139
Атасы бес жасар Ержанға ойыншық автомат сапыт әперді. Кеш батып, шам жаққан
кезде Ержан ойынға кірісіп кетті. Ол бір кезде орындықта отырған атасына келіп:
- Ата, мен батырмын! Міне, автоматым бар. Ештеңеден қорықпаймын! – деді.
Атасы оның басынан сипап:
–Иә, батырсың, балам. Ештеңеден қорықпайсың, – деді.
Ержан автоматын атып, басқа бөлмеге жүгіріп кетті. Сол сәтте жарық сөніп, үйдің іші
қараңғы бола қалды [3.17].....
Тапсырмалар:
1. «Автор орындығы». Оқушылар өзін автор орнына қойып, өз қиялдарымен мәтінді
аяқтайды.
Кахирова Луиза: сол кезде Ержан:
– Ата,мен қорқамын – деп айғай салды.
– Неден қорқасың, сен «батыр» емессің бе? – деді атасы.
–Ата, мен күндіз немесе свет (шам) жанып тұрғанда ғана батырмын, –деп Ержан бәрін
бір күлдірді.
2. Төмендегі үлгі бойынша мәтіннің мағынасын ашу.
Мәтіннің тақырыбы
Мәтінге байланысты
менің пікірім
Мәтін мазмұнына сәйкес мақал – мәтелдер
Кахирова Луиза:
Мәтіннің
тақырыбы
Мәтінге байланысты менің
пікірім
Мәтін мазмұнына сәйкес мақал –
мәтелдер
Күтпеген жағдай
Бұл мәтінде немеренің
аңғалдығы, атасының
немересіне деген ыстық
ықыласы баяндалады.
Ойнап сөйлесең де, ойлап сөйле.
3. Мәтіндегі оқиға желісіне байланысты сурет салу.
Сабақта тіл дамыту жаттығуларының мұндай түрлерін ұтымды ұйымдастыра білу –
оқушылардың сөз мағынасын терең түсініп, сөйлеу, сөйлесу барысында меңгерген сөздерін
шеберлікпен жұмсауға, айтайын деген ойын тыңдаушыға мағынасы дәл, айқын сөздермен
жеткізе білуге дағдыландырады.
Қорыта келе, қазақ тілін оқытудың бір мақсаты – білімді, сауатты, өз ойын дұрыс әрі
шебер жеткізе білетін, мәдениетті жастарды даярлау. Жас жеткіншектерге тіліміздің
байлығын, оның көркемдігі мен өрнегін, ойды анық та айқын жеткізе білу тәсілдерін үйрету
қазіргі заман талабы болып отыр.
Осы жұмыс барысында тіл дамыту жаттығуларының маңыздылығы оқушылардың
ауызша және жазбаша тілін дамыту мен тіл мәдениетіне айрықша көңіл бөлуге ден қойып
отыр. Оқушылардың тіл мәдениетін арттыру мәселесіне айрықша талап қойылып, олардың
ауызша жауаптары мен жазбаша жұмыстары орфографиялық, лексикалық және
грамматикалық жағынан дұрыс болуына ерекше назар аударылуда. Себебі, тәуелсіз Қазақ
елінің өсіп – өркендеуі мен гүлденуін тікелей жастармен байланыстыратын Елбасы: «Мен
жас ұрпақтың ел болашағы үшін маңызын әрқашан атап көрсетіп келдім және атап көрсете
беремін. Мемлекет әрбір жас адамның өз еліне міндетті түрде қажет болуы үшін бәрін де
жасайды [4.3]»,- дей келе, әсіресе, жастарды жаңа қөзқарас, жаңа басымдықтар тұрғысында
инновациялық экономика жағдайында өмір сүруге тәрбиелеудің мән – мағынасын
айшықтаудан жалыққан емес. Техника құлағында шебер ойнайтын қазіргі ұрпақ тиімділікке,
жаңалыққа, инновацияға иек артқанды ұнатады, сондықтан заманауи талаптарға сәйкес
егемен еліміздің жастары мемлекеттік тілді де еркін меңгерсе, өз ойын еркін жеткізе білсе,
нұр үстіне нұр болар еді. Елдің ертеңі – жастар. Ендеше мына қоғам, тәуелсіз Қазақстанның
жастарына айрықша үміт артады. Сондықтан болар мектеп ұстаздарына үлкен
жауапкершілік жүктелген.
140
Асқақ арманға адал еңбекпен жетуге ұмтылайық...
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Әуезов М. Шығармалар жинағы, ІІІ том. Алматы, 1972.
