Диплом жұмысы Тақырыбы: «Бастауыш мектеп білім мазмұнындағы Абай шығармаларындағы құлықтық тәрбие мәселелері»

-Ендеше, балалар бүгінгі сабағымызда қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың қара сөздерін өтеміз.

Сабақ оқушылардың Абай туралы бұрыннан білетіндерін сұраудан басталады.

Абайдың табиғат лирикасына жазған өлеңдерін жатқа сұрап, суреттеп, қара сөзбен айтқызу.

8. Сергіту минуты. Абайдың “Желсіз түнде жарық ай” өлеңін әнімен айтқызу.

Жаңа сабақ туралы мұғалімнің кіріспе сөзі.

Абай – халқымыздың жазба әдебиетінің негізін қалаушы ұлы ақыны, ойшыл да, сыншыл да данышпаны. Абайды тану – халықты тану, өзіңді - өзің тану. Ақындық жолында адамгершілік, имандылық, адалдық еңбекқорлық, кешіпейілділік, қайырымдылық, парасаттылық, әдептілік сияқты ізгі қасиеттерді ту етіп ұстап, өлеңдерінде қайта – қайта насихаттаудан жалықпаған Абай ға қияларында да өзінің осынау өмірлік мүддесін әр қырынан баяндаудан таймаған. Ойшыл ретінде ақ пен қараның, жақсы мен жаманның, адалдық пен зұлымдықтың, білімділік пен надандықтың, кішілік пен даңғойлықтың ара жігін әр сөзінде ашып, дәлелдеп беріп отырған.

Оқулықта берілген қара сөзден ақын күллі адам баласын қор қылатын үш нәрсе: надандық, еріншектік, зұлымдық екенін айтады.

9. 
   Оқулықпен жұмыс.
   
   1. 
      Қара сөздерді мәнерлеп оқу.
      
   2. 
      Абай атаған жат қылықтарды санамалап айтқызу.
      

9. 
   Дәптермен жұмыс.
   
   1. 
      Қара сөздегі нақыл сөздерді танып жазып алу.
      
   2. 
      Осы нақыл сөздердің мәнін бүгінгі өмірмен байланыстыра дәлелдеу.
      
   3. 
      Нақыл сөздің мазмұнын ашатындай шығарма жаздыру.
      
10. 
    Сабақты қорыту. Жаңа сабақты оқушылардың пікірімен бекіту.
    

9. 
   Үйге тапсырма: Қара сөзден қалған үзіндіні жаттау. Қара сөзді әңгімелеп, түсіндіру.
   
10. 
    Бағалау. [30] 12-14 б.
    

Абай есімі бізге сондықтан да қымбат. Осы жұмысты жазу барсысында Абай шығармаларын толық оқып шығуға және шамам жеткенше жан – жақты түсінуге мүмкіндік алдым.

Абай – қазақтың ұлттық санасының озық үрдістерінің насихатшысы. Сол үшін Абайды алдымен өзіміз терең біліп, тәлімін алуымыз керек.

Абай – халқымыздың ұлы ұстазы, тәлімгер педагогі. Оның өлеңдері мен қарасөздерінің ең басты объектісі – адам, басты мақсаты – адам тәрбиесі. Адам болғанда да «өзі үшін оттаған хайуанның» бірі емес, адамдар үшін еңбек етемін, «ақыл, қайрат, нұрлы жүректі тең ұстайтын», жан – жақты жетілген адам. Абайша айтқанда, «толық адам». Ал «толық адам», «жетілген адам» дегендердің мағанасы – терең философиялық ұғымдар. Адамды адамгершілік тұрғысынан, кісілік тұрғысынан жетілдіруді көздейтін үлкен даналық ойлармен ұштасып жатқан күрделі мәселе.

Абайдың мұраты – адамды адамгершілік, кісілік жағынан жетілдіру арқылы қоғамдық жетілдіру, қазақ қоғамын ілгері дамыған мәдениетті елдер қатарына қосу. Оның өлеңдері мен қарасөздеріндегі дүниетанымдық, философиялық, әлеуметтік, қоғамдық, этикалық, педагогикалық, психологиялық ой – пікірлері осыны дәлелдейді.

Ұлы Абайдың «ұлы» екендігін оның тек поэзиясы - өлеңдері ғана емес, «қарасөздер» атты прозалық шығармалары да танытады.

Мұхтар Әуезовтің сөзімен айтсақ, «Абайдың қарасөздері – бұл сыншылдық, ойшылдық, көбіне адамгершілік мораль мәселелеріне арналған өсиет, толғау тәрізді».

Зерттеу жұмысымыздың нәтижесінде Абай шығармаларының жас ұрпақты адамгершілікке, имандылыққа, әдептілікке тәрбиелеудегі маңызы ешуақытта жойылмайтынын айта келе, бастауышта “Ана тілі” оқулықтарында оның қарасөздері молырақ берілсе екен деген ұсыныс айтамыз.

1. 
   Абай энциклопедиясы.- Алматы: Атамұра, 1995.- 367 б.
   
2. 
   Абай шығармалары. І,ІІ том. Алматы, 1995 ж.
   
3. 
   Абай. Қара сөздері. – Алматы: Жазушы, 1986. 113б.
   
4. 
   «Абай тәлімгерлік тағылымы» (конференция материалдары). Алматы, 1996 ж.
   
5. 
   «Абайдың өмірі мен творчествосыц» Алматы, 1956 ж.
   
6. 
   Рахметова С. Жаманқұл П. Қабатаева Б. «Ана тілі» (оқулық) ІІ сынып, Алматы, 1996 ж.
   
7. 
   Әбдікәрімова Т. Рахметова С. Қабатаева Б. «Ана тілі» (оқулық) ІІІ сынып, Алматы, 1999 ж.
   
8. 
   Рахметова С. Әбдікәрімова Т. Қабатаевва Б. «Ана тілі» (оқулық) ІV сынып, Алматы, 2000ж
   
9. 
   Әбдікәрімова Т. Бастауыш кластарда текспен жұмыс істеу әдістемесі, Алматы, 1992ж.
   
10. 
    Әуезов М. Әдебиеттану кітабында. – Алматы: Мектеп, 2003.-139 б.
    
11. 
    Әуезов М. Абай еңбектерінің биік нысанасы. Алматы, 1964 ж.
    
12. 
    Әуезов М. Абайтануға жариаланбаған материалдар. Алматы, 1988 ж.
    
13. 
    Бержанов Қ. Мусин Қ. Педагогика тарихы, Алматы, 1975ж.
    
14. 
    Дербісалин Ә. Әдебиет туралы толғаныстар. Алматы, 1990ж.
    
15. 
    Есімов Ғ. Кәкім Абай. Алматы, 1994ж.
    
16. 
    Жарықбаев Қ. Психология. Алматы, 1992 ж.
    
17. 
    жиреншин Ә. Абай және орыстың ұлы революцияшыл демократтары. Алматы, 1956 ж.
    
18. 
    Қоянбаев Р. Оқыту теориясы. Алматы, 1991 ж.
    
19. 
    Қоянбаев Р. Қысқаша педагогикалық сөздік. Алматы, 1993 ж.
    
20. 
    Қараев М. «Қазақ әдебиетіндегі реализмнің дамуы жолдары». Алматы, 1986 ж.
    
21. 
    Қазыбаева С. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, 1985 ж.
    
22. 
    М.Мырзахметов. абайтану тарихы. Алматы, 1994 ж.
    
23. 
    Рахметова С. Қазақ тілін оқыту методикасы. Алматы, 1992 ж.
    
24. 
    Сабыров Т.С. Оқушылардың оқу белсенділігін арттыру.
    
25. 
    Тұрманжанов Ө. Қазақ мақал – мәтелдері. Алматы, 1993 ж
    
26. 
    Ушинский К.Д. Таңдамалы шығармалары. 1том. Алматы, 1951 ж.
    
27. 
    Өмірәлиев Қ. Абай афоризмі. Алматы, 1993 ж.
    

28. 
    Қазмағамбетова З. Абай – сөз зергері. «Бастауыш мектеп» журналы, 1995 ж. № 7,8
    
29. 
    Қабатай Б.Т. Абай шығармалары арқылы бастауыш сынып оқушыларын шығармашылыққа баулу жолдары. «Хабаршы – Вестник » журналы, Алматы, 2004ж. № 1
    
30. 
    Ошақбаева Ж. Ана тілі сабағы. «Бастауыш мектеп»
    

Күз

АДАМ БОЛАМ ДЕСЕҢІЗ:
		ЖҮРЕК

2-кесте.