз - бір уақыт аралығында қол жеткізуді көздеп отырған қызмет нәтижесі. Міндет - бірқатар сандық және сапалық параметрлерімен сипатталатын, берілген уақыт мерзімі ішінде қол жеткізілетін қажетті қазмет нәтижесі.

Маркетинг жоспары фирма қызметін ішкі ұйымдастыру үшін, сондай-ақ серіктестер және инвесторлармен келіссөздер жүргізу кезінде қажетті құралдар болып табылады.

Іскерлік кесте - бизнес-жоспардың қажетті бөлігі. Мұнда өнімді өндіру, нарықты талдау, сатуларды ұйымдастыру сияқты шешуші іс-әрекеттердің уақыт кестесін бекіту қажет. Істі табыстылыққа жеткізетін мейлінше маңызды тапсырмаларды, оқиғаларды жазуға болады.

Басқару құрылымын қалыптастыруда мынаны есте сақтаған жөн: ұйымдастырушылық құрылымды қалыптастырудың техникалық шешім қабылдаудың ерекшелігі сол, компания қызметінің барлық кезеңінде адам факторы маңызды рөл атқарады. Жеке-дара және топтық мүдделер,

тәжірибе және дәстүр, жетекшілер мен мамандардың біліктілік және әлеуметтік-психологиялық сипаттамаларын жобаны құрудың алғашқы кезеңдерінде ескеру қажет. Егер компания көлемі жағынан өте үлкен болмаса, шешуші мамандар мен жетекшілерді компанияны тарту үжымының тиімді жүмыс істеуіне кепілдік береді.

Сондай-ақ, бұл тарауда өндіріс процесін ұйымдастыру ерекшеліктері, өндіріс көлемі, шығарылатын дайын өнімнің стандарттары мен технологиясы туралы ақпарат беріледі.

Қаржылық жоспар және инвестиция тиімділігін бағалау. Қаржылық багалау негізі (INPUTТ). Қаржылық жоспарлаудың негізгі міндеті ағымдық және ұзақ мерзімді сипаттағы қаржылық ресурстарға деген қажеттілікті анықтау болып табылады. Бұл жұмыс компанияның қолда бар экономикалық потенциалын анықтаудан, яғни оның шамасын, активтерінің көлемін және олардың қаржыландыру көздерін анықтаудан басталады.

Қаржылық жопарлаудың объектілері болып мыналар табылады: өнімді өткізуден түскен түсім, пайданың қалыптасуы және қолданылуы, шығындарды жабу көздері, бюджетпен, банктермен, сақтандыру және инвестициялық компаниялармен арадағы қарым-қатынастар.

Жылдық қаржылық жоспардың табыс бөлігінде жоспарланған пайда, әр тоқсанға есептелген тозу құны, баланстан шығарылған мүлікті сатудан түскен түсімдер және т.с.с табыстар көрініс тапса, шығындар бөлігінде-салықтық төлемдер, несие үшін төленетін проценттер, сақтандыру шығындары, таза пайданы қорлануға жұмсау, резервтік қорлар бейнеленеді.

Кез-келген экономикалық есептеулер нәтижесі компанияны қоршаған ортадағы көптеген факторлардың әсерінен өзгеруі мүмкін екендігі белгілі, яғни алуан түрлі ішкі және сыртқы тәуекелдер болады. Сондықтан қаржылық жоспарды кұру кезінде жасалатын есептеулер бірқатар шарттарға сүйеніп жүргізіледі. Экономика математика сияқты дәл ғылым емес, абстрактілі ғылым екені белгілі, сондықтан кез-келген экономикалық құбылысты қатып қалған дәл формула арқылы бағалау дұрыс емес, сондықтан экономикалық есептерді шешу кезінде математикалық әдістерді қолдану бірқатар пайымдауларға неғізделеді. Осы пайымдаулар ЮНИОДО үсыныстарында ІКРІІТ деп аталады. Ол жобаның негізделген мынадай параметрлерін қамтиды: өнімнің бағасы, салық ставкасы, инфляция деңгейі, несие бойынша проценттік ставка, дисконттау ставкасы, оптимистік және пессимистік варианттар бойынша өндірістің көлемі, тұрақты және өзгермелі шығындар арақатынасы, жарнама шығындарының мөлшері, жөндеу шығындарыньщ мөлшері, амортизация ставкасы және т.с.с.

Жобаның ел экологиясына және экономикасына тигізетін әсерін анықтау. Бұл тарауда үсынылып отырған жобаның ел экономикасы және экологиясына тигізетін әсері негізделеді. Яғни жобаның барлық қатысушылар үшін әкелетін пайдасы қарастырылады, жобаны жүзеге асыру шешімін қабылдаған потенциалдық инвесторларға келетін үтыс дәлелденеді. Сондай-ақ, жобаның қоршаған ортаға әкелетін салдары көрсетіледі. Егер өндірістің табиғатқа теріс салдары болса, оларды жою немесе кері салдарын мейлінше төмендету шаралары, бұл шараларды қаржыландыру көлемі сияқты мәселелері де осы тарауда бейнеленеді.

2. 
   
   жүктеу 1,46 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: