Дәрістер кешені №1 дәріс Тақырыбы: Әлеуметтік педагогиканың методологиялық негіздері

«Бейімделу», «Қайта бейімделу», «Дезадаптация» ұғымдары

жүктеу 196,92 Kb.

бет	49/83
Дата	05.01.2022
өлшемі	196,92 Kb.
	#36465

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 83

ЛЕК Әлеуметтік педагогтың педагогикалық-психологиялық жұмысын ұйымдастыру дарис

2. «Бейімделу», «Қайта бейімделу», «Дезадаптация» ұғымдары.

Әлеуметтік педагогтың алдын-алу қызметінің бірден-бір бағыты дезадаптацияның алдын-алу болып табылады.

Адаптация (бейімделу) термині адамның қоршаған ортаның жағдайларына бейімделу деңгейін білдірсе, екінші жағынан адамның өзгермелі ортағы икемделуі ретінде түсіндіріледі.

Қайта бейімделу процесі бірнеше кезеңдерден тұрады:

Дайындық- адам ықтимал болатын өзгерістер туралы болжам жасай алған кезде орын алады. Бұл жағдайда ол әрекет жасайтын орта туралы алдын-ал ақпарат жинақтайды, бейімделу механизмінің қалыптасуының көзін осылайша қалыптастырады. Тұлғаның жеке қасиеттері мен танымдық мінез-құлқына байланысты бұл кезең енжар немесе белсенді-мақсатқа бағдарланған түрде жүреді.

Психикалық қысымның бастапқы кезеңі – қайта бейімделу иеханизмінің әрекет жасау сәті. Мұнда адамның күйі жарыс кезіндегі күйзелістермен бірдей болады. Ішкі ресурстар одан әрі өзгерген ортаға өмір әрекетін бейімдеу үшін пайдаланылатын болады.

Енудегі психикалық және жеке тұлғалық кезең – мұнда тұлға өзгерген өмір сүру ортасының психогендік факторларын сезінетін болады.

Дезадаптивті мінез-құлықтың екі типі болады:

Агрессивті типтегі мінез-құлық қарапайым түрде кедергі немесе тосқауыл түрінде сипаттауға болады. Бірақ шын мәнінде қауіп туындаса агрессия кез-келген кездейсоқ объектіге бағытталуы мүмкін.

Ситуациядан қашу- адам өз уайымымен өзі болып, түңіліп, өзі кіналау сезімін туғызып, өзінің жағымсыз жағдайына бар энергиясын бағыттауы. Күйзеліс-депрессивті синдром дамиды.

Мектептегі дезадаптация- баланың әлеуметтік психологиялық және психофизиологиялық статусының мектептегі оқуға сәйкес келмеуі. Нәтижесінде педагогикалық бос жіберілген, үлгерімі төмен, конфликтіге бейім жеткіншектер пайда болады. Олардың әртүрлі әрекеттері және асоциалды мінез-құлқы жалпы қабылданған нормаларды, ережелерді түсінбеуі және қабылдамауымен байланыстырылады. Педагогикалық бос жіберілген балалар сәйкесті психологиялық-педагогикалық қолдау көрсету болса, мектептегі оқі-тәрбие процесінде реабилитациялануы мүмкін.

Дезадаптивті мінез-құлықтың алдын-алудың негізгі бағыттары мынадай болады:

«тәуекел тобындағы» балаларды ертерек диагностикалау. Н.А. Рычкованың пікірінше, олар мынадай балалар болуы мүмкін: әлеуметтік дезадаптация деңгейі әртүрлі отбасында тәрбиелетін балалар, психосоматикалық және психикалық ауруға тұқым қуалаушылығы бар балалар, гипердинамикалық синдромы бар балалар, ата-аналар тарапынан гиперқолдау көрсетілетін балалар;
Ата-аналармен, педагогтармен түсіндіру-кеңес беру жұмыстары;
Ортаның тәрбиелік потенциалын дамыту;
Дезадаптация деңгейіне байланысты түзету-коррекциялық іс-әрекетті ұйымдастыру, қажетті мамандарды, арнайы маманданған мекемелерге, орталықтарға, қызметтерге жүгіну;
Дезадаптацияланған жеткіншектермен жүргізілетін патронаж жұмыстары;

Мінез-құлықтарында ауытқушылық болғанда түзету, алдын-алуға бағытталған арнайы мақсатты бағдарламалар, технологиялар жасау.

Әдебиеттер:

Василькова Ю.В. Методика и опыт работы социального педагога М., 2004.
Шакурова М.В. Методика и технология работы социального педагога, М.,2002
Социальная педагогика: Курс лекций/ Под ред. М.А. Галагузовой. М., 2000.
Шептенко П.А., Воронина Г.А. Методика работы социального педагога/ Под ред. В.А. Сластенина. М., 2002.
Мардахаев Л. В. Методика и технологии работы социального педагога. М., 2002.

№ 17 Дәріс

жүктеу 196,92 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 45 46 47 48 49 50 51 52 ... 83