Дәрістер тезистері

Клапейрон-Клаузиус теңдеуі

жүктеу 0,77 Mb. бет 22/22 Дата 26.01.2022 өлшемі 0,77 Mb. #35190

Жоғарыда айтқанымыздай, қатты денелердің балқу температурасы, сондай-ақ сұйықтардың буға айналуы да температура мен қатар қысымға байланысты болады екен. Енді булану немесе балқу жылуын басқа термодинамикалық параметрлермен байланыстыратын термоди-намиканың екінші бастамасы негізінде алынған Клапейрон-Клаузиус теңдеуін қарастырайық. Карно циклін (екі изотермадан, екі адиабаттан тұрады) атқарушы жұмыстық зат сұйық-қаныққан будан тұратын екі фазалық жүйе болсын. Сонда цикл жұмысы мынаған тең:

мұндағы п.ә.к.:

Температуралар айырымы (қысымдар айырымы) аз болған жағдайда цикл жұмысы мынаған тең:

(8.5) және (8.6) теңдеулерін пайдаланып, (8.4) өрнегін мына түрде жазайық:

Мұндағы ға деп, шектік жағдайға өту арқылы мынаны аламыз:

Клапейрон-Клаузиус теңдеуі тек қана сұйық-бу жүйесіне ғана емес, басқа фазалық ауысуларға да дұрыс болып табылады. Ол температура өзгерісіне байланысты фазалардың тепе-теңдік қалыпта қалуы үшін қысымның өзгерісін сипаттайды. Балқу процесі үшін (8.7) теңдеуі былай жазылады:

мұндағы меншікті балқу жылуы; балқу температурасы.