2. Құрманова Н. Сын есімді оқыту барысында тіл дамыту. Ақтөбе, 1999.
3. Артықова М.Т., Қыстаубаева Ж.Н., Бисенова Л.З., Сагирова Ж.Н. Қазақ тілі
5 – сынып. Алматы, 2010.
4. «Дала мен Қала» №5, 30 қаңтар 2012.
ӘОК 541. 124
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ТИІМДІ ҚОЛДАНУ-ЗАМАН ТАЛАБЫ
Қанапина Ж. А.
«Ш.Уәлиханов атындағы №2 гимназия мектепке шағын орталығымен» мемлекеттік
коммуналдық мекемесі Қапшағай қ., Zhanar. kanapina mail ru
Оқушылардың сапалы білім алуы мұғалімдердің білімділік және кәсіби шеберілігін
қажет етеді.. Үлгілі ұстаз ғана қабілетті, жан - жақты шәкірт тәрбиелей алады. Шәкіртті
қарапайым бала деп емес, жеке тұлға ретінде дамыту қажет. Әр ұстаз оқу тәрбие жұмысына
шығармашылықпен қарап, жаңа заман талабына сай, осы бағдарлама мазмұнына сай,
сабақты түрлендіру мақсатында оқытудың түрлі әдістерін пайдаланса, игі нәтижеге жетері
сөзсіз.
Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Қазақстан-2050» жолдауында «Бізге экономикалық және
қоғамдық жаңару қажеттіліктеріне сай келетін осы заманғы білім беру жүйесі қажет» деп
көрсеткен еді. Қоғамымыз өте тез, шапшаңдықпен қарқындай дамып отырған мына заманда
халық ағарту саласының қызметкерлеріне түсер салмақтың жеңіл болмасы да анық. Заман
талабы мен уақыт көшіне ілесу ұстаздар қауымына үлкен сын.
Бүгінгі заманда техниканың дамуы,оның ішінде өзім қызмет етіп жатқан ұстаздық
қызметімде күнделікті өзгеріс әкелуде. Ғаламтордың алдына қызығушылықпен барған
бала,уақытын босқа өткізіп отырғанын білмей, өзін-өзі басқара алмай отырғанында, терең
салмақ жатыр. Ал, ұстаздың міндеті әлеуметтік желіге қызығып отырған баланың назарын
оқуға аудару. Иә, өте ауыр да, күрделі міндет. Ұстаз қай заманда да төзімділік
танытып,қиындықты жеңе білген. «Шәкірт тәрбиелесең, болашағың танық» деген сөз бар
халықта.. Баланың өзіне басқартып, шешімін таптырудың қаншалықты нәтижелі жұмыс
екендігіне көзім жетті. Әр сабағымның балаға тиімді жағына көңіл аудардым. Қазіргі
алдымызда отырған шәкірт компьютерді жақсы меңгеріп,бағдарлама мен ойындардың
мыңдаған түрлерін жетік біледі. Оларды оңайшылықпен оқытамыз деген әрекетіміз
бекершілік екендігіне сабақ өткізген сайын көзім жете түскендей. Шешімді, қорытындыны
баланың өзіне қалдырғанда,олардың ойларын тыңдап,таңқаласың! Таңқаласың, бірақ сол
таңданыс саған күш-қуат береді, жігерлендіріп, шәкірттің талабына сай жұмыс жасау
қажеттігін түсініп, өзіңнен-өзің жаңа жолдар іздеуге талпынасың. Шәкірттеріммен достық
қарым-қатынастың ұлғайып бара жатқанына іштей қуанамын. Орыс сыныптарында қазақ
тілінде сөйлету оңай емес екенін бәріміз де білеміз. Енді олар өз ойын қазақ тілінде жеткізу
үшін, барлық мүмкіншілікті пайдаланып ата-ананың,досының, аға-әпкесінің, сөздіктің\
дайындалып келетін болды. Демек балаға міндет етпей, мүмкіндік беру керек. Ал оның
кішкентай еңбегі сыныптағы оқушыларға әсер ететіні айдан анық. Сыныптасының ойын
дәлелдемекке тағы 2-3 оқушы қосылады. Топтағы 2-3 оқушы касындағы үлгере алмай жатқан
оқушыға көмектеседі. Өзіне сенімді оқушы жақсы баға алуға еңбек етеді. Мысалы,
интерактивті тақтаға жазу арқылы, түрлі–түсті қағаздарды таратып, оған түсінік беруі немесе
бағалау парағын қолдана алуы топ алдында сөйлеп үйренуге жетелейтіні
Достарыңызбен бөлісу: |
